طاووس‌های تهران نابود می‌شوند

گروه فرهنگ- نزدیک به دو سال است که مالکان ناامید خانه‌های تاریخی با شکایت به دیوان عدالت اداری تقاضای خروج ملکشان را از فهرست میراث ملی دارند. آنها می‌گویند اگر میراث آنها میراث ملی است باید توسط متولی این امر در کشور خریداری شود یا دست‌کم هزینه مرمت و نگهداری از آن را پرداخت کند.
سازمان میراث فرهنگی اما به بهانه کمبود بودجه هیچ‌کدام این دو امر را نمی‌پذیرد و خانه‌های تاریخی ایران یکی پس از دیگری بر خاک می‌فتند. این قصه تکراری این روزها برای خانه مینایی خوانده می‌شود، خانه‌ای که وارثانش از دلسوزترین‌های میراث فرهنگی هستند.
این خانه یکی از آثار فاخر تاریخی شهر تهران در محله منیریه است که از نظر زیبایی‌های بیرونی و درونی و معماری بنا، کم‌نظیر است و این موضوع باعث شده که این اثر در تاریخ سوم خردادماه سال ۸۵ در فهرست آثار ملی کشور قرار گیرد.
در همان ابتدای ثبت این اثر، بسازوبفروش‌های منطقه قصد خریداری و تخریب این بنا را داشتند که خوشبختانه با وعده کارشناسان میراث فرهنگی مبنی بر خرید این خانه از سوی میراث فرهنگی استان تهران و علاقه‌مندی خاندان مینایی به حفظ میراث پدریشان، این خاندان اجازه ثبت خانه را در فهرست ملی کشور دادند و منتظر ماندند تا این سازمان خانه آنها را خریداری کند. اما متاسفانه این قول عملی نشد. در سال ۸۷ کارشناسان رسمی دادگستری، مبلغ ۹۰۰ میلیون تومان روی این خانه قیمت گذاشتند اما با توجه به اینکه خانه مینایی در اولویت سوم خرید و تملک سازمان میراث فرهنگی قرار داشت‌ به دلیل کمبود اعتبارات وعده خرید این خانه بی‌نتیجه ماند.
خانه مینایی روزگاری جزو املاک منیریه زن کامران میرزا نایب‌السلطنه پسر سوم ناصرالدین شاه بود و بعد از فوت کامران میرزا، زمین‌های این محله به عبدالحسین میرزا فرمانفرما نوه عباس میرزا و نخست‌وزیر ایران فروخته شد. این خانه از آخرین بازماندگان خانه‌های عبدالحسین میرزا فرمانفرمااست که از لحاظ معماری و آجرچینی‌های نمای بیرونی‌ در کل ایران بی‌همتاست و طاووس یا ققنوس‌های نمای بیرونی خانه که به وسیله آجرهای تراشیده شده به این صورت درآمده‌ در کل ایران بی‌نظیر است و با از ثبت خارج شدن این خانه، طاووس‌های شهر نیز نابود خواهد شد.
خاندان مینایی تلاش‌های خود برای حفظ این اثر را تا مدیریت وقت میراث فرهنگی نیز پیگیری کردند و در سال ۸۹ با بقایی، مدیر سازمان میراث فرهنگی کشور انجام دیداری دادند و خواستار خریداری این خانه تاریخی شدند اما متاسفانه مدیریت وقت مبلغ اعلام شده را سنگین و از توان میراث فرهنگی کشور خارج شده‌ اعلام کرد.
ورثه مینایی بنا به وصیت پدرشان مبنی بر حفظ این خانه در تلاش هستند تا این میراث فرهنگی کشور را حفظ کنند اما متاسفانه از شش نفر ورثه فوق‌الذکر که بنابر اطلاعات کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران، فرهنگی هستند چهار نفر از آنها مستاجر و اجاره‌نشین هستند و به دلیل عدم توان مالی در ادامه انجام وصیت پدرشان با مشکلاتی روبه‌رو هستند.
خاندان مینایی بهمن‌ماه سال گذشته نامه‌ای خطاب به دیوان عدالت اداری تنظیم کرده و از این مرجع قانونی خواستار شدند تا با وجود خواسته قلبی و وصیت پدری‌شان، این خانه را از ثبت آثار ملی کشور خارج کنند تا شاید مشکلات پنج ساله این خاندان به کمک بساز و بفروش‌های منطقه به پایان برسد.
به گزارش کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران در هفتم اردیبهشت‌ماه سال‌جاری اولین جلسه دیوان عدالت اداری مبنی بر شکایت خاندان مینایی از سازمان میراث فرهنگی و خارج شدن این خانه از فهرست آثار ملی کشور برگزار شد و متاسفانه هیچ یکی از وکلای این سازمان در جلسه فوق حضور پیدا نکردند و تنها با ارسال نامه‌ای خطاب به جعفری، رییس شعبه هفتم دیوان عدالت اداری ابراز داشتند که «این خانه تنها در فهرست آثار ملی کشور ثبت است و میراث فرهنگی هیچ تملکی روی این خانه ندارد و این خاندان می‌توانند به راحتی این خانه را به فروش برسانند».
اینکه خانه مینایی تاکنون دوام آورده و تخریب نشده است، تنها به خاطر دغدغه مرحوم مینایی و ورثه آنان بر حفظ خانه پدری و همچنین میراث فرهنگی کشورشان است و تاکنون نیز بهای زیادی بابت این موضوع دادند از جمله اینکه در سال ۱۳۴۸ گچ‌بری‌های زیبای این خانه به مبلغ ۳۰ هزار ریال توسط یک استادکار ماهر نقاشی شد یا بارها سقف حمام طبقه دوم و آشپزخانه طبقه اول فروریخته است و ورثه مینایی با هزینه شخصی خود آن را مرمت و تعمیر کرده‌اند با این وصف اما خانه مینایی نیاز به مرمت جدی دارد و کارشناسان میراث طی بازدید سال گذشته ۴۰ میلیون تومان برای مرمت این خانه تخمین زدند ولی ورثه این رقم را کم می‌دانند و برآورد هزینه آنها ۳۰۰ میلیون تومان است.
حال باید منتظر رای قطعی دیوان عدالت اداری ظرف یک ماه آینده در مورد خانه مینایی بود که آیا این خانه از ثبت آثار ملی کشور خارج می‌شود یا دیوان رای به تخلف و عدم اجرای تعهدات از سوی میراث خواهد داد که در این صورت میراث فرهنگی موظف به خریداری این خانه می‌شود و خانه مینایی به عنوان هویت ۷۰ میلیون ایرانی باقی خواهد ماند.