جاه‌طلبی مرد جنگ‌طلب

چشم طمع مشاور امنیت ملی آمریکا به وزارت خارجه

گروه جهان- تنش‌های دیرینه بین دو مقام بلندپایه در تیم امنیت ملی دونالد ترامپ به یک خصومت تمام‌عیار تبدیل شده و این موضوع به نوبه خود سبب ایجاد نارضایتی عمیق بین کارکنان شورای امنیت ملی تحت رهبری جان بولتون و دیگر مقامات دولت شده است.
تنش در رابطه با مسائل موجود در روابط واشنگتن با ایران، کره‌شمالی و ونزوئلا بین مایک پمپئو و جان بولتون هر روز بیشتر بالا می‌گیرد و از طرفی رقابت این دو شخصیت برای داشتن نفوذ بیشتر بر خط‌مشی کشورشان در زمینه سیاست خارجی ادامه دارد. سی‌ان‌ان در گزارشی با عنوان «بولتون چشم به وزارت خارجه دوخته است»، به اختلاف‌نظر‌های دو مقام بلندپایه دولت آمریکا یعنی مایک پمپئو وزیر خارجه، و جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید پرداخت.
در حالی که چندین ماه است اختلافاتی بین بولتون و مایک پمپئو وجود دارد – همان گونه که سی‌ان‌ان در ماه می نخستین بار در این باره گزارشی منتشر کرد- اوضاع اخیرا رو به وخامت نهاده است. سه منبع اعلام کردند بولتون و پمپئو به ندرت خارج از نشست‌های رسمی گفت‌وگو می‌کنند و اخیرا چند هفته است که آنها با یکدیگر صحبت نکرده‌اند. این موضوع سبب شده است روند انجام هماهنگی‌های کلیدی بین کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا تضعیف شود.
بنا بر این گزارش، بین بولتون و میک مالوینی، رییس دفتر کاخ سفید، هم اختلاف نظر‌هایی وجود دارد. مالوینی اخیرا با بولتون بر سر مسائل ایدئولوژیکی اختلافاتی پیدا و تلاش کرد از سمت مشاور امنیت ملی آمریکا فاصله بگیرد. مالوینی حتی یک کارشناس امنیت ملی را به تیمش افزود و خود را به عنوان دستیار رییس‌جمهور آمریکا معرفی کرد و این بلندپایه‌ترین سمت در کاخ سفید محسوب می‌شود. این کارشناس به نام راب بلر از دفتر مدیریت و بودجه در ماه ژانویه به مالوینی پیوست و این موضوع به مالوینی اجازه داد تا دستی در امور امنیت ملی داشته باشد بدون آنکه بخواهد با بولتون تعامل کند.
ترامپ به این موضوع اشاره نکرده که آیا این مناقشه در میان تیمش برایش اهمیت دارد یا خیر. در حقیقت او در گذشته اعلام کرد تمایل دارد لذت ببرد زمانی که مشاورانش با یکدیگر اختلاف نظر دارند اما شرایط کنونی سبب ایجاد یک حس عمیق انزوا برای کارکنان شورای امنیت ملی شده است که زیر نظر بولتون کار می‌کنند؛ کسی که مسوول هماهنگ کردن سیاست خارجی و گزینه‌های امنیت ملی برای رییس‌جمهور آمریکاست.
به گفته دیپلمات‌ها و مقامات دولت آمریکا، این اختلافات داخلی تنها سبب افزایش سردرگمی در ارتباط با اولویت‌های سیاسی خارجی دولت آمریکا شده است و برخی از همپیمانان و کارشناسان سوالاتی را در این باره مطرح می‌کنند که چه کسی هدایت امور سیاست خارجی ترامپ را برعهده دارد.
تام رایت، کارشناس ارشد در موسسه بروکینگز در سخنانی گفت: تیم امنیت ملی دولت ضعیف‌ترین تیم طی چند دهه است و اکنون در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد. در همین حال رییس‌جمهور سختگیر است و تصمیمات حیاتی با تفکری کم یا طی شدن فرآیندی ناچیز اتخاذ می‌شوند.
سی‌ان‌ان در ادامه گزارش خود افزود: با توجه به تعداد مشکلاتی که کشور در زمینه سیاست خارجی- از جمله ایران، کره‌شمالی، چین و ونزوئلا- با آنها رو‌به‌رو است، چندین مقام کاخ سفید در این باره ابراز نگرانی کرده‌اند که روابط بین وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی می‌تواند تا این سطح از هم بپاشد.
با این حال، منابع دولت -که سی‌ان‌ان با آنها تماس گرفت- در ارتباط با موضوعات مرتبط با سیاست خارجی موضع دفاعی اتخاذ و این موضوع را رد کردند که اختلافی بین پمپئو و بولتون وجود دارد یا اینکه آنها به ندرت خارج از نشست‌های رسمی با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند. مورگن اورتِیگِس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: این موضوع اشتباه و گزارش‌دهی شما در این‌باره بیهوده است.
گرت مارکی، سخنگوی شورای امنیت ملی هم در سخنانی گفت: تقریبا همه موارد موجود در این گزارش اشتباه است. استفنی گریشام، معاون مطبوعاتی کاخ سفید هم گفت: آیا می‌توانیم از فتنه‌ها فاصله بگیریم و روی موضوعاتی همانند مسائل مرتبط با مواد مخدر متمرکز شویم که مهم هستند؟
روحیه جنگ‌طلب بولتون
در حالی که پمپئو تمایل دارد توازنی بین خواسته‌های رییس‌جمهور و آنچه که جامعه امنیت ملی احساس می‌کند مهم است، ایجاد کند، بولتون روحیه‌ای مبارزه‌طلبانه‌تر دارد و در ارتباط با بیان رویکردهایش صریح است؛ سبکی که طی ماه‌های اخیر سبب خشمگین شدن رییس‌جمهور آمریکا شده است.
زمانی که بولتون نخستین بار در ماه مارس گذشته از سوی ترامپ به خدمت گرفته شد، مجوز اصلاح شورای امنیت ملی به او داده شد. او مواضعی را تعدیل کرد که احساس می‌کرد غیرضروری هستند و افراد وفادارتر را به خدمت گرفت که برخی از آنها چندین دهه با او کار کرده بودند. او به طور منظم نشست‌های خصوصی با رییس‌جمهور برگزار می‌کرد و زمانی که در کاخ سفید حضور نداشت، اغلب با پمپئو و مایک پنس، معاون رییس‌جمهور آمریکا دیدار می‌کرد. این سه مرد از نظر ایدئولوژیکی با یکدیگر هم‌نظر هستند و اغلب نیرو‌هایی را با یکدیگر به کار می‌گیرند تا رویکرد رییس‌جمهور را تغییر دهند.
اما طی ماه‌های اخیر این پویایی به صورت قابل توجهی تغییر یافته است. ترامپ به صورتی صریح اعلام کرده است که رویکرد‌های مداخله‌جویانه بولتون از جمله در ارتباط با خاورمیانه، مهم‌تر از غرایز انزواطلبانه او نیست. ترامپ در ماه می در کاخ سفید در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد: «من در واقع جان را تعدیل می‌کنم که این بسیار خارق‌العاده است.»
در محافل خصوصی، او به بولتون هشدار داده است تا لحن لفاظی‌هایش را تعدیل کند و وعده‌های ترامپ را برای پایان دادن به جنگ‌ها در خارج به خاطر داشته باشد. چندین منبع اعلام کردند ترامپ هم به دیگر افراد از جمله سران خارجی اعلام کرده است که رویکرد‌های جنگ‌طلبانه بولتون همواره ارائه‌کننده نظرات ترامپ نیست.
هفته گذشته روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داد بولتون به حاشیه رانده شده است زیرا مقامات بلندپایه برای مذاکرات با طالبان آماده می‌شوند. مخالفت سرسختانه بولتون با توافقنامه صلح با این گروه سبب خشم رییس‌جمهور آمریکا شده است که صراحتا اعلام کرد خواهان خروج سربازان آمریکایی از افغانستان تا پایان سال ۲۰۲۰ است.
یک منبع نزدیک به بولتون در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اعلام کرد حتی اگر او در ارتباط با موضوع افغانستان در حال حاضر از سوی مقامات وزارت خارجه آمریکا به حاشیه رانده شده است، اما او همچنان به طور مستقیم انتقادهایش را به رییس‌جمهور اعلام می‌کند.
یک منبع نزدیک به تفکرات رییس‌جمهور آمریکا اعلام کرد بولتون و دیگر مشاورانی که از مفاد یک توافقنامه احتمالی با طالبان به شدت انتقاد می‌کنند، بر این باورند که با وجود تمایل اساسی او برای خارج کردن سربازان آمریکایی از افغانستان، اما اگر اطلاعاتی اضافی به روشی خاص در اختیار رییس‌جمهور آمریکا قرار گیرد، او نظرش را تغییر می‌دهد.
در همین حال پمپئو و زلمی خلیل‌زاد -که هدایت مذاکرات با طالبان را برعهده دارد- همچنان بر تضمین یک توافقنامه صلح متمرکز هستند که سبب کاهش تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان از ۱۴ هزار به هشت هزار تن می‌شود که این موضوع در چارچوب هدف تعیین شده رییس‌جمهور آمریکا برای خارج شدن از این کشور قرار دارد.
یک منبع نزدیک به بولتون اعلام کرد جاه‌طلبی‌های حرفه‌ای مشاور امنیت ملی آمریکا تاثیر کمی بر چگونگی فعالیت او در نقش کنونی‌اش دارد. او گفت بولتون همچنان رویکردهایش را صراحتا به رییس‌جمهور آمریکا اعلام می‌کند حتی در زمانی که رویکرد‌های او با دیدگاه‌های ترامپ در یک چارچوب قرار ندارد. با این حال این منبع افزود بولتون به طور کامل این موضوع را درک می‌کند که شغلش اجرای دستورالعمل‌های ترامپ است.
چندین منبع در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اعلام کردند بولتون نقش مشاور امنیت ملی را با این درک پذیرفته است که او می‌تواند آخرین فرصتش برای تاثیرگذاری و ایجاد تغییر از درون دولت باشد و در نهایت اینکه تصمیمات بولتون نشأت‌گرفته از اصول ایدئولوژیکی است تا جاه‌طلبی‌های شخصی.
منابع اعلام کردند پمپئو در حال حاضر از بولتون اجتناب می‌کند و همه تلاش خود را انجام می‌دهد تا رویکرد خود در قبال ترامپ را از بولتون متمایز کند، حتی با آنکه توصیه‌های آنها اغلب منعکس‌کننده رویکرد‌های یکدیگر است. منابع در دولت به نشست اخیر امنیت ملی به عنوان نمونه‌ای از این موضوع اشاره می‌کنند که چگونه پمپئو از بولتون فاصله گرفته است.
با آنکه پمپئو آشکارا این موضوع را رد کرد که سال آینده می‌خواهد در انتخابات سنا از تگزاس نامزد شود، افراد نزدیک به او اعلام کرده‌اند این گزینه همچنان بر روی میز قرار دارد. اگر او تصمیم به حضور در انتخابات بگیرد، می‌توان از موضوع همکاری او با دونالد ترامپ و جان بولتون به عنوان ابزاری برای مخالفت با او استفاده کرد.
پمپئو اخیرا با استیو بنن، استراتژیست ارشد سابق ترامپ، دیدار و در ارتباط با این موضوع گفت‌وگو کرد و چندین فرد در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اعلام کردند پمپئو در انتخابات سنا شرکت خواهد کرد اگر او فکر می‌کند ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست خواهد خورد. پمپئو تا ژوئن سال آینده فرصت دارد در این باره تصمیم‌گیری کند.
به گفته دو فرد، بولتون جاه‌طلبی‌های سیاسی پمپئو را از نزدیک زیر نظر دارد. آنها می‌گویند حتی با آنکه بولتون از موضع در حال تضعیفش مطلع است، اما او خود را برای سمت وزارت خارجه آمریکا آماده می‌کند اگر پمپئو تصمیم به حضور در انتخابات سنا بگیرد.