عبور ارزش معاملات بازار فیزیکی از ۲۷۹ هزار میلیارد ریال

«جهان‌صنعت»- مدیر تسویه معاملات کالایی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه اعلام کرد: ارزش معاملات بازار فیزیکی از ۲۷۹ هزار میلیارد ریال در فصل بهار سال جاری عبور کرد. مصطفی قاسم‌پور جزئیات تسویه معاملات کالایی در حوزه بورس‌های کالایی مشتمل بر عملیات فیزیکی بورس انرژی ایران و بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالا و بورس انرژی ایران در فصل بهار سال جاری را تشریح کرد.
مدیر تسویه معاملات کالایی سمات با بیان اینکه در پایان سه ماهه اول سال ۱۴۰۱ تعداد کل معاملات به ۵۸۱/۲ مورد و ارزش کل معاملات بازار فیزیکی به ۱۲۹/۹۳۵/۲۷۹ میلیون ریال رسیده اعلام کرد: ارزش معاملات تسویه شده ۶۵۹/۵۰۲/۲۷۸ میلیون ریال و ارزش معاملات منفسخ ۰۹۸/۸۷۲/۵ میلیون ریال بوده و از میان معاملات منعقد شده تعداد ۵۶۲/۲ مورد تسویه شده‌اند. همچنین در سه ماهه اول سال ۱۴۰۱، تنوع محصولات معامله شده مربوط به ۵۹ کالا بوده است.
ارزش معاملات به تفکیک نوع تسویه و معامله
وی با معرفی انواع شیوه‌های تسویه معاملات در بازار فیزیکی بورس انرژی افزود: در سه ماهه اول سال جاری ارزش تسویه خارج از پایاپای ۰۳۷/۰۵۷/۲۰۳ میلیون ریال، تسویه نقدی ۲۸۷/۰۸۸/۶۶ میلیون ریال و تسویه با تضمین ۸۰۴/۷۸۹/۱۰ میلیون ریال بوده است. قاسم‌پور اضافه کرد: در بخش معاملات بورس انرژی که شرایط پرداخت و تحویل کالا در طبقه‌بندی خاص قرار می‌گیرد در دوره سه ماه ابتدای امسال در معاملات کشف پریمیوم به ۹۹۸/۵۶۴/۱۴۴ میلیون ریال، در معاملات نقد به ۱۶۲/۴۶۴/۱۰۹ میلیون ریال، در معاملات سلف به ۰۸۸/۱۵۳/۸ میلیون ریال و در معاملات نسیه ۸۸۱/۷۵۲/۱۷ میلیون ریال رسیده است.
معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا
مدیر تسویه معاملات کالایی سمات در ادامه ضمن اشاره به پذیرش گواهی سپرده کالایی سنگ‌آهن در ابزار گواهی سپرده کالایی، ابراز امیدواری کرد: با افزایش تعداد کالاهای قابل عرضه در این اوراق و در نتیجه کاهش فاصله قیمت فروش درب کارخانه تا مصرف‌کننده نهایی می‌توان شاهد کاهش دامنه تاثیر شوک‌های قیمتی بر بازار بود. وی در خصوص آمار معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا در فصل بهار ۱۴۰۱ اظهار داشت: در دوره ۳ ماهه بهار امسال آمار معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بخش اوراق گواهی سپرده کالایی به ۷۴۰/۴۳۱/۵۵ میلیون ریال، در بخش اوراق سلف موازی استاندارد به ۹۸۳/۲۶۳/۳۰ میلیون ریال، در بخش اوراق گواهی ظرفیت به ۱۲۱/۳۵۶/۴ میلیون ریال و در بخش معاملات آتی بورس انرژی ۱۸۳/۷۰ میلیون ریال دست پیدا کرده است.
ارزش معاملات اوراق گواهی سپرده کالایی به تفکیک کالا
قاسم‌پور درباره جزئیات ارزش معاملات اوراق گواهی سپرده کالایی به تفکیک کالا نیز اظهار داشت: در ۳ ماه ابتدایی سال جاری ارزش این معاملات برای محصول برنج ۵۲۶/۱۴۰ میلیون ریال، پسته ۹۸۳/۱ میلیون ریال، زعفران ۱۰۷/۳۷۶/۱۵ میلیون ریال، سکه طلا ۳۲۲/۱۱۳/۳۳ میلیون ریال، زیره ۰۲۰/۲۴ میلیون ریال، کشمش ۱۳۴ میلیون ریال، نخود ۳۹۱ میلیون ریال، سیمان۱۶۰/۲۰۱/۱ میلیون ریال، شیشه ۶۴۳/۴۹۴/۵ میلیون ریال و میلگرد ۴۵۴/۷۹ میلیون ریال رقم خورده است.
اقدامات توسعه‌ای
مدیر تسویه معاملات کالایی سمات همچنین در خصوص اقدامات پروژه‌ای واحد تسویه معاملات کالایی در سه ماهه اول ۱۴۰۱ به عنوان متولی انجام عملیات پیش و پس از معاملات اذعان داشت اقداماتی در ۴ بخش «معاملات آتی بورس انرژی، قراردادهای اختیار معامله (آپشن)، اوراق گواهی صرفه‌جویی و گواهی سپرده کالایی بورس انرژی» در حال پیاده‌سازی و اجرایی شدن است که در ادامه ماهیت این چهار پروژه تشریح می‌شود. در حوزه معاملات آتی بورس انرژی به منظور توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی، امکان تحویل کالا در سررسید و امکان پیش‌بینی نوسان قیمت کالاها، تابلوی معاملات آتی از اواخر سال ۱۴۰۰ با اتکا به محصولات نفتا و متانول آغاز به کار کرد. همان‌طور که از نام این ابزار مشخص است خریدار کالایی را به قیمت معین خریداری کرده و پرداخت آن نیز در تاریخ معین انجام می‌پذیرد. با رونمایی از این تابلو رسما جمهوری اسلامی ایران وارد میدان مرجعیت قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی شد. در حوزه قراردادهای اختیار معامله (آپشن) باید گفت این قرارداد میان خریدار و فروشنده به صورتی منعقد می‎شود که دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله مشخصی را انجام دهند. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت و زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. تفاوت این نوع قرارداد با قرارداد آتی در این است که در قرارداد آتی، طرفین قرارداد متعهد به اجرای آن هستند اما در قرارداد اختیار معامله، تنها یک طرف قرارداد متعهد به انجام می‌شود و طرف دیگر دارای اختیار است. در حوزه اوراق گواهی صرفه‌جویی می‌توان اعلام کرد: اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی در دنیا به عنوان مشوق افزایش بهره‌وری، افزایش بازدهی و کاهش مصرف سوخت به کار گرفته می‌شود. بر این اساس شرکت یا بنگاهی که تمامی مراحل مربوطه را طی و انرژی صرفه‌جویی کرده است، معادل انرژی صرفه‌جویی شده، اوراق بهاداری را با عنوان اوراق گواهی صرفه‌جویی دریافت می‌کند که می‌تواند این اوراق را در بورس انرژی به فروش برساند. در حوزه گواهی سپرده کالایی بورس انرژی هم گواهی سپرده کالایی موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از کالا است؛ بر این اساس بورس انرژی ایران درصدد است که افراد حقیقی با سرمایه اندک بتوانند معاملاتی را بر روی دارایی‌های فیزیکی انجام دهند. همچنین از این گواهی می‌توان برای دریافت تسهیلات پشتوانه و تضمین تسهیلات نیز استفاده کرد.