در جست‌و‌جوی فریده

نماینده ایران در مراسم اسکار ۲۰۲۰ زودتر از آنچه انتظار می‌رفت معرفی شد. در حالی که بسیاری از سینماگران انتظار داشتند از میان دو فیلم «متری شیش و نیم» و «قصر شیرین» یکی به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شود، فیلم مستند «در جست‌و‌جوی فریده» نهایتا مورد تایید کمیته انتخاب قرار گرفت؛ اتفاقی که عکس‌العمل‌های زیادی را به همراه داشت. عده‌ای این انتخاب را به فال نیک گرفتند و آن را فرصتی دانستند برای معرفی سینمای مستند ایران. سینمایی که در سال‌های گذشته و غیاب حضور موفق فیلم‌های داستانی در جشنواره‌های جهانی، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اما در مقابل عده‌ای هم به روند غیر‌شفاف این انتخاب تاختند و از بنیاد سینمایی فارابی انتقاد کردند.
رای نهایی
هیات معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار، در پی چند جلسه مستمر، فیلم مستند «در جست‌وجوی فریده» به کارگردانی آزاده موسوی و کوروش عطایی را به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار ۲۰۲۰ انتخاب کردند.
طبق اعلام رائد فریدزاده، دبیر و سخنگوی هیات معرفی فیلم ایرانی به اسکار، ابتدا فهرستی اولیه متشکل از ۱۰ فیلم در جلسه انتخاب نماینده سینمای ایران به اسکار از میان ۷۰ فیلم اکران شده که شرایط لازم برای شرکت در مراسم اسکار را داشتند، انتخاب شدند.
در ادامه اعضای هیات انتخاب با بازخوانی مقررات به بررسی تخصصی فیلم‌ها پرداخته و در نهایت از میان فهرست اولیه که شامل ۱۰ فیلم بود، پس از رای‌گیری و تجمیع نظرات، به یک فهرست متشکل از سه فیلم قصر شیرین (رضا میرکریمی)، در جست‌وجوی فریده (آزاده موسوی و کوروش عطایی) و متری شش و نیم (سعید روستایی) رسیدند.
به گفته فریدزاده، از میان فهرست سه فیلم موجود و با رای هیات انتخاب، فیلم «در جست‌وجوی فریده» به کارگردانی آزاده موسوی و کوروش عطایی به عنوان گزینه نهایی و به عنوان نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار سال ۲۰۲۰ معرفی خواهد شد.
فیلم‌های مغزهای کوچک زنگ‌زده (هومن سیدی)، بمب، یک عاشقانه (پیمان معادی)، سرو زیر آب (محمدعلی باشه‌آهنگر)، آشغال‌های دوست‌داشتنی (محسن امیریوسفی)، قصر شیرین (رضا میرکریمی)، در جست‌وجوی فریده (آزاده موسوی و کوروش عطایی)، عرق سرد (سهیل بیرقی)، متری شش و نیم (سعید روستایی)، سرخ‌پوست (نیما جاویدی) و شبی که ماه کامل شد (نرگس آبیار) فهرست اولیه هیات انتخاب برای معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار را تشکیل داده بودند.
هیات معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی اسکار ۲۰۲۰ از هنرمندان پیشنهادی خانه سینما، فرشته طائرپور (تهیه‌کننده)، فاطمه معتمدآریا (بازیگر)، ابوالحسن داودی (کارگردان)، تورج منصوری (فیلمبردار)، رسول صدرعاملی (کارگردان)، امیر اثباتی (طراح صحنه)، مرتضی رزاق‌کریمی (تهیه‌کننده) و مهرزاد دانش (منتقد) تشکیل شد که رائد فریدزاده، معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی به عنوان عضو حقوقی این جمع را همراهی می‌کرد.
واکنش سازندگان فیلم در جست‌وجوی فریده
کارگردانان و تهیه‌کنندگان «در جست‌وجوی فریده» با نگارش یادداشتی با تشکر از اعتماد کمیته انتخاب به این فیلم بیان کردند که امیدوارند نماینده‌‌ شایسته‌ای برای سینمای ایران باشند.
متن یادداشت آزاده موسوی و کوروش عطایی به شرح زیر است:
«قرار گرفتن فیلم «در جست‌وجوی فریده» در کنار آثار شاخص و ارزشمند سال گذشته‌ سینمای ایران برای معرفی به اسکار برای ما مایه‌ افتخار و خوشحالی بسیار بود و اینکه کمیته‌ محترم انتخاب، این فیلم را به عنوان نماینده‌ سینمای ایران برای رقابت در این رویداد سینمایی برگزیدند نه تنها باعث شعف دوچندان ما شد بلکه فکر می‌کنیم این انتخاب، یک اتفاق مهم و تاریخی برای سینمای مستند ایران است؛ سینمایی که فیلمسازان آن سال‌هاست به دور از حاشیه‌ها و با کمترین امکانات و بیشترین محدودیت‌ها به تولید آثارشان مشغول‌ هستند و با این وجود همواره در بسیاری از صحنه‌های جهانی موجب سربلندی سینمای ایران شده‌اند. امیدواریم که این انتخاب گام بلندی برای هرچه بیشتر مطرح شدن سینمای مستند ایران در عرصه‌‌ جهانی باشد و ما به عنوان سازندگان و تهیه‌کنندگان این فیلم تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا نماینده‌ شایسته‌ای برای سینمای ایران باشیم. و سپاسگزاریم از همه‌ عوامل «در جست‌وجوی فریده» و دست تک‌تک‌شان را می‌بوسیم که ساختن این فیلم بدون همیاری و انرژی و عشق‌شان امکان‌پذیر نبود.»
ابوالحسن داودی‌: به تصمیم جمعی برای اسکار احترام می‌گذارم
ابوالحسن داودی در پی معرفی مستند «در جست‌وجوی فریده» به اسکار گفت: این انتخاب یک تصمیم جمعی بوده و من به این تصمیم جمعی احترام می‌گذارم، البته نه تنها احترام می‌گذارم بلکه دفاع هم می‌کنم.
این عضو انتخاب معرفی فیلم ایرانی به اسکار که با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد، ادامه داد: من چندین بار به عنوان عضو هیات انتخاب معرفی فیلم ایرانی به اسکار در جلسات حضور داشتم. معمولا دلایل انتخاب فیلم‌ها به عنوان نماینده ایران به اسکار با بقیه رویدادهای هنری جهانی فرق دارد و عمدتا مواردی را در نظر می‌گیرند مبنی بر اینکه چه فیلمی می‌تواند نماینده بهتری باشد و چهره‌ متفاوتی را از سینمای ایران معرفی کند. این کارگردان سینما با اشاره به اینکه حضور سینمای ایران در سال‌های اخیر در جشنواره‌ها نزول کمی داشته است، خاطرنشان کرد: این سینما در یکی دو سال اخیر در اغلب جشنواره‌های اصلی نماینده‌ای نداشته است، گرچه فیلم‌های خوبی داشتیم اما جهانیان عادت کرده بودند سال‌ها از سینمای ایران یک جلوگاه نو را ببینند اما چندی است این اتفاق نیفتاده است.
داودی خاطرنشان کرد: مستند «در جست‌وجوی فریده» می‌تواند جنبه دیگری از سینمای ایران را معرفی کند و انتخاب این فیلم تصمیم جمع بوده است و من آن‌را تایید می‌کنم و به آن احترام می‌گذارم.
حامد بهداد: جزئیات جلسه انتخاب نماینده ایران در اسکار را منتشر کنید
حامد بهداد بازیگر فیلم سینمایی «قصر شیرین» به کارگردانی سیدرضا میرکریمی که در فهرست سه فیلم نهایی معرفی فیلم ایرانی به اسکار قرار داشت، در صفحه شخصی خود خواستار شفاف‌سازی درباره نحوه انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار ۲۰۲۰ شد.
در این متن که در صفحه اینستاگرام بهداد منتشر شده، آمده است: «ضمن تبریک و آرزوی موفقیت به عوامل سازنده فیلم مستند! «در جست‌وجوی فریده» برای معرفی به‌عنوان نماینده سینمایی‌ به مراسم اسکار ۲۰۲۰، با توجه به شکل غیرمعمول تشکیل کمیته انتخاب، برخلاف روال دوره‌های قبلی و شایعات و ابهامات موجود، درباره نحوه انتخاب نماینده سینمای‌ ایران و نظر به سیاست شفاف‌سازی ریاست سازمان سینمایی، درخواست انتشار جزئیات و شرح مذاکرات دو جلسه اخیر هیات انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ را داریم.»
گفت‌و‌گو با معاون بخش بین‌الملل فارابی
رائد فریدزاده در گفت‌و‌گویی از چند و چون انتخاب این مستند برای نمایندگی سینمای ایران در مراسم اسکار سخن گفته است.
با توجه به اینکه امسال فیلم‌های داستانی خوبی در جشنواره داشتیم، انتخاب یک مستند ریسک بود، شما پیش‌بینی چنین بازتابی را از این انتخاب داشتید؟
هیات انتخاب جلسات مستمری داشت و تمام گزینه‌هایی را که ممکن بود تا ۸ مهرماه اکران شوند و قابلیت حضور در این رویداد را داشته باشند، بررسی کرد و در نهایت به لیست سه فیلم رسید و در نهایت طی یک گفت‌وگوی جدی و با رای‌گیری‌ای که صورت گرفت، مستند «در جست‌وجوی فریده» به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار پذیرفته شد.
چرا این بار زودتر از موعد و در حالی که ۴۵ روز از زمان معرفی باقی مانده بود، نماینده ایران معرفی شد؟
در سال‌های گذشته با کادری در اسکار همکاری می‌کردیم که بنیاد سینمایی فارابی را به عنوان یک نهاد مورد تایید می‌شناختند و هر سال برای معرفی آثار به ما مهلت بیشتری می‌دادند اما امسال این کادر تغییر کرد و مهلت برای معرفی آثار تمدید نشد. حتی برای معرفی اعضای هیات انتخاب دو روز فرصت داده شد و اعلام شد که اگر اعضا معرفی نشوند، سامانه مسدود خواهد شد. سال‌های قبل ما از طریق ایمیل اعضا را معرفی و صورتجلسه امضا شده را ارسال می‌کردیم‌ اما امسال طی یک فرآیند طولانی که به شکل بر‌خط و آنلاین اتفاق می‌افتاد، اعضا را معرفی کردیم. همین اتفاق هم درباره معرفی فیلم می‌افتد و فیلم باید در بازه زمانی که مشخص شده به دست اعضای آکادمی برسد.
مشکل دیگر این نکته است که ما مدتی است در ارسال و مراسلات دچار مشکل شده‌ایم و ارسال به آمریکا به راحتی امکان‌پذیر نیست و باید از طرق مختلفی انجام شود و برای اینکه زمان را از دست ندهیم و زودتر به نتیجه برسیم، سریع‌تر فیلم را انتخاب و معرفی کردیم.
در جست‌و‌جوی فریده
در جست‌وجوی فریده یک فیلم مستند به کارگردانی و تهیه‌کنندگی آزاده موسوی و کوروش عطائی، محصول سال ۱۳۹۷ است. فیلم در سی‌و‌ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم درباره زنی به نام فریده است که چهل سال پیش در حرم امام رضا رها شده و بعد از انتقال به شیرخوارگاه توسط زوجی هلندی به فرزندی گرفته شده و به هلند برده می‌شود. فریده که در طول این سال‌ها به‌خاطر ترس از سفر به ایران و تمایل نداشتن خانواده‌اش به وطن بازنگشته، چند سالی است از راه دور جست‌وجویی را برای پیدا کردن خانواده واقعی‌اش شروع کرده و حالا برای اولین بار به ایران سفر می‌کند تا زادگاهش را ببیند و با سه خانواده که مدعی‌اند خانواده واقعی او هستند، ملاقات کند.