چگونه دنیا کوچک می‌شود

مجتبی صدریا- آنچه ابتدا برملا شد، ماجرای حساب‌های مخفی بانک‌های سوییس بود که به علت انگیزه اخلاقی چندان این افشاگری رخ نداد. اما مساله اساسی اموال و پول‌هایی بودند که از دست حسابگرانه مالیاتی کشورهای اروپایی فرار کرده و به سوییس پناه می‌بردند. مهم نبود که فرد صنعت گر باشد، رییس یک شعبه قاچاق باشد و یا یک جنایت کار حرفه‌ای؛ اگر نقدینه داشت بانک‌های سوییسی با رعایت مخفی کاری اموالش را برایش نگاه می‌داشتند.
عمدتا مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک بین دولت و بانک‌های سوییس و دُوَل اروپایی منجر به برملا شدن اسامی دارندگان این حساب‌ها می‌شود. به تدریج که مساله حقوق بشر شفافیت سیاسی و سو استفاده از اموال عمومی به یک مساله عمومی جهانی تبدیل شد، انتقال وجه‌هایی که از طریق اشغال یک مقام سیاسی به دست آمده بودند لااقل به برخی از کشورها دشوار شد. شاید دقت بانک «اچ‌اس‌بی‌سی» بر پایه اینکه مشتری‌هایش پولشان را از کجا آورده و می‌آورند و یا دقت بانک «لویدز» درباره پرداخت مالیات بر درآمد مشتری‌هایش امروز در دنیا از این زمره هستند که بر این روند سیاسی و موسسات مالی یک روند شهروندی و نهادهای مردمی هم اضافه شده است.
سال ۲۰۱۵ یک زن جوان گامبیایی از کانادا تقاضای پناهندگی سیاسی کرد، وی که قبلا یک چهره مشهور گامبیایی بود اکنون یک چهره مشهور جهانی شده است. نام وی خانم «فاتو جالو» ۲۲ ساله است. او ۱۸ ساله بود که برنده جایزه بانوی زیبای گامبی شد. رییس‌جمهور وقت گامبی، آقای «یحی جامه» وی را به کاخ ریاست‌جمهوری در دو نوبت احضار کرد. نوبت اول به منظور تبریک گفتن برای برنده شدن وی، تشویق به ازدواج نکردن و استفاده از مبلغ جایزه‌اش در رشته تحصیلی مورد علاقه‌اش بود. بار دوم که ظاهرا رییس‌جمهور در نظریاتش تجدید نظر کرده بود، ابتدا با پیشنهاد ازدواج به وی شروع شد و چون زن جوان این پیشنهاد را نپذیرفت رییس‌جمهور راه حل تجاوز جنسی به وی را انتخاب کرد.آقای «یحی جامه» در سال ۲۰۱۶ در کوشش خود برای رسیدن به مقام رییس‌جمهوری ناموفق شد و به دلایلی که در آن زمان چندان روشن نبودند از کشور خود متواری شد. در این فرار به یک کشور همسایه، دو عدد اتومبیل رولزرویس و یک عدد مرسدس بنز در کنار دیگر اموال منقول همراه خود برد.مشکل رییس‌جمهور پیشین این است که خانم «فاتو» در کانادا ساکت نشسته است و مایل است صدایش قوی و روشن به گوش رییس‌جمهور «یحی جامه» برسد. از بدبیاری جناب رییس‌جمهور پیشین این است که کمیسیون‌های مختلف حقوق بشر در پیگرد وی می‌باشند. دزدی‌هایش، جنایت‌هایش، زندانی کردن خبرنگاران و روشنفکران امروز تبدیل به شبح‌هایی هستند که رییس‌جمهور پیشین را تعقیب می‌کند و ظاهرا فضا برای فرار تنگ می‌شود.
زیرا بیش از پیش دادگاه‌های کشورهای مختلفی چه تقاضای شهروندان عادی و چه نهادهای مردمی را علیه شخصیت‌های سیاسی که از قدرت‌شان سوءاستفاده و به شهروندی خود ستم کرده‌اند بررسی می‌کند، مثل اینکه برای ستمگران و ربایندگان اموال عمومی فضای بهره‌مندی از ثمره چپاول‌هایش بیش از پیش تنگ می‌شود.
Modjtaba.sadria@yahoo.co.uk