ناامیدی اعراب از بایدن و ترامپ

تحقیقی که اخیرا از عرب‌های خاورمیانه و شمال آفریقا انجام گرفته است نشان می‌دهد که عقیده بیشتر آنها این است که هیچ‌کدام از دو نامزد حاضر در انتخابات برای این منطقه خوب نخواهد بود.
این نظر کلی حدود نیمی از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی است که توسط شرکت یوگاو و روزنامه عربستانی عرب‌نیوز انجام گرفت. در عین حال حدود ۴۰ درصد فکر می‌کنند جو بایدن برای منطقه بهتر خواهد بود و تنها ۱۲ درصد دونالد ترامپ را ترجیح می‌دهند.
این نظرسنجی اینترنتی ماه گذشته در ۱۸ کشور و تحت عنوان «اعراب چه می‌خواهند؟» برگزار شد. اندکی بیش از سه هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کردند: نه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور فعلی و نه جو بایدن، نامزد حزب دموکرات، نامزدهای محبوبی نیستند.
اما وضعیت بایدن مقداری بهتر است، دلیلش هم تا حدی منفوریت تصمیم آقای ترامپ مبنی بر انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس است، کاری که ۸۹ درصد شرکت‌کنندگان با آن مخالف بودند. با این حال، ترامپ در عراق و یمن وضع بهتری دارد؛ دو کشوری که اکثرا از موضع سخت‌گیرانه او در قبال ایران حمایت می‌کنند، از جمله تحریم‌ها.
۵۷ درصد پاسخ‌دهندگان عراقی گفتند که با تصمیم آمریکا برای ترور سردار قاسم سلیمانی موافقند، در حالی که سوری‌ها به همین میزان مخالف این تصمیم بودند. از آنجایی که بایدن بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ در دولت اوباما خدمت می‌کرد، از پاسخ‌دهندگان خواسته شد که درباره آن دولت نظر دهند. آنها در این موضوع نیز علاقه چندانی از خود نشان ندادند و اکثر شرکت‌کنندگان عقیده داشتند که وضع منطقه در دوره آقای اوباما بدتر شد و ابراز امیدواری کردند که جو بایدن، در صورت انتخاب شدن، از سیاست‌های رییس‌جمهور سابق فاصله بگیرد.
البته باید در اینجا به مساله‌ای اشاره کرد. با اینکه دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم در این نظرسنجی دخالت شده است، روزنامه عرب‌نیوز در ریاض، پایتخت عربستان، منتشر می‌شود و رسانه‌های این کشور باید بر اساس دستورالعمل‌های سردبیری مصوب دولت کار کنند. عربستان رقیب منطقه‌ای ایران محسوب می‌شود و رهبران این کشور هرگز اوباما را به خاطر رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران در سال ۲۰۱۵ نبخشیدند.
اما نکته جالب این نظرسنجی این است که با وجود بی‌اعتمادی تاریخی فلسطینی‌ها به عملکرد آمریکا در قبال اسراییل، فلسطینی‌ها می‌خواهند که ایالات متحده دخالت بیشتری در روند صلح داشته باشد. این نظرسنجی در فاصله کوتاهی بعد از این برگزار شد که امارات عربی متحده در اقدامی شگفتی‌ساز روابط خود با اسراییل را عادی کرد.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این نظرسنجی مطرح شد سیاست مهاجرتی آمریکا بود و حدود ۷۵ درصد پاسخ‌دهندگان ابراز امیدواری کردند که دولت بعدی آمریکا سفر اعراب به این کشور را تسهیل کند. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که میل مهاجرت از این منطقه بین جوان‌ها نسبتا زیاد است، مخصوصا در لبنان که فساد و سقوط اقتصادی خیلی‌ها را ناامید کرده است.
اولویت دادن به مبارزه با اسلام‌گرایان افراطی از طرف آمریکا خواست تنها ۲۴ درصد بود، در حالی که ۴۴ درصد خواهان حل منازعه اعراب و اسراییل بودند و ۳۷ درصد نیز به مهار ویروس کرونا اشاره کردند. مساله ابدی حکومت‌داری ضعیف و مدیریت بد اقتصادی که عامل محرک اعتراضات بهار عربی در سال ۲۰۱۱ بود نیز جایگاه برجسته‌ای در نگرانی‌های مردم داشت.
مسوولان سیاسی در امارات و بحرین آرزو می‌کنند دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا دوباره در انتخابات ریاست‌جمهوری انتخاب شود و این امر با تشویق اقلیت‌های مسلمان در آمریکا برای رای دادن به ترامپ بیان می‌شود. روزنامه یسرائیل هیوم راستگرا و حامی ترامپ در گزارشی به نقل از دیپلمات اماراتی که او را دیپلمات ارشد توصیف کرده، نوشت: نگاه‌های ما به سمت انتخابات در آمریکاست‌. آرزو می‌کنیم ترامپ برنده شود اما برای امکان ورود رییس‌جمهوری جدید به کاخ سفید هم خودمان را آماده می‌کنیم. وی گفت: کمپین انتخاباتی ترامپ میلیون‌ها دلار از طرفداران مسلمان ترامپ و سیاست او در خاورمیانه دریافت کرده است.
این روزنامه به نقل از یک کارمند ارشد در منامه هم که او را فرد نزدیک به محافل حاکم در ریاض و ابوظبی توصیف کرد، نوشت: در محور کشورهای عربی میانه‌رو این ترس وجود دارد که ترامپ شکست بخورد و پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها به تغییر سیاست در خاورمیانه منجر شود. آمادگی‌هایی برای احتمال تغییر سیاست دولت آمریکا در خاورمیانه از یک مخالف به یک مخالف دیگر وجود دارد. با این همه در هیچ‌کدام از این دو سناریو پیرامون توافقنامه‌هایی که تاکنون با اسراییل امضا شده، جای نگرانی نیست. پیروزی بایدن هم می‌تواند زمینه را برای تقویت اتحاد با اسراییل فراهم کند با این نتیجه‌گیری که بفهمیم متعلق به یکدیگر هستیم و به حمایت مداوم آمریکا نیازی نداریم.
این کارمند بحرینی گفت فکر نمی‌کند تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا توافقنامه‌های دیگری در خصوص عادی‌سازی روابط با دیگر کشورهای عربی امضا شود و افزود: رایزنی‌ها با کشورهای عربی دیگر ادامه دارد و اگر به توافقی منجر شود پس از انتخابات آمریکا و مطابق با خصوصیات فرد برنده وارد فاز اجرایی می‌شود. این مسوول بحرینی ادامه داد: اگر ترامپ پیروز شود سیلی از کشورهای عربی و اسلامی میانه‌رو علاقه‌مند به شرکت در این روند عادی‌سازی که در خاورمیانه جریان دارد، وجود خواهند داشت. اما اگر بایدن پیروز شود کشورهای مختلفی که در حال حاضر درمورد عادی‌سازی روابط با اسراییل وارد مذاکره شده‌اند، یک قدم به عقب برمی‌گردند تا درباره خطرات احتمالی این اقدام حساب و کتاب کنند. امروز سطح روابط و منافع در منطقه به این شکل است که اسراییل و آمریکا پیرامون بحران پیش آمده میان قطر از سویی و عربستان، مصر، بحرین و امارات از سوی دیگر میانجیگری می‌کنند.
در ارتباط با عادی‌سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی قبل از انتخابات آمریکا هم این روزنامه به نقل از دیپلمات اماراتی نوشت: اینها صرفا «حدس و گمان» است و مستدل نیست و کسانی که چنین امکانی را تبلیغ می‌کنند چیزی از سیاست منطقه نمی‌فهمند. عربستان از این توافقنامه‌ها حمایت می‌کند و کشورهای دیگر را هم به مشارکت در این روند ترغیب می‌کند اما ملاحظات خاص خود را دارد که کاملا روشن هستند و مساله فلسطین در اولویت است. از طرفی هم عربستان نمی‌تواند به سرعت طرح صلح عربی که خودش مطرح کرده، رد کند، توافق عادی‌سازی روابط با عربستان انجام خواهد شد اما به وقتش.