آنان که غربال در دست دارند

گروه فرهنگ- کسانی که شنبه شب در سالن شماره یک تماشاخانه ایرانشهر گرد هم آمده بودند تا یاد و خاطره هنرمندان درگذشته سال ۱۳۹۱ را گرامی بدارند، فکر نمی‌کردند با ۷۹ نام، ۷۹ عکس و ۷۹ هنرمندی روبه‌رو شوند که در سال گذشته از میان ما رفته‌اند. برای همین خیلی از حاضران در این مراسم که به همت خانه هنرمندان ایران برگزار شده بود، وقتی با دفترچه اطلاعات کامل این ۷۹ نفر و عکس‌های آنها که دور تا دور سالن انتظار تماشاخانه ایرانشهر نصب شده بود روبه‌رو شدند، متعجب و غمگین شدند؛ غمگین از نبود ۷۹ هنرمند که تا سال گذشته در این جمع بودند و امسال نیستند.
هنرمندان و دوستداران هنر شنبه از ساعت ۴:۳۰ در خانه هنرمندان دور هم جمع شدند تا درباره هنرمندانی که دیگر در جمع ما نیستند حرف بزنند. فرزاد حسنی اجرای این مراسم را بر عهده داشت که عنوان «…این همه نیست» را برای آن انتخاب کرده بودند.
در ابتدای این مراسم مجید سرسنگی، رییس خانه هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر با اشاره به لزوم گرامیداشت هنرمندان گفت: «سعی کردیم که همه هنرمندان درگذشته ۹۱ را یاد کنیم اگر غفلتی شده و نامی از قلم افتاده پوزش می‌طلبیم. این روزها تب «نشان» دادن به هنرمندان زیاد شده این کار ارزشمندی است اما به نظر می‌رسد هنرمندان بیش از آنکه نیاز به نشان داشته باشند نیاز به توجه دارند تا با دغدغه کمتری به کار خود بپردازند.»
سخنران بعدی، دکتر حسن بلخاری (نویسنده) بود. او با اشاره به «قدرت تصرف» هنرمندان و قدرت تخیل و خیال‌پردازی، آنها را افرادی دانست که نمی‌توان برایشان جایگزینی پیدا کرد: «حیات برخی انسان‌ها به گونه‌ای است که قابل جایگزینی نیست و برای برخی از انسان‌ها نمی‌توان به هیچ‌وجه جایگزین پیدا کرد و هنرمندان بدون شک در عرصه حیات انسانی از این گروه هستند.»
در این مراسم، دو گروه موسیقی به اجرای چند قطعه پرداختند؛ اولین گروه، حمیدرضا نوربخش و بهداد بابایی بودند. نوربخش به دعوت فرزاد حسنی پیش از اجرای موسیقی و آواز، چند کلامی درباره هنرمندان درگذشته سال پیش گفت درباره مراسم مشابه خانه موسیقی که امسال برگزار نشد، توضیح داد: «ما هر سال یادبود درگذشتگان اهالی موسیقی را در خانه موسیقی برپا می‌کردیم که این جشن امسال به دلایلی برگزار نشد. امیدوارم هیچ هنرمندی ما را ترک نکند زیرا هنرمندان گنجینه‌های این سرزمین هستند.» نوربخش بعد از آن، با همراهی سه تار بهداد بابایی، یکی از اشعار سعدی را برای حاضران خواند.
خسرو سینایی، کارگردان یکی دیگر از حاضران در مراسم بود که به دعوت حسنی پشت میکروفن رفت و درباره مشکلات هنرمندان حرف زد. سینایی گفت: «وقتی من را برای سخنرانی در این مراسم دعوت کردند، ابتدا فکر کردم سخن گفتن درباره هنرمندان از دست رفته، کار آسانی است. پنج- شش نفر به ذهنم آمدند که فکر کردم آنها را می‌شناسم و می‌توانم درباره آنها حرف بزنم اما بعد دیدم فهرستی ۷۹ نفره وجود دارد. فهرستی که همه ما از دیدن آن غمگین و ناراحت شدیم. حرف زدن راجع به همه آنها شدنی نبود و نمی‌شد تنها چند نفرشان را انتخاب کرد. فکر کردم می‌توانم همه آنها را تحت یک نام جمع کنم و درباره همان یک نام حرف بزنم: هنرمند.»
سینایی با اشاره به نام مراسم
(…این همه نیست) ادامه داد: «باید نوشته می‌شد این همه هست، نقاشی، موسیقی، تئاتر، خطاطی و…. هر کدام به سهم خودشان در فرهنگ ما نقشی بسزا داشته‌اند، هنرمندانی که فیلم‌ها ساختند و تئاترها اجرا کردند، با خط خوش فرهنگ ما را ثبت کردند و با داستان‌ها و اشعارشان به ذهن ما اعتلا بخشیدند.
«همیشه به جوانان می‌گویم که اگر به دنبال ثروت هستید دنبال هنر نروید، اگر به دنبال شهرت هستید بدانید که بعد از مدتی کوتاه شهرت برایتان دردسرساز می‌شود اما اگر می‌خواهید زیباتر زندگی کنید و زندگی دیگران را اعتلا ببخشید، دنبال هنر بروید. هنرمندان نقش غیرقابل تردید در ساختن جهانی بهتر داشته‌اند… درباره هنرمندان باید گفت: «آنکه غربال به دست دارد، از پس کاروان می‌آید…» روزی که فلینی را به خاک می‌سپردند، خیلی‌ها گریه می‌کردند، ماستریانی یکی از بازیگران فیلم‌های او گفت که چرا اشک می‌ریزید؟ شما همان‌هایی هستید که نگذاشتید او فیلم‌هایش را بسازد.»
ایرج راد که همراه عزت‌الله انتظامی در مراسم حضور داشت نیز با اشاره به مشکلات هنرمندان گفت: «من یاد گفتاری از آرتور میلر افتادم که گفت: «من خواهان احساس گناه شما نیستم بلکه خواهان احساس مسوولیت شما هستم که با آن می‌توانستید کاری انجام دهید» ما الان افسوس نرسیدن به هنرمندانی را داریم که اگر به آنها می‌رسیدیم همچنان پرتوان در عرصه فرهنگ بودند اما ما بسیار کوتاهی کردیم. فراموش نمی‌کنم عزیزی که به خاطر ۱۵ میلیون تومان جسدش در بیمارستان گرو بود و با بدبختی به همراه آقای انتظامی توانستیم که با آبرو او را از بیمارستان
تحویل بگیریم.»
ابراهیم حقیقی، محمد ایازی و… از دیگر سخنرانان این مراسم بودند. در پایان، عزت‌الله انتظامی با حضور در حیاط خانه هنرمندان به شکل نمادین اقدام به کاشت نهال در این محوطه کرد.
همایون اسعدیان، مازیار میری، مسعود رایگان، حسن پورشیرازی، محمد برزگر، منوچهر محمدی، کیومرث پوراحمد، فرشته طائرپور، فاطمه معتمدآریا، ابوالحسن داودی، حسن زاهدی، مهندس دهنوی، علی روئین تن، وحید نیکخواه‌آزاد، غلامرضا موسوی، غوغا بیات، فرهاد توحیدی، کیانوش عیاری، غلامرضا آزادی، مازیار شیخ‌محمودی، بهمن اردلان و منوچهر شاهسواری از جمله هنرمندان حاضر در این مراسم بودند.