انگشت اتهام به سوی اداره محیط زیست استان گلستان

گروه جامعه- ظرف یک هفته گذشته اختلاف نظر و درگیری بر سر مرگ توله‌پلنگ هیرکان در استان گلستان که به تازگی در طبیعت رها شده بود، بین سازمان حفاظت محیط‌زیست و اداره محیط‌زیست استان گلستان افزایش یافته است؛ مرگی که هنوز به درستی مشخص نیست علت آن چه بوده و در چه زمانی چنین اتفاقی رخ داده به طوری که برخی خبرها حاکی از این است که حدود یک سال است این پلنگ کشته شده و پنهانکاری برخی افراد در محیط‌زیست باعث افشای دیرهنگام این خبر شده است. حالا مدیرکل دفتر تنوع‌زیستی و حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست با انتقاد از عملکرد برخی مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان کرده است: برخی افراد در این سازمان با اقدامات نابخردانه خود بستر عقده‌گشایی را فراهم می‌کنند.
مجید خرازیان‌مقدم در نشست خبری در مورد مرگ هیرکان گفت: هزاران مساله مهم و اساسی برای طرح و پیگیری داریم ولی اقدامات نابخردانه برخی افراد در سازمان حفاظت محیط‌زیست باعث می‌شود مجبور شویم وقت‌مان را برای این موارد صرف کنیم. کسی یا کسانی که ادعا کرده‌اند دفتر حیات‌وحش مرکزی برای دلالی حیات‌وحش است مورد پیگیری حقوقی قرار خواهند گرفت. این حق را دارم و به کارشناسان خود نیز این حق را می‌دهم که پیگیری حقوقی این موضوع را انجام دهند.
وی با رد ادعای پنهانکاری در خصوص مرگ هیرکان بیان کرده: تا هفت، هشت روز گذشته هیچ اطلاعی از وضعیت هیرکان نداشتیم و با وجود درخواست مکرر دفتر حیات‌وحش برای ارائه گزارش از وضعیت هیرکان، هیچ گزارشی از سوی استان به ما ارائه نشد بنابراین تاکید می‌کنم که هیچ کتمان و پنهانکاری از سوی ستاد مرکزی سازمان حفاظت محیط‌زیست اتفاق نیفتاده است. تلف شدن هیرکان را موضوع مهمی نمی‌بینیم که بخواهیم در مورد آن پنهانکاری کنیم. واقعیت آن است که گزارشی از سوی استان گلستان در مورد وضعیت هیرکان به دفتر حیات‌وحش ارائه نمی‌شد. در واقع از نظر سازمان محیط‌زیست اگر حیات‌وحش یک ماه هم در طبیعت زنده بماند بهتر از آن است که دو سال در باغ وحش زندگی کند.
خرازیان‌مقدم با اشاره به پنهانکاری صورت‌گرفته در مورد هیرکان اظهار کرد:‌ متاسفانه برخی در سازمان حفاظت محیط‌زیست زمینه را برای عقده‌گشایی فراهم می‌کنند و زحمات کارشناسان ستادی را زیر سوال می‌برند. کارشناسان ما اگر حرفی از تیلاپیا بزنند، متهم به این می‌شوند که در مافیای فیله تیلاپیا حضور دارند و حالا در ماجرای هیرکان متهم می‌شوند که دلال حیات‌وحش هستند. این بحث اصلا از نظر من اهمیتی ندارد. آنچه مهم است، اجرای دقیق برنامه جامع مدیریت پلنگ است و اطمینان می‌دهم هیچ پنهانکاری از جانب ستاد در مورد هیرکان اتفاق نیفتاده است.
استان گلستان از ارائه گزارش هیرکان به ستاد مرکزی خودداری کرده بود
از سویی دیگر در خلال همین بحث، معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان اینکه استان گلستان از ارائه گزارش‌های منظم در مورد هیرکان به این سازمان خودداری کرده بود، گفت: ترس بیجای مسوولان این استان از پاسخگویی به منتقدان رهاسازی هیرکان باعث پنهانکاری در مورد مرگ این پلنگ ماده شد.
فرهاد دبیری در نشست معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص پنهانکاری مسوولان استان گلستان توضیحاتی ارائه داد. وی در این زمینه اظهار کرد: آخرین جلسه شورای عالی محیط‌زیست ۲۵ اسفند‌ماه ۹۵ تشکیل و تصمیماتی در این جلسه گرفته شد. در شورای عالی محیط‌زیست شش منطقه از محدوده‌های ارزشمند کشور بعد از یک سال تلاش و درخواست و بعد از اخذ موافقت وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان مناطق حفاظت‌شده اعلام شد.
وی عنوان کرد: الموت و طارم سفلی در استان قزوین، یخاب در استان اصفهان، دره‌باغ در استان فارس و شیرستان در چهارمحال و بختیاری به عنوان مناطق حفاظت‌شده معرفی شدند. همچنین محدوده امن و پناهگاه حیات‌وحش موته به عنوان پارک ملی موته معرفی شد.
معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در مورد مرگ هیرکان این‌گونه توضیح داد: یک گونه به هر دلیلی از طبیعت گرفته شده است. این موضوع در حوزه حیات‌وحش نه‌تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا اتفاق می‌افتد. برای مثال ممکن است مادر یک گونه در اثر یک تصادف تلف شود ولی فرزندان او باقی بمانند. سازمان حفاظت محیط‌زیست تنها مرجع پیگیری چنین موضوعاتی است. بعد از پیدا کردن دو توله‌پلنگ در استان گلستان، در سازمان محیط‌زیست با مشورت کارشناسان خارجی به این نتیجه رسیدیم که رشد این توله‌پلنگ‌ها به شکلی باشد که خوی وحشی آنها حفظ شود و به انسان عادت نکنند.
دبیری در ادامه عنوان کرد: رهاسازی توله‌پلنگ ماده سال گذشته اتفاق افتاد. رقیب عمده هیرکان پلنگ‌های نر بزرگسال در پارک ملی گلستان بودند. ممکن است هیرکان به قلمرو یک پلنگ نر نزدیک شده و حدس زده می‌شود که به خاطر همین موضوع کشته شده است.
وی تاکید کرد: استان گلستان باید بلافاصله وضعیت هیرکان را به مرکز گزارش می‌داد و جزییات مرگ این پلنگ ماده به‌سرعت روشن می‌شد اما ترس بیجا از پاسخگویی در استان گلستان و ترس از انتقاد مخالفان رهاسازی هیرکان باعث کش دادن قضیه شده است. این در حالی است که باید گزارش هیرکان به طور منظم ارائه می‌شد.
معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان محیط‌زیست با اشاره به اینکه پنهانکاری در تهران صورت نگرفته است، گفت: باید گزارشات از سوی استان گلستان به سازمان محیط‌زیست ارائه می‌شد ولی این اتفاق نیفتاد. هیات تخلفات این موضوع را پیگیری می‌کند. بازرسان سازمان محیط‌زیست امروز آنجا هستند و کار بازجویی را انجام می‌دهند. کل قضیه موضوع مهمی نیست ولی عدم ارائه گزارش توسط استان گلستان باعث شد این جنجال‌ها به وجود آید.
نمی‌دانیم پلنگ ردیاب سیگنال مرگ داشته است یا نه!
دبیری در اظهار نظری شگفت‌انگیز از بی‌خبری سازمان، در پاسخ به این پرسش که آیا هیرکان ردیاب سیگنال مرگ داشته یا نه اظهار کرد: نمی‌دانیم ردیاب سیگنال مرگ داشته است یا نه اما مهم این است که استان گلستان هیچ گزارشی به معاونت محیط‌زیست طبیعی درباره هیرکان ارائه نداده است. این در حالی است که اگر پلنگ ردیاب سیگنال مرگ داشته باشد، زمان مرگ او به صورت دقیق ثبت می‌شود و می‌توانند علت مرگ را زودتر تشخیص دهند. خود این بی‌خبری از وجود ردیاب نشان‌دهنده نوعی بی‌مسوولیتی و کم‌توجهی به این‌گونه نخستین بار رها شده در طبیعت است. این اختلاف نظرها و اظهار نظرهای متفاوت همچنان ادامه دارد و هر روز که از مرگ این توله‌پلنگ می‌گذرد، ابعاد تازه‌ای از کوتاهی‌های صورت‌گرفته در خصوص نوع رها‌سازی او در طبیعت و همچنین نحوه و زمان مرگ او عنوان می‌شود. چند روز قبل اعلام شده بود قرار است کارشناسان آلمانی زمان دقیق مرگ را تعیین کنند تا متوجه شوند هیرکان، به چه نحو کشته شده و چرا اداره محیط‌زیست استان گلستان این موضوع مهم را پنهان کرده است. شاید همچنان باید منتظر ماند تا خبر دقیق‌تری از دل درگیری‌های لفظی صورت‌گرفته مسوولان سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان شود.