افزایش سهم ایران از بازار کشورهای همسایه

گروه بازرگانی- بارها عنوان شده است که سهم ایران از بازار یک تریلیون و ۱۶۰ میلیارد دلاری واردات ۱۵ کشور همسایه تنها ۲۰ میلیارد دلار یعنی دو درصد است که در این زمینه باید زیرساخت‌های مختلف از جمله زیرساخت‌های بانکی و لجستیکی فراهم شود و دیپلماسی اقتصادی به صورت ویژه مورد توجه دولتمردان قرار گیرد. این در حالی است که دیپلماسی اقتصادی و برقراری ارتباط با کشو‌رهای همسایه از وعده‌های دولت سیزدهم بود که به نظر می‌رسد تا کنون گام‌های نسبتا موثری در این خصوص برداشته شده است به طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان مبادلات تجاری ایران با همسایه‌های شمالی، غربی و جنوبی از جمله روسیه، عراق و امارات در ماه‌های اخیر افزایش داشته و مذاکرات برای افزایش مبادلات تجاری با کشورهای دیگر همچون قزاقستان نیز در جریان است.
رشد ۸۶ درصدی صادرات به سوریه
در این خصوص مدیرکل دفتر عربی- آفریقایی سازمان توسعه تجارت با اشاره به رشد ۸۶ درصدی صادرات به سوریه گفت: طبق موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و سوریه مبادله کالا بین دو کشور با تعرفه چهار درصد انجام می‌شود. فرزاد پیلتن در مورد آخرین وضعیت تجارت با سوریه اظهار کرد: در ۱۰ ماه ابتدای سال ۱۴۰۰، حدود ۱۷۷ میلیون دلار از ایران به سوریه صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال (۹۵ میلیون دلار) ۸۶ درصد رشد را نشان می‌دهد.
مدیرکل دفتر عربی- آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران افزود: مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به سوریه نیز شیر خشک، خمیرهای غذایی، ترانسفورماتور، محصولات از آهن و فولاد، مخمرهای فعال، تراکتور کشاورزی، پسته، شیرآلات بهداشتی، لوله‌های مسی، اجزا و موتورهای وسایط نقلیه، میلگرد، پلی‌اتیلن، گوجه‌فرنگی و… بوده است.وی ادامه داد: از نظر واردات نیز در ۱۰ ماه سال جاری حدود ۲۳ میلیون دلار واردات از سوریه داشتیم که در مقایسه با مدت مشابه پارسال (۱۷ میلیون دلار) حدو ۳۲ درصد رشد را شاهد هستیم. بذر دانه‌ها، روغن ذرت، فسفات کلسیم و اجزا و قطعات موتورهای وسایط نقلیه هوایی از جمله مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از سوریه بوده است.
پیلتن گفت: در مجموع حجم مبادلات ایران با سوریه در ۱۰ ماه سال ۱۴۰۰، حدود ۲۰۰ میلیون دلار بوده که به نسبت ۱۳۰ میلیون دلار سال قبل افزایش خوبی را نشان می‌دهد.
مدیرکل دفتر عربی- آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران در مورد وضعیت اجرای موافقتنامه تجارت آزاد میان دو کشور اظهار کرد: موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و سوریه که از سال ۹۰ اجرایی شده همچنان در حال اجراست به جز در برخی اقلام ممنوعه‌ای که هم دولت ایران و هم دولت سوریه به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌ها مجبور به اتخاذ شدند و مشکلاتی که هر دو دولت به دلیل شیوع ویروس کرونا مجبور به اعمال شدند.
وی گفت: در بقیه موارد کالاها میان ایران و سوریه با تعرفه چهار درصد مبادله می‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت نقش موافقتنامه‌های تجارت آزاد که کاهش تعرفه‌های بازرگانی بین کشورها را به دنبال دارد در افزایش مبادلات تجاری و کاهش قیمت تمام‌شده کالا در بازار هدف بسیار موثر بوده است.
تجارت ایران و امارات تا پایان سال به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد
در همین راستا رییس اتاق مشترک ایران و امارات نیز گفت: پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال تجارت ایران و امارات به ۲۰ میلیارد دلار برسد.
عرفان شاکری در رابطه با تجارت ایران و امارات بیان کرد: روند تجاری ایران و امارات رو به رشد است و زمانی که رفت و آمد مقامات بین دو کشور افزایش می‌یابد نشانه انجام اقدامات مثبت است و بنابراین حوزه‌های اقتصادی تحت تاثیر این مسائل احساس امنیت می‌کنند تا در این فضا توسعه مناسبات را در دستور کار قرار دهند. وی با بیان اینکه سطح روابط تجاری دو کشور در ۹ ماهه امسال حدود ۱۵ میلیارد دلار بوده است، افزود: در گذشته روابط تجاری ۴۰ میلیارد دلاری بین دو کشور برقرار بوده است و این رقم را برای آینده نیز می‌توان متصور بود اما رسیدن به این عدد نیازمند برنامه‌ریزی و فراهم کردن زیرساخت‌های مختلف از جمله زیرساخت‌های بانکی و لجستیکی است.
شاکری با اشاره به صادرات محصولات کشاورزی به امارات اظهار کرد: اگرچه در زمینه صادرات محصولات کشاورزی از ظرفیت‌های خوبی برخوردار هستیم اما صادرات ما در این بخش هنوز به صورت سنتی و در مواردی از طریق لنج انجام می‌شود این در حالی است که رشد و توسعه در این بخش نیازمند به‌کارگیری سیستم‌های مدرن است.
وی در رابطه با سرمایه‌گذاری مشترک بین ایران و امارات اظهار کرد: بسیاری از سرمایه‌گذاران اماراتی و حتی ایرانیان مقیم امارات علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف شیلات، آبزیان و معادن هستند اما تحقق آن نیازمند تدوین برنامه‌های درست از سوی دولت و بخش خصوصی است.رییس اتاق مشترک ایران و امارات با اشاره به مسیر ترانزیتی ایران به کشورهای همسایه دریای خزر و افغانستان گفت: از این مسیر می‌توان برای اتصال کشورهای همسایه و همچنین اتصال مسیر ریلی دریای خزر به شمال کشور استفاده کرد اما لازمه آن فراهم کردن زیرساخت‌های لازم است.
سفر هیاتی از عراق به تهران برای بررسی مشکل صادرات گاز
در این باره همچنین رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در مورد سفر یک هیات دولتی از عراق به ایران اظهار کرد: یکی از مسوولان وزارت برق عراق اظهاراتی در مورد صادرات گاز ایران به عراق، مطالبات ایران و چگونگی تسویه بدهی‌های عراق برای صادرات برق و انرژی داشته و خبر داده‌اند که احتمالا هیاتی از عراق در این رابطه‌ به ایران خواهند آمد. عراقی‌ها می‌گویند که آمادگی دارند بدهی‌هایی که به ایران دارند را سامان دهند.
یحیی آل‌اسحاق افزود: عراقی‌ها در مورد وضعیت گاز این کشور نیز نگران هستند. مصرف گاز داخلی ما در زمستان زیاد است، احتمالا صادرات گاز به عراق کاهش یافته و به دنبال این هستند که گاز بیشتری از ایران بگیرند. فکر می‌کنند که این کاهش به دلیل عدم وصول مطالبات بوده، از همین‌رو هیاتی که از عراق به ایران خواهد آمد به دنبال رسیدگی به این مساله است.
رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در پاسخ به سوالی در مورد خبر منتشر شده مبنی بر صادرات گاز قطر به عراق و از دست رفتن این بازار برای ایران تصریح کرد:‌ فعلا عراق مشکل گاز دارد و ما هم سعی داریم مشکلات خود را به نوعی سامان دهیم که بتوانیم به این کشور هم صادرات انجام دهیم. این نوع اخبار جنبه‌های خوشبینانه ندارد و قصد کسانی که از کانال‌های مختلف آن را مطرح می‌کنند، به هم زدن رابطه ایران و عراق است یا اینکه روی صحبت‌هایی که در مورد سال‌های بعد شده مانور می‌دهند. این خبرها غیرمعمول است و از نواحی مختلف مطرح می‌شود.
وی در ادامه بیان کرد: عراقی‌ها مذاکراتی با قطری‌‌ها دارند و ممکن است که بخواهند نیاز خود را از نواحی مختلف تامین کنند. اما اینطور نیست که قطری‌ها الان بتوانند به عراق گاز بدهند، عراق دیگر از ایران گاز نخرد و ما بازار گاز عراق را از دست بدهیم. اتفاقا مشکل عراقی‌ها این است که چرا صادرات گاز ایران به این کشور کافی نیست.
آل‌اسحاق با تاکید بر عملیاتی نبودن صادرات گاز به عراق برای برخی کشورها گفت: کشورهای عربی سعی می‌کنند که به عراق صادرات برق و گاز داشته باشند، آمریکا هم نمی‌خواهد ایران گاز و برق خود را به این کشور صادر کند. این کشورها می‌خواهند رابطه اقتصادی و تجاری ما با عراق به حداقل برسد، اما موضوع این است که آیا می‌توانند این کار را انجام دهند یا خیر؟ برای مثال در مورد عربستان گفته می‌شد که می‌خواهد از ریاض به عراق برق صادر کند اما دیدند که امکان عملیاتی آن را فعلا ندارند. صادرات گاز هم به این سادگی نیست و شرایط انتقال خاصی دارد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: همه اینها منطق بازار است. همان‌طور که ما به دنبال تنوع در بازار صادراتی و وارداتی خود هستیم، آنها هم به دنبال این هستند که منافع و نیازهای خود را تامین کنند. ما هم به همین شکل هستیم، برای مثال به دنبال این هستیم که گندم را از منابع مختلف وارد کرده و صادرات خود را تنوع ببخشیم؛ این منطق کار اقتصادی است؛ بازار و اقتصاد با سیاست متفاوت است. یکی از مشکلات کشور این است که سیاسیون و رسانه‌ها هر مساله اقتصادی را سیاسی می‌کنند.
رشد ۱۵ درصدی صادرات به عراق
در این خصوص همچنین عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق با اشاره به واردات ۹۲۰ میلیون دلار کالای اساسی از عراق، گفت: این واردات از محل پول‌های بلوکه شده ایران در عراق انجام شده است. سید حمید حسینی درباره آخرین وضعیت تجارت ایران و عراق، بیان کرد: در ۱۰ماهه ابتدای امسال هفت میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار کالا از ایران به عراق صادر شده است و برای اولین‌بار نیز عراق ۹۲۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده است.
وی با بیان اینکه تا پیش از این صادرات عراق به ایران سالانه حدود ۱۰۰ میلیون دلار بود، گفت: با این میزان صادرات عراق به ایران، رتبه عراق از بیست و ششمین واردکننده به ایران به رتبه ششم ارتقا یافت.
حسینی با بیان اینکه این واردات از عراق از محل پول‌های بلوکه شده در عراق بوده است، بیان کرد: به ازای بخشی از پول‌های بلوکه شده در عراق این کشور برخی کالاهای اساسی از جمله گندم و سویا را به ایران صادر کرده است.
وی اظهار کرد: واردات کالا از عراق موجب می‌شود تجارت یک طرفه نباشد و عراق هم از برقراری روابط تجاری با ایران درآمد داشته باشد و این موضوع به توسعه روابط تجاری دو کشور کمک می‌کند بنابراین امیدوارم در ماه‌های آینده این موضوع نیز ادامه داشته باشد.
عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق اظهار کرد: ۳۲۰ هزار تن از کالاهای وارداتی از عراق مربوط به گندم و بخشی نیز مربوط به سویا و سایر کالاهای اساسی دیگر است. وی افزود: به دلیل برخی مشکلات داخلی در تولید، صادرات گاز و برق به عراق با محدودیت مواجه شده است.
عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق با تاکید بر اینکه صادرات کشورمان به عراق نسبت به سال گذشته حدود ۱۵ درصد افزایش یافته است، گفت: سال گذشته صادرات ما به عراق ماهانه به ارزش ۶۵۰ میلیون دلار بود که امسال این رقم به ۷۳۰ میلیون دلار رسیده است. وی بیان کرد: کاهش کرونا و افزایش قیمت کالاها در افزایش صادرات موثر بوده اما هنوز مشکلاتی برای صادرات پروژه‌های فنی و مهندسی و شرکت در مناقصات وجود دارد که امیدواریم بتوانیم از ظرفیت‌ها نیز برای توسعه تجارت با این کشور استفاده کنیم.
برگزاری هفدهمین اجلاس همکاری‌های ایران و قزاقستان
از سوی دیگر قرار است هفدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و قزاقستان روزهای دوم تا سوم اسفندماه در تهران برگزار ‌شود. این اجلاس در چارچوب همکاری‌های اقتصادی ایران و قزاقستان در زمینه‌هایی همچون تجارت، بازرگانی، کشاورزی، حمل‌و‌نقل، سرمایه‌گذاری، فنی، فرهنگی و انرژی برپا خواهد شد که وزیر جهادکشاورزی رییس ایرانی این اجلاس است.در این اجلاس معاون نخست‌وزیر و وزیر تجارت و همگرایی کشور قزاقستان در رأس یک هیأت بلند پایه ۵۴ نفره اعم از بخش دولتی و خصوصی و متشکل از وزارتخانه‌های امور خارجه، انرژی، کشاورزی، اقتصادی، حمل و نقل و تجارت شرکت می‌کنند. همچنین مدیران عامل ۲۵ شرکت خصوصی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، هیات قزاقستانی را همراهی می‌کنند.
این در حالی است که شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و قزاقستان در مهرماه سال ۹۸ در شهر نورسلطان پایتخت قزاقستان برگزار و سند همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور امضا شد.