تمرکز بر آفریقا

نشست «ائتلاف بین‌المللی برای شکست گروه حکومت اسلامی» با حضور وزرای خارجه حدود نیمی از ۸۳ کشور عضو این ائتلاف روز دوشنبه به رهبری آمریکا در ایتالیا آغاز به کار کرد. در این نشست همچنین ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو و جمعی از روسای نهادهای بین‌المللی حضور داشتند. این نخستین نشست رودرروی اعضای ائتلاف بین‌المللی علیه داعش است که بعد از همه‌گیری کرونا برگزار می‌شود.
هرچند گروه داعش قلمرو خود را در عراق و سوریه از دست داده، اما هنوز هم فعالیت‌های تروریستی قابل توجهی در آفریقا، خاورمیانه و افغانستان دارد. پروپاگاندای داعش هر چه بیشتر بر حوزه جنوب صحرای آفریقا از جمله در غرب آفریقا متمرکز می‌شود. این گروه در آنجا هم‌اکنون اراضی از لیبی گرفته تا شمال شرق نیجریه و همچنین در طول منطقه ساحل و در سمت جنوب همچون در بنین یا غنا را کنترل می‌کند.
در این شرایط، تصمیم فرانسه بر عقب‌نشینی از مالی نیز به نگرانی‌های بین‌المللی دامن زده است. در حالی که فرانسه در تدارک برای پایان دادن به عملیات نظامی خود و بیرون کشیدن تعدادی از ۵۰۰۰ سرباز خود از منطقه ساحل در آفریقاست گروه‌های افراطگرا حملاتشان در این منطقه ملقب به «افغانستان فرانسه» را تشدید کرده‌اند. بر اساس برنامه‌هایی که هم‌اکنون دولت فرانسه در دست بررسی دارد، نیروهای مسلح این کشور تا پایان سال جاری میلادی پایگاه‌های نظامی کیدال، تیمبوکتو و تسالیت در شمال مالی را ترک خواهند کرد. بر اساس این برنامه‌ها تعداد نظامیان حاضر در آنجا تا سال ۲۰۲۳ به ۲۵۰۰ تن یعنی نصف تعداد فعلی کاهش می‌یابد.آمریکا و ایتالیا در نشست رم خواستار تلاش بیشتر علیه این شبه‌نظامیان تروریستی شدند، اما آمریکا خواسته‌هایی از اعضای این ائتلاف داشت که محل اختلاف ایالات متحده و اروپا در این نشست بود. از سال ۲۰۱۴ یک ائتلاف ضد «دولت اسلامی» شکل گرفته است. نمایندگان این ائتلاف در نشست رم نخست به موفقیت‌ها علیه این جریان تروریستی تاکید ورزیدند. «دولت اسلامی» (داعش) عاری از تمام سرزمین‌ها و شهرها چه در سوریه و چه در عراق عقب رانده شده است. حدود هشت میلیون نفر از چنگ شبه‌نظامیان این رژیم ترور خلاصی یافتند.با این حال تمام کشورهای حاضر در نشست رم اتفاق نظر دارند که خطر «دولت اسلامی» همچنان باقی است. داعش در عراق و سوریه همچنان از مخفیگاه‌های خود دست به عملیات تروریستی می‌زند. در آفریقا، به ویژه در ساحل عاج و نیز در موزامبیک هر چه بیشتر گروه‌های افراطی اسلام‌گرا به این شبکه ترور می‌پیوندند.لوئیجی دی مایو وزیر خارجه ایتالیا در رابطه با کشورهای نامبرده در قاره آفریقا گفت: این کشورها و جماعت‌ به کمک ما نیازمندند. بسیاری روستاها به دست سازمان‌های تروریستی افتاده است. گاه اطلاع و تصوری از آن نداریم که وسعت این مناطق تا چه اندازه است. حتی اینکه ترور انتحاری علیه نیروهای گشت ارتش آلمان در مالی، این کشور واقع در غرب آفریقا، را باید به حساب «دولت اسلامی» گذارد، مشخص نیست. در این ترور انتحاری ۱۳ سرباز سازمان ملل، ۱۲ آلمانی و یک بلژیکی مجروح شدند.هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، در این رابطه گفت: نخست خشنودم از اینکه تمام سربازان زن و مرد مجروح ما در آلمان به سر می‌برند و به خوبی مورد درمان قرار گرفته‌اند. این سوءقصد وحشتناکی بود که بار دیگر روشن کرد که عملیات مالی یکی از خطرناک‌ترین عملیات‌هایی است که ارتش آلمان در آن شرکت داشته است.
مخالفت ماس با عقب‌نشینی از مالی
از نظر وزیر خارجه آلمان این سوءقصد شاهدی است دال بر اینکه این منطقه می‌رود که به یک کانون تروریسم بین‌الملل بدل شود. او به همین دلیل مخالف عقب‌نشینی ارتش آلمان از مالی است: ما همچنان باید در آنجا ثبات برقرار کنیم و برای این مناطق چشم‌اندازی برای رشد و توسعه ترسیم کنیم. هر چیزی غیر از این به آن می‌انجامد که «دولت اسلامی» از وضعیت نیاز انسان‌ها سوءاستفاده کند.
هایکو ماس افزود که این وضعیت نباید به چنین مرحله‌ای برسد. ما به تلاش نسبتا بزرگ‌تری نیاز داریم. به ویژه در منطقه ساحل، موزامبیک و دیگر کشورهای همجوار، ما باید بتوانیم همکاری نزدیک‌تری با یکدیگر داشته باشیم.
نبود پیشنهادهای مشخص
از نظر دی مایو وزیر خارجه ایتالیا، تلاش و فعالیت در این حوزه به نفع تمام کشورهای اروپایی است. شبه‌نظامیان تروریستی بر منطقه‌ای چنگ انداخته‌اند و در صدد بی‌ثباتی آن هستند که موقعیت‌شان پیشاپیش بحران‌زده و شکننده است. تاجران اسلحه و انسان مدت‌هاست از این وضعیت بحرانی سود می‌برند.
اما در سند پایانی نشست رم کمتر پیشنهاد مشخصی طرح شده که این ائتلاف ضد «دولت اسلامی» چگونه می‌خواهد از کشورهای آفریقایی برای مقابله با جهادگرایان پشتیبانی کند. هر چه باشد کشورهای بیشتری به این ائتلاف پیوسته‌اند.
تحویل اعضای بازداشت‌شده داعش در عراق و سوریه
یکی از موضوعات اساسی نشست «ائتلاف بین‌المللی برای شکست داعش»، تلاش آمریکا برای قانع کردن کشورها برای تحویل اعضای بازداشت شده این گروه در سوریه و عراق است. طبق گزارش‌ها، حدود ۱۰ هزار نفر از اعضای گروه حکومت اسلامی و خانواده‌های آنها در بازداشت نیروهای کرد سوریه هستند که بخش قابل‌توجهی از آنها شهروندان خارجی هستند.بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای اروپایی از تحویل شهروندان بازداشت شده خود امتناع می‌کنند؛ موضوعی که بلینکن نیز به آن اشاره و کشورها را تشویق کرد این افراد را تحویل گرفته و در کشور خودشان محاکمه کنند. البته تاکنون صدها عضو گروه حکومت اسلامی پس از بازداشت، تحویل کشورهای خود شده‌اند.
بلینکن در این رابطه از اقدامات نمونه‌وار ایتالیا و کشورهای بالکان تقدیر کرد، اما اغلب کشورهای اروپایی در مقابل این موضوع جبهه گرفته‌اند و مقاومت می‌کنند. آنها حتی حاضر نیستند آن دست از جهادگرایان را که تابعیت کشورهای اروپایی دارند را بار دیگر در کشور خود بپذیرند.
فرانسه و بریتانیا که از متحدان مهم آمریکا در ائتلاف ضدداعش هستند، به این درخواست در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ پاسخ مثبت نداده بودند. این کشورها نگران تبعات سیاسی و امنیتی بازگرداندن شهروندانی هستند که افراطی شده‌اند.
بلینکن در این نشست گفت ائتلاف بین‌المللی برای مقابله با داعش در سال‌جاری ۵۰۷ میلیون دلار اختصاص داده و در تلاش است این رقم به ۶۷۰ میلیون دلار برسد. به گفته او، آمریکا ۴۳۶ میلیون دیگر برای کمک‌های انسان‌دوستانه به مناطق شمال سوریه اختصاص می‌دهد.