حفظ منافع ملی در درازمدت

گروه انرژی- گویا انتقادات بی‌اساس دلواپسان پایانی ندارد و رسانه‌های منتقد دولت هر روز از واگذاری سرمایه ملی مردم ایران تا سال‌های طولانی به خارجی‌ها می‌گویند و چشم‌بسته ورود سرمایه‌گذاری خارجی به کشور را نفی می‌کنند.
دلواپسان به جای اینکه به فکر توسعه اقتصاد کشورمان باشند، بیشتر به دنبال دوست و دشمن هستند تا دستاورد‌های برجام و بهبود روابط بین‌الملل را زیر سوال ببرند.
چرا باید قرارداد توتال که برای توسعه صنعت نفت ایران است را زیر سوال ببرند و براساس چه منطقی بر این باورند که واگذاری میادین نفتی به تاراج گذاشتن منافع ملی است. مگر غیر از این است که در حال حاضر بسیاری از میادین نفتی مشترک به علت نبود تکنولوژی و نبود سرمایه در برداشت از کشورهای همسایه عقب مانده است؟!
متاسفانه این باور غلط در کشورمان وجود دارد که با اهرم نفت تمام مشکلات حل می‌شود و درآمد‌های نفتی ناجی اقتصاد ایران است!
در همین حال بیژن زنگنه می‌گوید متاسفانه همه نشسته‌ایم و منتظریم نفت، کشور را زنده کند، نفت مگر چقدر درآمد دارد؟! نفت‌ می‌تواند موتور محرک باشد به‌خصوص در مرحله توسعه اما برای آینده تنها‌ نمی‌توان به نفت فکر کرد.
درآمد سرانه ما با نفت به ۵ هزار دلار هم نمی‌رسد
وزیر نفت که این روزها منتقدان انگشت اتهام را به سوی او نشانه گرفته‌اند در پاسخ به آنها اظهار کرد: می‌گویند ارزش ایران به این است که ثروت‌های بیکران زیرزمینی دارد اما من چون مهندس هستم و با اعداد و ارقام سروکار دارم، این مسایل و حرف‌هایی مبالغه‌آمیز همچون بیکران، عظیم و بسیار زیاد را‌ نمی‌پذیرم!
او اظهار کرد: جمع کل مخازن ما به ۱۵ هزار میلیارد دلار‌ نمی‌رسد بنابراین درآمد سرانه به پنج هزار دلار هم نمی‌رسد، خود این ۱۵ هزار میلیارد دلار درآمد سرانه یک‌سال آمریکاست. پس ما ملت ثروتمندی نیستیم. توهم ثروتمندی داریم اما به این معنا نیست که نفت‌ نمی‌تواند بر به راه انداختن موتور توسعه کشور بی‌اثر باشد.
زنگنه با انتقاد از برخی افراد درخصوص درآمدهای نفتی گفت: برخی‌ می‌گویند نفت ۵۰ دلاری ما را‌ می‌گیرند با محصولات پتروشیمی یک‌هزار دلاری به ما پس‌ می‌دهند. حرفی بی‌منطق‌تر از این وجود ندارد. آن پتروشیمی چهار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است. پس این‌طور نگوییم، عوام‌ می‌گویند پس ۹۵۰ دلار در این میان چه‌ می‌شود؟ لابد آنها را‌ می‌خورند!
او ادامه داد: با نفت‌ نمی‌توان ۳۰ هزار دلار درآمد سرانه داشت بلکه موتور اصلی کشور کارآفرینی و خلاقیت است نه اینکه همه نشستیم و منتظریم نفت، کشور را زنده کند. نفت مگر چقدر درآمد دارد؟ اگر روزانه شش میلیون بشکه نفت تولید کنیم و به ازای این دو میلیون بشکه، ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هم درآمد اضافه شد، اتفاقی‌ نمی‌افتد. یک مصوبه افزایش ۲۰ درصدی حقوق‌ می‌دهند و کل پول تمام‌ می‌شود! پس نفت‌ می‌تواند موتور محرک باشد به‌خصوص در مرحله توسعه اما برای آینده تنها به نفت‌ نمی‌توان فکر کرد.
زنگنه با اشاره به صحبت‌های رییس‌جمهور فرانسه گفت: ماکرون گفت می‌خواهم فرانسه‌‌ای بسازم که مردم برای دیدن آینده‌اش به آنجا بیایند نه برای دیدن تاریخ و گذشته‌اش. اکنون مردم به پاریس و فرانسه‌ می‌آیند که تاریخ ما را ببینند، ما آینده‌‌ای نداریم. فقط گذشته ما را‌ می‌بینند، آنچه گذشتگان برای ما میراث گذاشته‌اند. ما برای آینده هیچ چیزی نداریم به دنیا بدهیم. این صحبت بسیار مهمی است و ما هم باید چنین نگاهی به روند توسعه کشور داشته باشیم.
او با تاکید بر اینکه باید با تکنولوژی‌های نو و زمینه‌های دیگر برای آینده کشور برنامه‌ریزی کنیم، اظهار کرد: نفت فقط‌ می‌تواند به عنوان یک بخش سنتی اقتصاد مانند یک موتور، استارت حرکت را بزند و موتور اصلی اقتصاد را در کشور تحرک دهد.
زنگنه اذعان داشت: کشورهای دیگر نیز نفت دارند اما تاثیر تعیین‌کننده‌‌ای بر اقتصادشان ندارد و با عقل و خلاقیت خود به پیشرفت‌ می‌رسند.
اینکه «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه!
وزیر نفت با تاکید بر اینکه واقعا باید ببینیم منافع ملی ما چیست، گفت: این حرف‌ها که «در جهان چه کسی دوست ماست» یا «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه؟! به طور کلی برادر، دوست و رفیق همه در برابر منافع ملی تعریف‌ می‌شوند. در زندگی و روابط سیاسی امروز نیز همین‌طور است چرا که در دنیا نیز ائتلاف بین افراد صورت‌ می‌گیرد. ما به‌خاطر منافع ملی با برخی افراد و جریان‌ها دوست‌ می‌شویم و به خاطر منافع ملی خود از برخی افراد دور‌ می‌شویم. وظیفه ملی ما این است که منافع ملی را در درازمدت درنظر بگیریم همچنان‌که حکومت و نظام نیز اکنون همین کار را‌ می‌کند.
زنگنه عناصر فرهنگی را جزو اثرگذارترین عوامل دانست و افزود: باید افراد را به فکر بیندازیم تا درست تصمیم بگیرند و با احساسات تصمیم نگیرند. اطلاعات باید فرآورش و فکر شوند و با نظریه و تئوری سنجیده شود بنابراین باید تصمیم بگیریم، سپس آثار آن را ببینیم و درصورت لزوم اصلاح کنیم و بر آن تعصبی نداشته باشیم. هیچ چیزی در رابطه‌های مادی زندگی و حوزه حکومتی مقدس نیست.
اهل اصلاح و تعامل هستیم
وزیر نفت اظهار کرد: جایی گفتم بهترین قرارداد عالم، قرارداد امتیازی است که میدانی را به شرکتی برای درازمدت و مالکیت میدان را برای ۴۰، ۵۰ سال بدهیم اما به دلایل سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی‌ نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. چیزی که‌ نمی‌توان از لحاظ اجتماعی و فرهنگی در آن عمل کرد، تلاش بیهوده‌ می‌کنیم و‌ نمی‌توانیم، ممکن است به طور مثال ۴۰ سال دیگر بپذیرند. اما اگر چیزی اشکال دارد اصلاح‌ می‌کنیم، تغییر‌ می‌دهیم. همچنان‌که الگوی قراردادهای جدید نفتی را تغییرات بسیاری دادیم و با این کار، نشان داده‌ایم انسان‌های متحجری نبودیم، اهل اصلاح و تعامل هستیم. اصولا اینکه ۴۰ یا ۵۰ سال بر سر حرف خود بمانیم، درست نیست. اگر چیزی اشتباه است باید آن را اصلاح کنیم.
زنگنه با تاکید بر اینکه کلید حل مشکلات کشور تعقل و فکر کردن است، تصریح کرد: بسیاری از چیزها نسبی است، خوبی‌ها و بدی‌ها در کنار هم هستند. لازم نیست حتما با طرف مقابل خود دشمن یا دوست باشیم. جاهایی که با هم مشترکات داریم، کار‌ می‌کنیم و به جلو‌ می‌رویم و جاهایی که اختلاف داریم خیر، برخی مواقع با هم دوستیم و گاهی هم با هم اختلاف داریم.
او با تاکید بر اینکه «نباید استدلال ما این باشد که یا با هم جنگ‌ می‌کنیم یا برادر هستیم»، اذعان داشت: عده‌‌ای یا شعار‌ می‌دهند «آزاد باید گردد» یا «اعدام باید گردد» در حالی که بین آزادی و اعدام هزاران حکم دیگر وجود دارد. به قول بازیگر فیلم «مارمولک»، هزاران راه و مسیر برای رسیدن به خدا وجود دارد. در مسایل سیاسی و اجتماعی هم فرد نخبه جوگیر فضا‌ نمی‌شود و سعی‌ می‌کند اثرگذار باشد.
مارکسیسم اسلامی را به سختی می‌توان زدود
زنگنه در مراسم اکران خصوصی مستند نامه‌های یک جاسوس نفتی، ساخته مهدی افشارنیک، نظرش درباره این فیلم را اعلام کرد: این فیلم قطعا بسیار دیده خواهد شد و امیدواریم اثرگذار باشد. به شخصه به مسایل فرهنگی علاقه‌مندم و مباحث بسیاری درباره تاریخ نفت دارم که بازگو کنم اما‌ نمی‌توانم چیزی بنویسم یا بگویم به این خاطر که اکنون همه چیز زنده است و افراد هستند و برای گفتن حرف‌هایم باید آنقدر مراقبت کنم که تقریبا سکوت کنم! به این دلیل که بسیاری از روایت‌های رایج را قبول ندارم و اعتقادم با آن روایت رایج متفاوت است بنابراین فعلا مصلحت نیست چیزی بگویم.
او ادامه داد: صحبت‌های بسیاری دارم در مورد نقشی که در آن زمان شاه در نفت داشته است، کارهایی که کرده‌اند، برنامه‌ها، راهبردهایی که در زمان مصدق بوده، جاهایی که رفتند، کارهایی که شد، نقشی که روس‌ها و اتحاد جماهیر شوروی داشتند و کارهایی که کردند. بحث‌های بسیاری وجود دارد و اینکه باید ببینیم اکنون افکار ما کجاست و چه کسانی برآن تاثیرگذارند.
وزیر نفت افزود: این فیلم شروعی بود و امیدواریم ادامه پیدا کند. حضور نخبگان و کارشناسان در این مراسم را نشانه خوبی برای تغییر‌ می‌دانم. باید به تحول صنعت نفت فکر کنیم و به آن به اندازه‌ای که اهمیت دارد، اهمیت دهیم.او در ادامه گفت: مساله‌‌ای که حدود ۱۶۰ تا۱۷۰ سال است گرفتار آن هستیم، دعوای روس و انگلیس در ایران است؛ در ابتدا روس و انگلیس، شرق و غرب تلقی‌ نمی‌شدند و پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷شرق و غرب مطرح شد. پس از دعوای روس و انگلیس، مارکسیسم آمد و از دهه پنجم مارکسیسم اسلامی به ایران وارد شد و بر تفکر مسلمانان تاثیر عمیقی برجا گذاشت و بی‌شک تعیین‌کننده‌ترین و اثرگذارترین تفکرات حتی بیش از تفکرات علوی و فاطمی بوده است. شخصا هم همیشه سعی‌ می‌کنم آثار مارکسیسم اسلامی را از ذهن خود پاک کنم، اما‌ نمی‌شود.
او با اشاره به صحبت‌های افشارنیک گفت: ما در ایران گرفتار تفکر استخاره‌‌ای هستیم، همه چیز را سریعا‌ می‌خواهیم، بدانیم خیر است یا شر. در حالی‌که زندگی مانند کامپیوتر صفر و یک نیست بلکه مجموعه‌‌ای از خیر و شر است.
جامعه و روابط انسان و روابط بین‌الملل بسیار پیچیده است، اصلا‌ نمی‌توان با یک کلمه خوب یا بد، خیر یا شر روابط را حل کرد. اینکه صراحتا بگوییم این کار به نفع است یا به ضرر، خارجی خوب است یا بد را‌ نمی‌توان در قالب یک کلمه پاسخ داد. پاسخ دادن به این‌گونه سوالات عقلانیت‌ می‌خواهد و سخت‌ترین کار عالم عقلانیت و فکر کردن است. باید یاد بگیریم بیش از پیش فکر کنیم چراکه با احساس‌ نمی‌توان تصمیم‌گیری کرد.
وزیر نفت در پایان اظهار کرد: باید سعی کنیم تمام مسایل را فقط خیر و شر نبینیم بلکه شر عامل رشد آگاهانه و هوشمندانه به سمت خیر شود. همچنین منافع ملی را اصل در نظر بگیریم، خدمتگزار مردم و جوانان کشور باشیم و از هر امکانی با ملاحظه عقلانیت برای توسعه کشور استفاده کنیم.