اهمیت ایجاد ابزارهای مالی برای پوشش نوسانات ارزی

امیرحسام ذنوبی*
در صحنه پرتنش اقتصاد بین‌المللی که آتش جنگ تجاری و جنگ ارزی میان قدرت‌های بزرگی همچون چین و آمریکا شعله‌ور است، مدیریت دارایی و حفظ ارزش آن با مخاطرات گوناگونی مواجه شده است. در کشور خودمان ایران هم فعالان اقتصادی بسیاری همچون صرافی‌ها و تجار بیشترین تاثیر را از این نوسانات می‌گیرند که به مراتب امکان ضرر از این نوسانات که کسب‌و‌کار و تجارت آنها را مورد تهدید قرار می‌دهد بسیار بیشتر است اما با مطالعه‌ای کوتاه می‌توان متوجه شد که به واسطه ابزارهای پیشرفته در بازارهای مالی می‌توان ریسک این نوسانات را خنثی کرده و حتی به واسطه ابزارهای پوشش سرمایه تبدیل به فرصت ساخت و غنیمت شمرد.
پس از نوسانات تاریخی که در قبال جنگ‌ها یا رقابت‌های تجاری بین کشور‌ها در طول تاریخ رخ داده است، دانشمندان متخصص حوزه اقتصاد برای کنترل نوسانات و مدیریت ریسک راه‌حل‌های بسیاری را طراحی کردند که یکی از این راه‌حل‌ها استفاده از ابزارهای مالی پیشرفته برای «پوشش سرمایه» یا همان «Hedging» است. در این ابزار‌ها به واسطه استقراض ارز یا اوراق بهادار از کسانی که برای طولانی‌مدت تصمیم دارند اوراق بهادار یا ارزهای مختلف در بازار‌های پولی و بانکی را نگهداری کنند می‌توان فرصت مدیریت ریسک نوسانات موجود در بازارهای مالی و بانکی را فراهم کرد.به واسطه ابزارهای فوق‌الذکر امکان معاملات دوطرفه در بازارها فراهم می‌شود و تجار و صرافان می‌توانند به واسطه اهرم‌های مالی و استفاده از این ابزارهای پیشرفته که به آنها مشتقات نیز می‌گویند حتی از کاهش ارزش دارایی‌های خود به واسطه تکنیک‌های «فروش استقراضی» یا همان «Short Selling» نیز بهره ببرند یا حد ضرر و زیان را تحت کنترل خود درآورند.با توجه به نوسانات ارزی فراوانی که در بازه‌های گوناگون به علت شرایط بین‌المللی برای کشور عزیزمان تحت تاثیر تحریم‌ها یا تهدیدات امنیتی به وجود می‌آید، امید آن می‌رود که با توجه به ممنوع بودن استفاده از بازار تبادلات ارزی فارکس در ایران بانک مرکزی به واسطه پژوهشکده پولی و بانکی خود با کمک سازمان بورس و شرکت بورس تهران هرچه سریع‌تر به تهیه و ابداع این‌گونه ابزارهای مالی با کمک متخصصان این حوزه اقدام کنند یا محدودیت بازار تبادلات ارزی فارکس را برای صرافان و شرکت‌هایی که با مطالعه و رصد دائمی بازار به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کنند رفع کند.
جای خوشحالی است که در سال‌های اخیر به واسطه به‌روز شدن دانش ساختارهای مالی و بانکی کشور فعالیت‌های نوینی در این حوزه در حال انجام و پیگیری است و چشم‌انداز خوبی برای ایجاد ابزارهای مشتقه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار کشور با کمک و مساعدت بانک مرکزی ایجاد شده است و می‌توان انتظار داشت که به زودی موجبات دسترسی به چنین ابزارهایی برای مدیریت ریسک و بحران در کشور خودمان بدون نیاز به کارگزاری‌های خارج از کشور در دسترس باشد.
*کاردار خانه اقتصاد