ابعاد تازه جنگ تجاری

گروه جهان- جنگ تجاری آمریکا و چین تا‌کنون آسیب بسیاری به اقتصاد و بازرگانی جهانی وارد کرده است. در چنین شرایطی، دونالد ترامپ بار دیگر از افزایش تعرفه‌های گمرکی روی کالاهای چینی خبر داده است، اقدامی که می‌تواند به این جنگ تجاری ابعاد جدیدی بخشد.
وزارت بازرگانی چین در بیانیه‌ای شوکه‌کننده اعلام کرد تعرفه بر واردات محصولاتی به ارزش ۷۵ میلیارد دلار از آمریکا را افزایش خواهد داد. این محصولات طیف وسیعی از واردات چین از آمریکا از محصولات کشاورزی و فرآورده‌های نفتی گرفته تا هواپیما و خودرو را شامل می‌شود.
از سوی دیگر دونالد ترامپ وعده داده که آمریکا به عنوان پاسخ متقابل به این اقدام چین، از اول اکتبر تعرفه بر واردات ۲۵۰ میلیارد دلار از محصولات وارداتی چین را از ۲۵ به ۳۰ درصد افزایش خواهد داد. او همچنین از شرکت‌های آمریکایی خواسته تا هر چه سریع‌تر چین را ترک کنند و جایگزین دیگری برای این کشور بیابند.
البته اظهارات خشمگینانه ترامپ به اینجا محدود نشد، او گفت از یکم سپتامبر (هفت روز دیگر) بر ۳۰۰ میلیارد دلار از محصولات وارداتی چین تعرفه ۱۵ درصدی (به جای ۱۰ درصد قبل) اعمال خواهد کرد. او جروم پاول، رییس بانک مرکزی آمریکا را هم شدیدا به خاطر اذعان به پیامدهای جنگ تجاری روی رشد اقتصادی آمریکا مورد انتقاد قرار داد و به خبرنگاران گفت که اگر پاول بخواهد استعفا دهد مانع کارش نخواهد شد.در واکنش به این تنش‌های جدید، بازار سهام در سراسر جهان به شدت ریزش کرد، قیمت جهانی نفت پس از دو هفته کاهش یافت. از طرفی این مناقشه جدید، واکنش‌ها و نگرانی‌های جهانی را در پی داشته است. در این راستا رییس ائتلاف بزرگ خودروسازان ژاپن، آلمان و کره‌جنوبی هشدار داد عوارض جدید چین بر خودروهای آمریکایی به صادرات خودروی آمریکا به چین ضربه می‌زند و اشتغال در آمریکا را به خطر می‌اندازد.شرکت فورد موتور که یک صادر‌کننده خودرو به چین است طی بیانیه‌ای چین و آمریکا را تشویق کرد از طریق ادامه مذاکرات راه‌حلی سریع برای مسائل باقی مانده پیدا کنند. برای این دو اقتصاد مهم دنیا ضروری است که با هم برای پیشرفت تجارت متعادل و عادلانه کار کنند.
این اتفاقات در حالی رخ داد که دیروز صندوق بین‌المللی پول از کاهش مازاد حساب جاری چین خبر داد. در حال حاضر کاهش مازاد حساب جاری چین بر روند روابط تجاری این کشور با کره‌جنوبی، آلمان و برزیل تاثیر گذاشته و سبب وخیم شدن روابط تجاری پکن با ژاپن، هند و اندونزی شده است.تقابل تجاری دو اقتصاد بزرگ دنیا از سال ۲۰۱۸ آغاز شد. ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی سال ۲۰۱۶ قول داد که شرایط تجارت عادلانه با چین را فراهم می‌کند. وی تعرفه‌ها را به عنوان سلاح اصلی واشنگتن در این نبرد انتخاب کرد. روابط چین و آمریکا روز به روز در زمینه‌های تجاری و سیاسی تیره‌تر می‌شود. آمریکا از چین به عنوان کشوری یاد می‌کند که ارز ملی خود را عمدا دستکاری می‌کند و همزمان چین اعتقاد دارد این کشور در امور داخلی چین از جمله هنگ‌کنگ مداخله می‌کند.
چین اعتقاد دارد تحریکات آمریکا باعث بروز تنش‌های بی‌سابقه در هنگ‌کنگ شده و نسبت به حملات تروریستی درپی آشوب‌ها در این منطقه هشدار داده است به خصوص به دلیل حضور معترضان در فرودگاه و لغو همه پروازها از هنگ‌کنگ در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه هفته گذشته، روابط پکن و واشنگتن تیره‌تر هم شده است.
دستور خروج شرکت‌های آمریکایی از چین
رییس‌جمهوری آمریکا در واکنش به تعرفه‌های جدید گمرکی از سوی چین، به کمپانی‌های آمریکایی دستور داد تا این کشور آسیایی را ترک کنند. این دستور از سوی دونالد ترامپ در حالی صادر شد که او انتصاب جروم پاول را به عنوان رییس بانک مرکزی ایالات متحده یک تهدید بزرگ‌تر برای اقتصاد کشور دانست تا رییس‌جمهوری چین.
ترامپ به کارخانجات آمریکایی دستور داد تا هر چه سریع‌تر به دنبال یک جایگزین باشند یا اینکه محصولات خود را در آمریکا تولید کنند. توئیت ترامپ کمی پس از آن منتشر شد که چین جدیدترین اقدام تلافی‌جویانه خود را علیه آمریکا در نبرد تجاری بین دو کشور اعلام کرد و این مساله شاخص بازار بورس آمریکا را بیش از ۴۰۰ واحد یا ۶/۱ درصد کاهش داد. ترامپ با افزایش فشارها بر سر عملکرد اقتصادی آمریکا در بحبوحه گمانه‌زنی‌ها درباره یک رکود که می‌تواند باعث شکستش در انتخابات ۲۰۲۰ شود، روبه‌رو است.در هفته‌های اخیر، او به بانک مرکزی تاکید کرد تا با کاهش نرخ بهره اقدامی انجام دهد اما دقایقی پس از آنکه رییس بانک مرکزی سخنرانی خود را در جمع بانکداران و بدون مطرح کردن کاهش نرخ بهره پایان داد، ترامپ توئیت کرد: مثل همیشه، بانک مرکزی کاری نکرد. ما دلار بسیار قوی و بانک مرکزی بسیار ضعیفی داریم. من با هر دو کار می‌کنم و آمریکا قوی می‌شود. تنها سوال من این است؛ چه کسی دشمن بزرگتر ماست، جروم پاول یا شی‌جین‌پینگ؟!
به گزارش آسوشیتدپرس، رییس‌جمهوری‌ آمریکا همچنین گفت: ایالات متحده بهتر است که بدون تجارت با چین روزگارش را بگذراند. کمپانی‌های بزرگ ما دستور دارند تا به سرعت به دنبال جایگزین برای چین باشند که شامل بازگشت به آمریکا و تولید محصولات در خانه است.
جمعه گذشته، چین تعرفه‌های گمرکی پنج تا ۱۰ درصدی بر ۷۵ میلیارد دلار از کالاهای آمریکایی شامل نفت، هواپیماهای سبک، خودروها و محصولات کشاورزی وضع کرد؛ آمریکا نیز تعرفه‌های گمرکی را بر کالاهای چینی اعمال کرده است.
حمله بی‌سابقه به رییس بانک مرکزی آمریکا
پس از آنکه جروم پاول در سخنان خود به تاثیر زیاد جنگ تجاری با چین روی رشد اقتصادی آمریکا اعتراف کرد و سیگنال مشخصی برای کاهش بیشتر نرخ بهره ارسال نکرد، دونالد ترامپ در حملاتی بسیار تند و بی‌سابقه، او را دشمنی بزرگ‌تر از چین برای آمریکا دانست! ترامپ که در حال ترک واشنگتن به مقصد پاریس برای شرکت در اجلاس سران گروه ۷ به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌داد گفت که در صورتی که پاول بخواهد از ریاست بر فدرال‌رزرو استعفا دهد مانع کارش نخواهد شد.
ترامپ همچنین گفت که در حال برنامه‌ریزی روی طرحی است که هم روی فدرال رزرو و هم دلار موثر خواهد بود اما به جزئیات اینکه چه کاری می‌خواهد انجام دهد اشاره نکرد. وی همچنین در پست توئیتری دیگری وعده داد پاسخ مناسبی به اقدام اخیر چین در افزایش تعرفه‌ها روی محصولات وارداتی آمریکایی خواهد داد.
مینث ترانگ، معامله‌گر ارز در شهر سانتا کلارا گفت: سخنان پاول بسیاری از چیزها را زیر سوال برد، اینکه اقتصاد آمریکا واقعا چقدر خوب عمل کرده است و این که جنگ تجاری با چین چه پیامدهایی برای ما خواهد داشت. فکر می‌کنم چیزی که از دهان پاول بیرون آمد با چیزی که بازارها می‌خواستند بشنوند متفاوت بود.
کاهش مازاد حساب جاری چین
جدیدترین گزارش منتشر شده در پایگاه رسمی صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد میزان مازاد حساب جاری چین در حال حاضر از اوج خود در سال ۲۰۰۸ به طور قابل توجهی کاسته شده است. از سوی دیگر روند نزولی اقتصاد چین سبب شده است این کشور از شرکای تجاری خود عقب بماند.
به باور کارشناسان صندوق بین‌المللی پول، چین باید بکوشد تمرکز خود را بر بازگشت سرمایه به این کشور و پیدا کردن راهکار برای مقابله با ایجاد بحران در جریان سرمایه در این کشور بگذارد. در حال حاضر کاهش مازاد حساب جاری چین بر روند روابط تجاری این کشور با کره‌جنوبی، آلمان و برزیل تاثیر گذاشته و سبب وخیم شدن روابط تجاری پکن با ژاپن، هند و اندونزی شده است.
این گزارش همچنین می‌افزاید کاهش صادرات کالا از چین به آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن و کره و تایوان موجبات کاهش مازاد درآمد را در این کشور فراهم آورده است. همچنین پیش‌بینی شده است در صورت تداوم روند فعلی در چین، میزان مبادلات تجاری این کشور در کل جهان نیز با اختلال روبه‌رو شود.
در سال ۲۰۰۱‌، هنگامی که چین به سازمان تجارت جهانی پیوست،‌ سهم صادرات چین نسبت به کل صادرات جهان حدود چهار درصد بود. این رقم در سال ۲۰۱۷ بیش از سه برابر افزایش یافت و به ۱۳ درصد رسید. این رقم در زمینه تولید از میزان ۵ درصد در سال ۲۰۰۱ میلادی به ۱۷ درصد در ۲۰۱۷ رسید.این گزارش همچنین نشان می‌دهد چین هم‌اکنون بزرگ‌ترین صادرکننده کالا در جهان به شمار می‌آید ولی سهم این کشور از صادرات جهان در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ با کاهش روبه‌رو شده است.
پس از آنکه چین در نیمه نخست ۲۰۱۸ میلادی با کسری بودجه روبه‌رو شود، میزان مازاد درآمد این کشور در سال ۲۰۱۸ حدود ۴/۰ درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شده بود. این در حالی است که این رقم در سال ۲۰۱۷ میلادی ۴/۱ درصد بود. در این گزارش تشدید تنش‌های تجاری و تقاضای اندک جهانی از مهم‌ترین دلایل این مساله بر شمرده شده است.