رفع انحصار یا رونق مدرک‌فروشی

هفته گذشته ۵۷ نماینده مجلس طرحی یک‌فوریتی با عنوان «رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» را ارائه کرده‌اند که به موجب آن آموزش تمامی زبان‌های انگلیسی و غیرانگلیسی اختیاری و از محیط مدرسه خارج و به آموزشگاه‌های آزاد سپرده می‌‌شود. در مقدمه این طرح به ضروری نبودن تعلیم زبان خارجی به دانش‌آموزانی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه ندارند، اشاره و استدلال شده است که آموختن زبان خارجی به این دانش‌آموزان به افت تحصیلی آنها منجر می‌‌شود. دلیل بعدی که نمایندگان امضاکننده این طرح به آن اشاره می‌‌کنند، ناکارآمدی مدارس در آموزش زبان خارجی است. آنها معتقدند که آموزش زبان در مدارس نسبت به آموزش در آموزشگاه‌های آزاد زبان کمتر موفقیت‌آمیز بوده و بهتر است که آموزش تمامی زبان‌های انگلیسی و غیرانگلیسی از محیط مدرسه خارج و از طریق آموزشگاه‌های آزاد انجام شود.
به گزارش ایسنا، در ماده سوم این قانون تاکید شده است که پس از تصویب این طرح در مجلس، آموزش زبان فقط در مقطع دبیرستان و آن هم در بیرون از مدرسه و در آموزشگاه‌های آزاد انجام شود و هزینه آن نیز برعهده دانش‌آموزان خواهد بود. آموزش‌وپرورش نیز فقط نقش نظارتی در تعیین سطوح قیمتی ارائه خدمات آموزشی در آموزشگاه‌های آزاد را برعهده خواهد داشت. دانش‌آموزان که قادر به تامین هزینه نیستند طبق تبصره یک ماده دو همین طرح بورسیه می‌‌شوند. با تصویب این قانون آموزشگاه‌های آزاد در مورد روش‌های آموزش امتحانات و نمرات دانش‌آموزان در طول مدت سال تحصیلی استقلال عمل خواهند داشت و آموزش‌وپرورش ضمن اعمال نظارت حاکمیتی فقط مجاز به برگزاری یک آزمون نهایی در سال آخر دوره دبیرستان خواهد بود.
ابراهیم سحرخیز، معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش به آسیب‌شناسی این طرح پرداخت و در این باره به ایسنا گفت: طرح حذف آموزش زبان انگلیسی از برنامه مدارس، طرح پخته‌ای نیست و آسیب‌های جدی به همراه دارد. از نمایندگانی که برخی در کمیسیون آموزش هستند و سبقه آموزش‌وپرورشی دارند تعجب می‌‌کنم!. این طرح با عدالت آموزشی در تعارض است و به نظر می‌‌رسد پشت این قصه یک گروه منفعت‌طلب که دستی در آموزشگاه‌های زبان دارند ایستاده‌اند.
معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش با بیان اینکه شش سال آموزش زبان انگلیسی در دوره ۱۲ ساله تحصیل، از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار نیست گفت: البته این موضوع مختص زبان انگلیسی نیست، بلکه در عربی، فیزیک، ‌ریاضی و سایر دروس هم مشکلاتی وجود دارد و میانگین معدل نهایی دروس مختلف نشان می‌‌دهد در بسیاری دروس اصلی و پایه مشکل داریم که به فرآیند یاددهی و یادگیری برمی‌گردد.
سحرخیز افزود: لازم است در شورای‌عالی آموزش‌وپرورش و سایر نهادهای ذیربط این بحث مطرح و ضمن استخراج ریشه‌ای مشکلات، شیوه‌های تدریس و ارزشیابی زبان انگلیسی مورد بازنگری قرار بگیرند. به عنوان مثال باید به جای تاکید روی دستور زبان، روی خواندن و مهارت‌های شنیداری و گفتاری تمرکز کنیم، تراکم کلاس را کاهش دهیم و یا اگر متون دارای اشکال هستند آنها را اصلاح کنیم. البته سازمان پژوهش در دوره قبلی اعلام کرده بود که در متون درسی زبان انگلیسی تغییر رویکرد داده است باید شیوه ارزشیابی نیز بارزتر دیده شود و علاوه بر آزمون کتبی، آزمون شفاهی نیز داشته باشیم.
وی به وقفه سه ماهه تعطیلات تابستانی در فرآیند آموزش زبان انگلیسی و خللی که در یادگیری ایجاد می‌‌کند اشاره کرد و گفت: اگر شیوه آموزش اشکال دارد باید اصلاح شود اما فراموش نکنیم که مرجع صلاحیت‌دار در این باره، آموزش‌وپرورش است. اگر این اتفاق بیفتد مدرک‌فروشی و نمره‌فروشی رواج می‌‌یابد. در میان آموزشگاه‌های زبان سطح کشور، چند آموزشگاه موفق بیشتر نداریم هرچند پول‌های خوبی هم خرج می‌‌شود ولی همه زبان‌آموزان به توانمندی لازم نمی‌رسند.معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش مدعی لابی قوی برخی آموزشگاه‌داران با برخی نمایندگان مجلس شد و عنوان کرد: برون‌سپاری آموزش زبان انگلیسی علاوه بر اینکه بی‌عدالتی و بیکاری برخی معلمان و ایجاد مشکل در مناطق روستایی را به دنبال دارد موجب رونق بی‌حد و حصر آموزشگاه‌های زبان همانند آموزشگاه‌های کنکور می‌‌شود. این در حالی است که آموزش‌وپرورش نمی‌تواند بر آموزشگاه‌های آزاد نظارت جدی داشته باشد. قاطبه معلم‌ها از این طرح ناراضی هستند. آموزش‌وپرورش مرجعیت و نظارت بر تمام کتب آموزشی و آموزش‌های خصوصی و دولتی را برعهده دارد، ولی متاسفانه به نظر می‌‌رسد کار از دستش در رفته است. مگر کسی بر کتب و کلاس‌های رنگارنگ کنکور نظارت دارد؟
سحرخیز ادامه داد: نمایندگان باید به جای این طرح، وزیر را می‌‌خواستند و مهلتی برای او تعیین می‌‌کردند تا آسیب‌شناسی و مطالعه در این حوزه انجام و روشن شود که چرا مدارس در آموزش زبان موفق نبوده‌اند؟ در آموزش زبان مشکل داریم ولی چرا صورت مساله را پاک می‌‌کنیم؟ آموزش زبان را از محیط مدرسه دور نکنیم. چرا باید آموزش‌وپرورش را مثل گوشت قربانی تجزیه کنیم. این طرح با آموزه‌های سند تحول بنیادین و تعلیم و تربیت تمام‌ساحتی در تعارض است و ابهامات زیادی دارد.