پرواز ۴ صفر از پول ملی

الهه بیگی- طرح اولیه حذف صفر از پول به دهه ۱۳۷۰ بازمی‌گردد ولی طی چند سال اخیر این بحث به طور جدی‌تری مطرح شد و در نهایت در چند ماه گذشته همگام با اجرای هدفمندی ‌یارانه‌ها به اوج خود رسید.
این موضوع از زمان طهماسب مظاهری در بانک مرکزی مطرح بوده و از آن زمان تاکنون چند بار در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفته به طوری که در سال‌های اخیر بار دیگر در دستور کار قرار گرفت.
آنچه در این بین عجیب به نظر می‌رسید اظهارات بسیار متفاوت و گاه متناقض از جانب مسوولان ‌ذی‌ربط بود؛ یک مقام مسوول از اجرای طرح در آینده نزدیک خبر می‌داد و در مدت کوتاهی پس از آن مقامی دیگر از عدم اجرای آن سخن می‌گفت. یکی از حذف سه صفر از پول ملی و دیگری پیشنهاد حذف چهار صفر را می‌داد. در این بازار آشفته ابراز عقیده، آخرین اظهارنظر پیشنهاد برگزاری رفراندوم عمومی برای تصمیم به اجرای طرح بود ‌تا اینکه بالاخره طرح حذف چهار صفر از پول ملی در هیات دولت تصویب شد.
تصویب حذف ۴ صفر توسط دولت
در همین حال محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: هیات دولت موافقت خود را با کلیات پیشنهاد بانک مرکزی برای حذف چهار صفر از پول ملی اعلام کرد.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بنابر پیش‌بینی‌های ما حداقل سه سال لازم است تا تمهیدات لازم برای جایگزینی پول ملی جدید تکمیل و به انجام برسد.وی افزود: بر این اساس قرار شد آن بخش از جزییات طرح که شامل نام واحد پول ملی جدید و جزو اعشار آن است به زودی از طریق سایت بانک مرکزی به نظرخواهی عمومی گذاشته شود.
گویا بهمنی معتقد است اجرا و نام‌گذاری حذف صفرها از واحد پول کشور برعهده افکار عمومی باید گذاشته شود و اگر افکار عمومی به این طرح خیر بگوید، این کار انجام نخواهد شد. وی تاکید می‌کند که افکار عمومی برای اجرای حذف صفر‌ها باید آماده شود اما با تمام این اوصاف هنوز هم کارشناسان شرایط اقتصادی را برای اجرای چنین طرحی مناسب نمی‌دانند و معتقدند پیش شرط اجرای این طرح، تورم تک رقمی است. باید انگیزه جمعی و فرهنگ‌سازی لازم در اقتصادمان انجام و بعد چنین طرحی اجرایی شود. مهم نیست که چند سال از طرح اولیه گذشته باشد مهم این است که موقعیت اقتصادی کشور در چه شرایطی است.
ریشه‌های اجرا فراهم شود
اما کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه واحد پول ملی ما قابل استفاده نیست و نه «یک ریال» کاربردی دارد و نه «۱۰ ریال» حذف چند صفر از پول ملی نه راهکاری برای مبارزه با تورم است و نه موجب افزایش تورم می‌شود.در حالی که اجرای چنین طرح مهمی نیاز به فرهنگ‌سازی و انگیزه جمعی برای تقویت اقتصاد ملی دارد که متاسفانه چنین روحیه جمعی در میان مردم ما دیده نمی‌شود.در زمانی که مسایل مهم‌تری در اقتصاد ما وجود دارد و شاخص‌های مهم اقتصاد کشور با سیر منفی نشان‌دهنده بیمار بودن اقتصاد ما هستند، بهتر نبود به جای مطرح کردن چنین طرح‌هایی که در شرایط امروز بازی تلقی می‌شود برای سرگرم کردن مردم به فکر مداوای اقتصاد باشند.به اعتقاد اقتصاددانان منتقد اینکه نام پول ملی چه باشد خیلی مهم نیست، مهم این است که ریشه اجرای چنین طرحی مهیا باشد و با اصول و باید‌ها و شرایط روز کشور خود پیش رویم. در این صورت می‌توانیم موفق باشیم وگرنه مساله روز ما نام دلار، دینار، ریال و… نیست.
مردم نمی‌دانند؛ نظرسنجی لازم نیست!
در این رابطه مهدی تقوی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: حذف صفرها از پول ملی یک حسن دارد که هزینه‌های مبادله را کم می‌کند و حجم اسکانس‌ها را هم برای مبادله کاهش می‌دهد علاوه بر این به جای اسکانس سکه ضرب می‌شود و دیگر نیازی به چاپ اسکانس نداریم.
وی افزود: به اعتقاد من این طرح مناسب است البته تاکید می‌کنم که حذف صفرها باعث کاهش تورم نخواهد شد بلکه این حجم پول است که باعث تورم می‌شود. واقعیت این است که پول، واسطه مبادله است وقتی حجم پول در اقتصاد متناسب با تولید تقاضا نباشد، باعث تورم می‌شود.
تقوی ادامه داد: خود اسکناس به ذات خود تاثیری بر نرخ تورم ندارد و به همین دلیل حذف صفرها بر کاهش یا افزایش تورم تاثیر ندارد و این تورم است که ارزش پول ملی کشور را روز به روز کاهش داده و برای مبادله یا خرید کالا مجبور هستیم پول بیشتری پرداخت کنیم.
این استاد دانشگاه درباره نظرسنجی از مردم گفت: به دلیل اینکه مردم اطلاع کافی در این رابطه ندارند نظرسنجی لزومی ندارد و بهتر است این نظرسنجی از میان اقتصاددانان باشد.وی در پایان خاطرنشان کرد: اجرای این طرح نیازی به فرهنگ‌سازی ندارد به دلیل اینکه قرار نیست تغییر چندانی در شرایط اقتصادی ایجاد شود.