گاز بازهم غافلگیرمان کرد

«جهان‌صنعت»- هزینه‌های زمستان سخت، هنوز بر دوش گاز کشور سنگینی می‌کند. با ورود موج جدید بارش برف و باران و کاهش دمای هوا، مصرف گاز هم به همان نسبت رو به افزایش گذاشته است. مقامات شرکت گاز اعلام کرده‌اند که قطعی گاز اتفاق نیفتاده‌، اما ادامه شرایط کنونی می‌تواند نگران‌کننده باشد، به خصوص که پیش‌بینی‌های هواشناسی از ادامه سرمای هوا حداقل در هفته آینده خبر می‌دهد.به نظر می‌رسد پیک مصرف گاز همچنان ادامه داشته باشد؛ اتفاقی که قابل پیش‌بینی نبود یا حداقل وزارت نفت خود را با چنین حجمی از مصرف گاز در زمستان آماده نکرده بود. هرچند از تابستان هشدارهایی مبنی بر تراز منفی گاز در کشور داده شد اما با این حال سرمای زمستان مقامات وزارت نفت را غافلگیر کرد.بنا به گزارش مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز کشور، تنها طی سه روز گذشته بالغ بر ۶۵۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی و تجاری مصرف شده است که با این وجود رقمی بالغ بر ۷۷ تا ۷۸ درصد کل گاز تولیدی کشور فقط صرف بخش خانگی شده است.به گفته محمدحسین جولایی با توجه به بارش در نواحی مختلف کشور به‌ویژه نیمه‌شمالی به نظر می‌رسد که تا آخر هفته هم این وضعیت پایدار است که با این وجود فشار روی شبکه گاز همچنان پابرجاست.این مدیر شرکت گاز تاکید کرد: اکنون افت فشار یا قطعی گاز در کشور به‌رغم گستره بارش‌ها نداریم، در ظرف یک هفته مثلا ۵۰ یا ۶۰ میلیون مترمکعب گاز را اضافه تولید کنیم.به گفته وی، ما در تابستان مصرف بخش خانگی مان ۱۵۰ میلیون مترمکعب است که اکنون به ۶۵۰ میلیون مترمکعب رسیده است، این امر بدان معناست که چیزی بالغ بر ۴ برابر شده که این رقم باید از یک جای دیگری تامین شود.او گفت: در اواسط یا اوایل سال آینده طبیعتا این روال معکوس می‌شود، اما در این ۴۰ روز باقی مانده سال هم باید این گازرسانی به نحو مطلوب انجام شود.در همین حال، سخنگوی شرکت ملی گاز ایران هم اعلام کرد که رقم مصرف تهران به ۱۱۷ میلیون مترمکعب رسیده است. بنا به گفته عباس اعظمی بعد از تهران، خراسان‌رضوی با ۵۸ میلیون مترمکعب، اصفهان ۴۵ میلیون مترمکعب و مازندران با ۴۳ میلیون مترمکعب بیشترین مصارف را داشته‌اند.وی با بیان اینکه با این وضعیت که پیش می‌رویم مصرف گاز به مرز هشدار رسیده است، گفت: در حال حاضر افت فشار و قطعی نداریم اما باتوجه به اینکه سامانه‌ای که وارد کشور‌شده سرد و همراه با بارش است و پیش‌بینی هم‌شده که تا پایان هفته ماندگار باشد؛ می‌طلیبد مردم مصرف بهینه داشته باشند و کمک کنند تا بتوانیم به نحو احسن در تامین گاز تمام بخش‌ها بویژه سرشاخه‌ها انجام وظیفه کنیم.سخنگوی شرکت ملی گاز همچنین از افزایش مجدد مصرف گاز در کشور خبر داد و گفت: طی ۲۴ ساعت گذشته مصرف گاز به بیش از ۶۵۱ میلیون مترمکعب رسیده و اکنون شبکه پایدار است و مشکلی برای تامین گاز وجود ندارد.به گفته او، ۷۵ درصد از مصرف گاز مربوط به بخش خانگی، تجاری و صنایع عمده بوده، درحال حاضر مصرف گاز عدد بالایی دارد و برای اینکه خدمتگزاران بتوانند گاز را تامین کنند و شاهد پایداری باشیم، رعایت الگوی مصرف بسیار کمک‌رسان است.
ذخیره ۲۶ میلیون مترمکعبی
هرچند در هفته‌های گذشته وزارت نفت به‌طور پیاپی اعلام کرده که تولید گاز از میادین گازی افزایش یافته، با این حال خطر قطع گاز همچنان در کمین استان‌های شمال‌شرقی است. موج قبلی سرما که در دی ماه اتفاق افتاد، باعث شد که گاز برخی شهرهای استان خراسان‌رضوی قطع شود. با این حال اعظمی اطمینان داده که موج تازه سرما چنین پیامدی را نخواهد داشت.او به خبرگزاری‌ها گفت که قطع گاز به هیچ عنوان اتفاق نخواهد افتاد اما باید توجه داشت که این سامانه طی روزهای آینده نیز در کشور فعال بوده و حتما حفظ پایداری مستلزم مدیریت شدت مصرف انرژی است. تمام بخش‌های تولید، پالایش، انتقال و همچنین توزیع از طریق شبکه با حداکثر ظرفیت در حال فعالیت هستند و در شرایط کنونی تاسیسات به‌طور شبانه‌روزی در مدار هستند اما در بخش مصرف صرفه‌جویی و مدیریتی که انجام می‌شود در حفظ پایداری تامین گاز شهرها بسیار بااهمیت است.
کارشناسان می‌گویند وزارت نفت مکلف است با توجه به شرایط نوسانی مصرف گاز ذخیره‌سازی گاز را اجرایی کند. البته چنین طرحی از گذشته وجود داشته اما در دولت دوازدهم این طرح متوقف شده است. در حال حاضر توصیه کارشناسان این است که این طرح را به خصوص برای مواقع بحرانی اجرایی کنند.
رییس کمیته گاز کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی دراین رابطه به ایسنا گفته است: ما نسبت به دنیا در ذخیره‌سازی گاز عقب هستیم؛ به‌طور کلی برای اینکه ما ناترازی در بخش گاز را مرتفع کرده و تعادلی بین تولید و مصرف گاز در سطح کشور ایجاد کنیم باید چندین کار انجام شود که یکی از این موارد، ذخیره‌سازی گاز است.
به گفته رمضانعلی سنگدونی در کشور حدود یک میلیارد مترمکعب گاز تولید می‌کنیم اما در ذخیره‌سازی گاز عقب هستیم و تنها حدود ۲۶ میلیون مترمکعب ذخیره‌سازی انجام می‌دهیم که در مقایسه با ذخیره‌سازی گاز توسط روسیه و آمریکا اصلا عددی نیست. از سوی دیگر در شرکت ملی گاز، شرکتی با عنوان مهندسی توسعه گاز وجود دارد؛ این شرکت کارهای زیرساختی و توسعه‌ای را دنبال می‌کند. شرکت ذخیره‌سازی گاز منحل شده است اما یک طرحی در شرکت مهندسی توسعه گاز برای ذخیره‌سازی وجود دارد. ما باید هم به حوزه ذخیره‌سازی گاز توجه داشته باشیم و هم به بهینه‌سازی مصرف گاز بپردازیم همچنین باید به افزایش تولید گاز نیز پرداخته شود.رییس کمیته گاز کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: علی‌رغم اینکه ما دومین تولید‌کننده گاز در سطح دنیا هستیم اما در حوزه ذخیره‌سازی گاز نسبت به سایر کشورهای دنیا از جمله آمریکا و روسیه عقب هستیم.او توصیه کرده که دولت باید ابتدا اولویت خود را در حوزه گاز بر بهینه‌سازی مصرف گاز،سپس ذخیره‌سازی گاز و در نهایت تولید گاز قرار دهد. در ذخیره‌سازی و تولید گاز نیز باید از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده شود. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تحول عظیمی را در سیستم تولید و اقتصاد کشور ایجاد کنند.به گفته وی، باید برای ذخیره‌سازی گاز برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود و در استان‌های شمالی به ویژه استان گلستان باید بحث ذخیره‌سازی گاز به صورت جدی دنبال شود. با پرداختن به این حوزه می‌توانیم نگرانی‌ها را برای تامین گاز در شمال کشور در فصل سرما کاهش دهیم.
خطرات رکوردزنی مصرف
هر زمان که خبری از رکوردزنی مصرف منتشر می‌شود، فشار به منتهاالیه زنجیره مصرف گاز وارد می‌شود؛ از صنایع گرفته تا سوخت سی‌ان‌جی. در ماه‌های گذشته مصرف گاز صنایع به حداقل رسیده و بسیاری از آنها سوخت مایع مثل نفت‌کوره و گازوییل را جایگزین گاز کرده‌اند. با این حال فقط این بخش از زنجیره مصرف گاز نیست که با خطر قطعی گاز روبه‌روست، وقتی فشار مصرف بالا می‌رود، سوخت سی‌ان‌جی هم از اولویت خارج می‌شود. اتفاقی که در اواخر دی ماه و به دنبال موج اول سرما افتاد.جایگاهداران سی‌ان‌جی می‌گویند کمبود گاز بیشترین زیان را به آنها وارد کرده است و بسیاری از آنها حتی در آستانه ورشکستگی قرار دارند.
رییس هیات‌مدیره انجمن سی‌ان‌جی درباره آخرین وضعیت جایگاه‌های سی‌ان‌جی تهران و دیگر نقاط کشور گفته که در حال حاضر جایگاه‌های سوخت سی‌ان‌جی در تهران در حال خدمت‌رسانی هستند و قطع گاز صحت ندارد.به گفته محسن جوهری، با توجه به قطعی جایگاه‌های سی‌ان‌جی در بعضی استان‌ها الگوی مصرف گاز سی‌ان‌جی‌داران تغییری نداشته و لذا جایگاه‌های سی‌ان‌جی تهران تعطیل نمی‌شود.جوهری در عین حال گفته که در حال حاضر در برخی نقاط شمالی کشور برخی جایگاه‌های سی‌ان‌جی قطع شده‌اند و مابقی استان‌ها در مدار کامل قرار دارند.