جهانگیری:از برجام حفاظت می کنیم

گروه سیاسی- پس از گذشت یک‌سال از امضای توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام اکنون این توافق در مرحله‌ای تازه‌ای قرار گرفته است. تازگی این موضوع از آن رو است که با به قدرت رسیدن جمهوریخواهان در ایالات متحده آمریکا، اکنون زمزمه‌هایی درخصوص ایجاد تغییر مواضع آمریکا برای ادامه برنامه توافق‌شده به گوش می‌رسد.
برجام کار استثنایی و تاریخی در کشور
در همین راستا و در اولین سالگرد برجام معاون اول رییس‌جمهور درخصوص این مذاکرات و روند پیش‌رفته تاکنون گفت: فکر می‌کنیم در مساله مذاکرات هسته‌ای و توافق، کار استثنایی و تاریخی در کشور صورت گرفت و دستاوردهای آن در طول یک‌سال گذشته بسیار قابل توجه بوده است. اسحاق جهانگیری ضمن تسلیت به مناسبت درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی افزود: این سیاستمدار و فقیه زمان‌شناس در زمینه مبارزات سیاسی و مدیریت اجرایی کشور، نقش بسیار سازنده و مهمی داشت که در خاطره و تاریخ کشور ماندگار خواهد بود. وی ادامه داد: مردم بزرگوار و قدرشناس ایران در هفته گذشته با حضور باشکوه خود از یک انسان خدوم قدرشناسی کردند و امیدواریم خداوند این توفیق را عنایت کند که راهی که امثال آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی باز می‌کنند که به سمت ایران توسعه یافته است، باز باشد و با عقل و تدبیر کشور را بهتر را اداره کنیم. معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به قرار داشتن در سالروز اجرای برجام گفت: واقعیتی که وجود داشت، این بود که به بهانه هسته‌ای طی سال‌های گذشته فشار سنگینی بر ملت ایران وارد شد و عمق این فشارها در سال‌های آخر دولت قبل بود که تحریم‌های شدید ظالمانه‌ای به کشور وارد آمد. با این اقدام بخش‌های اصلی کشور و نظام بانکی و نقل و انتقال پول که در دنیای امروز بدون دسترسی به سیستم بانکی کار جدی اقتصادی نمی‌توان انجام داد، تحریم شدند. وی گفت: از همه خدمات همچون فروش نفت به‌عنوان مهم‌ترین مرکز درآمد کشور، کشتیرانی و عدم حضور کشتی‌های خارجی در بنادر داخلی و بیمه‌های حمایت‌کننده از حمل و نقل بین‌المللی محروم بودیم و به گفته خودشان با انواع تحریم‌های هوشمند مواجه شدیم و در آخر نیز هر ایرانی را صرفا به اتهام ایرانی بودن با تحریم روبه‌رو کردند. معاون اول رییس‌جمهور افزود: در چنین شرایطی مهم‌ترین هدف این بود که کشور را از امکانات هسته‌ای محروم کنند و مانع اقدامات موفق پژوهشگران ما شوند. در واقع بگویند کشورهای جهان سوم در سطحی که مشخص شده باید حرکت کنند. با وجود اینکه تمام اقدامات هسته‌ای ایران زیر ذره‌بین آژانس انرژی اتمی قرار داشت و در مقابل برخی کشورها از جمله رژیم صهیونیستی به بمب‌های اتمی دست یافته بودند، هیچ اعتراضی به آنها نمی‌شد و در عوض کشور با تحریم‌های بیشتر مواجه می‌شد. وی تصریح کرد: دولت یازدهم با این هدف که می‌تواند در یک گفت‌وگوی جدی با دنیا مسایل را از طریق مذاکره حل‌وفصل کند، وارد عمل شد. البته کار دشواری بود و تیم مذاکره‌کننده قوی انتخاب شد مانند رشته‌های مختلف که دانشمندان قوی دارد در دیپلماسی کشور نیز از دانشمندان قوی دیپلماسی همچون دکتر ظریف استفاده شد. جهانگیری افزود: ۱۸ ماه مدیریت و مذاکره سخت و نفسگیر با شش قدرت بزرگ دنیا صورت گرفت که در پی آن رسیدن به توافق بود که به برجام ملقب شد. قبل از اجرای برجام تنها یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم و آنها برنامه‌ریزی کرده بودند که طی سال‌های بعد نفت در برابر غذا را پیش بگیرند ولی امروز و در کمتر از یک‌سال با اجرای برجام، میزان صادرات نفت و میعانات گازی در تاریخ بعد از انقلاب به بالاترین حد خود رسیده است. معاون اول رییس‌جمهور تصریح کرد: عده‌ای در بین قدرت‌های بزرگ حتما نمی‌خواهند ایران توسعه یابد و سعی می‌کنند اخلال ایجاد کنند یا همانند آمریکایی‌ها بدعهدی کنند. این در حالی است که آنها بدعهدی می‌کنند و عده‌ای به جای اینکه به آنها حمله کنند به تیم مذاکره‌کننده تاخت و تاز می‌کنند. جهانگیری اضافه کرد: فکر می‌کنیم کار بزرگی صورت گرفته و جمهوری اسلامی ایران و دولت از برجام حفاظت و حراست خواهد کرد. معتقدم در مقطعی که در دنیا و منطقه افراطی‌گری، تندروی و خشونت حاکم شده باید به سمت اعتدال، عقلانیت و آرامش حرکت کنیم. معاون اول رییس‌جمهور افزود: دنیا باید بداند جمهوری اسلامی ایران کشوری بااقتدار است و با وجود تمام تلاش‌ها و شرارت‌هایی که در منطقه ایجاد کرده‌اند تا به امنیت کشورمان آسیب بزنند، امروز به فضل الهی کانون امنیت منطقه ایران است و ایران با اقتدار می‌گوید اگر برجام را پاره کنید با عکس‌العمل تندتر مواجه خواهید شد و این اقتدار کشور است. جهانگیری اضافه کرد: برجام یک تعهد بین‌المللی است که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده و هیچ کشور و قدرتی به تنهایی نمی‌تواند این توافق بین‌المللی را نقض کند. این فرصت زمینه‌ساز توسعه کشور است و نیاز داریم که کشور را توسعه دهیم. توسعه همه‌جانبه نیز از مسیر پژوهش‌های علمی و فناوری عبور می‌کند.
پایبندی اتحادیه اروپا به توافق هسته ای
در همین زمینه و در سالروز اجرای این توافق و با توجه به واکنش تند ایران دربرابر تهدیدات رییس‌جمهور جدید آمریکا فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای در مورد موضع کشورهای اروپایی در مورد برجام گفت: توافق هسته‌ای توافق بسیار مهمی است به‌خصوص برای امنیت اروپا و اتحادیه اروپا بر اجرای آن ادامه خواهد داد. اکنون یک‌سال پس از اجرای برجام شاهد اجرای تعهدات ایران و عزم قوی جامعه بین‌المللی و اتحادیه اروپا برای اجرای تعهدات متقابل خود در قبال توافق با ایران بوده‌ایم. وی گفت: اکنون شاهد افزایش تبادلات اقتصادی و تجاری در روابط ایران و اتحادیه اروپا بوده‌ایم که بسیار مهم و قابل توجه است. ما اولین جلسه شورای امورخارج را با این دیدگاه دنبال می‌کنیم که دیپلماسی کار می‌کند و نتیجه می‌دهد و اتحادیه اروپا به کار کردن خود برای احترام به این توافق بسیار مهم ادامه خواهد داد و اجرای آن برای امنیت ما بسیار مهم است.»
لزوم نگه داشتن توافق هسته ای
پس از اظهارات وی وزیر امور خارجه انگلیس هم به نمایندگی از کشورش به‌عنوان یکی از اعضای تاثیرگذار در این توافق گفت کشورش به توافق هسته‌ای با تهران پایبند خواهد ماند. بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس طی سخنرانی خود در مجلس عوام با تاکید بر پایبندی لندن به توافق هسته‌ای بین تهران و کشورهای ۱+۵ افزود کشورش برای حفظ این توافق با دولت جدید ایالات متحده آمریکا همکاری خواهد کرد و ما به دنبال همکاری با دولت جدید آمریکا برای موفقیت کامل در توافق هسته‌ای با ایران هستیم. جانسون در ادامه گفت: معتقدیم برجام دارای امتیازات ویژه‌ای است که نیاز به خوش‌بینی و نگه داشتن این توافق در مسیر مشخص شده خود دارد.
ابلهانه ترین توافق از نگاه ترامپ
اما با وجود موضع‌گیری‌های همگام با برجام در اتحادیه اروپا و همکاری کامل ایران در اجرای گام به گام توافق با اتمام دوره ریاست‌جمهوری اوباما و سرکار آمدن ترامپ مواضع دولت آمریکا دچار تغییرات و عملکرد آن تا به حال حاوی تهدیداتی علیه برجام بوده است. ترامپ قبل از روی کار آمدن با جوسازی‌های شدید علیه برجام و ابراز دشمنی با سیاست‌های ایران توانست اذهان عمومی را تا حدی نسبت به آنچه تاکنون اتفاق افتاده مشوش کند و ادعا کرد این توافق را پاره خواهد کرد. ولی بعد از انتخابات و با توجه به تلاش‌های مشاوران و دانشمندان آمریکایی و حمایت اتحادیه اروپا مواضع خود را تاحدی تغییر داد و بعد از رویارویی با موضع‌گیری قدرتمند ایران در برابر تهدیدات خود برای مدتی تاحدی از اسب سرکش تهدید و دشمنی پایین آمد اما هم اکنون در سالگرد برجام دوباره با تندی و تهدید علیه این موضوع قد علم کرده است. وی در آخرین اظهارات خود در روز گذشته با تکرار ادعاهای خود درباره توافق هسته‌ای با ایران، آن را ابلهانه خواند. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا که تا چند روز آینده زمام امور این کشور را به دست خواهد گرفت، با انتقاد از باراک اوباما، رییس‌جمهور فعلی در خصوص توافق هسته‌ای با ایران گفت: این توافق ابلهانه‌ترین توافقی است که در زندگی خود دیده‌ام. وی در مصاحبه اختصاصی خود با این روزنامه ادامه داد: «قصد ندارم بگویم که می‌خواهم با توافق هسته‌ای که با ایران امضا شده است، چه کنم چراکه من سیاستمداری نیستم که با شعار دادن بگویم قصد انجام چه کارهایی دارم. من کاری را که باید انجام دهم، انجام می‌دهم». ترامپ در ادامه تاکید کرد به هیچ‌وجه از توافق هسته‌ای به دست آمده با ایران راضی و خرسند نیست. وی در ادامه افزود: «این بدترین و ابلهانه‌ترین توافقی است که تاکنون منعقد شده و به موجب آن ۱۵۰ میلیارد دلار به ایران پرداخت شده است. علاوه بر آن یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار نیز به صورت نقدی و با هواپیما به ایران انتقال داده شده است». این درحالی است که مقام‌های واشنگتن نیز با ابراز نگرانی از این اظهارات دونالد ترامپ درخصوص توافق هسته‌ای با ایران با واکنش نشان دادن به موضع‌گیری‌های وی تاکید کردند که این یک توافق دوجانبه نیست، بلکه توافقی چندجانبه با تایید شورای امنیت سازمان ملل است که اظهارات و رویکردهای ترامپ یا هرگونه اقدام عملی وی علیه این توافق منجر به انزوای آمریکا در جهان و لطمه خوردن به اعتبار این کشور در مجامع بین‌المللی خواهد شد. با توجه به آنچه تاکنون گذشت و با در نظر گرفتن شرایط کلی حاکم بر این توافق چندجانبه به نظر می‌رسد این تهدیدات و خشونت‌طلبی‌ها جزیی از سیاست کلی رفتاری رییس‌جمهور جدید آمریکاست که قصد دارد برتری خود را به همه ثابت کند ولی در نهایت ابعاد این توافق فراتر از آن است که کاری از پیش ببرد و تنها قدرت او در سخنرانی‌ها و لفاظی و تهدیدات زبانی خلاصه می‌شود و عملا کاری از پیش نخواهد برد. علاوه بر اینها این توافق در این مدت کوتاه با چالش دیگری با عنوان تمدید ١٠ساله داماتو درکنگره آمریکا و امضای آن از سوی باراک اوباما مواجه شد؛ این تمدید واکنش تند ایران را به دنبال داشت تا آنجاکه طبق تقاضای جمهوری اسلامی ایران از کمیته نظارتی برجام تقاضا برای رسیدگی به این اقدام ایالات متحده این کمیته تشکیل جلسه داد و طرفین را مجددا به اجرای تمام موارد ذکر شده در این توافق و عمل به تعهدات خود ملزم کرد و این خود لجامی دیگر بود بر اسب افسارگسیخته ریاست‌جمهوری آمریکا.