اولین کنسرت ایران را چه کسی برگزار کرد؟

درست است که غربی‌ها در برپایی کنسرت در ایران نقش بسزایی داشتند، اما «انجمن اخوت» نیز در برگزاری کنسرت نقش مهمی ایفا کرد. این در حالی است که تحولات همزمان با جنبش مشروطه، احزاب وقت را در برگزاری کنسرت‌های عمومی ترغیب می‌کرد. امروز سالروز درگذشت عارف قزوینی است؛ شاعر، موسیقیدان و تصنیف‌ساز ایرانی دوران قاجار و پهلوی که به‌ خاطر سرودن تصنیف‌ها و غزل‌های سیاسی، میهنی و عاشقانه‌اش شناخته می‌شود.
از مهم‌ترین شعرها و تصنیف‌هایی که عارف همزمان با تحولات دوره مشروطه و جنگ جهانی اول سروده ‌است، می‌توان به از «خون جوانان وطن لاله دمیده» و «گریه کن» پس از مرگ کلنل محمد‌تقی‌خان پسیان اشاره کرد.
عارف قزوینی نخستین تصنیفش را در ۱۸ سالگی ساخت. او تصنیف‌های وطنی- سیاسی یا عاشقانه می‌ساخته و در هر دو زمینه نیز بی‌باک و سنت‌شکن بوده‌ است. چون بیشتر تصنیف‌های عارف درباره اوضاع زمانه بوده، لذا تاثیر بسزایی در مجامع آن روز داشتند.عارف از نخستین کسانی است که در ایران کنسرت برگزار کرد و به جنبه غیرمجلسی بودن و مردمی بودن آن تاکید داشت. کنسرت‌های او همیشه پررونق و پرازدحام بود. عارف در مورد تصنیف و تصنیف‌سازی عقیده داشت که تصنیف نباید تحریر داشته باشد تا مردمی که صدا و تحریر ندارند بتوانند به راحتی از پس اجرای آن برآیند.عبدالله دوامی نقل می‌کند که هنگام خواندن یکی از تصنیف‌های عارف تحریر داده‌ است و عارف به حالت قهر با او درگیر شده که چرا تحریر می‌دهد. عارف در سراسر زندگی خود همیشه صراحت داشته و این دستکم در تصنیف‌های اجتماعی و سیاسی او به خوبی مشهود است. او بدون هراس آنچه را که فکر می‌کرد درست است، بر زبان می‌راند تا جایی که صراحت او گاه باعث رنجش دوستان و یارانش می‌شد. نخستین اجرای موسیقی‌ عمومی در ایران در باغی نزدیک حومه شهر تهران که آن زمان «باغ بهجت‌آباد» نامیده می‌شد، به مناسبت تولد حضرت علی‌(ع) توسط «انجمن اخوت» به همت «درویش‌خان» و «عارف قزوینی» برپا شد. ارکستر «انجمن اخوت» آغاز یک حرکت نوآورانه در موسیقی ایرانی بود؛ ترکیبی تازه از سازهای ایرانی و فرنگی که بعضی از آثار به فرم‌های غربی مثل «مارش» و «پولکا» نوشته می‌شدند.
رییس ارکستر، درویش‌خان بود و بهترین نوازندگان و خوانندگان زمانه در این اجراها شرکت داشتند:
نوازندگان سه‌تار: دکتر «مهدی منتظم‌الحکما» و «حسین هنگ‌آفرین» از شاگردان خاص میرزاعبدالله. نوازندگان پیانو: «مشیر همایون»، «غلامرضا سالارمعزز» و «یوسف فروتن». نوازندگان تار: «ارفع‌الملک»، «یوسف‌خان صفایی»، «یحیی‌خان قوام‌الدوله‌ای»، «فخام‌الدوله»، «علینقی وزیری»، «اسماعیل قهرمانی»، «شکرالله» معروف به شکری و «حاج غلامرضا» معروف به گاوی. نوازندگان ویلن: «حسین اسماعیل‌زاده کمانچه‌کش»، «تقی دانشور» (اعلم‌السلطان)، «رکن‌الدین‌خان»، «حسام‌السلطنه» و «حشمت دفتر». نوازندگان ضرب: «حاجی‌خان ضرب» و «رضاقلی‌خان» که رضاقلی‌خان گاهی آواز هم می‌خواند. نوازندگان نی: «نایب اسدالله» معروف به نایب و «شاهیدی». خوانندگان ارکستر: «ناصر سیف»، «میرزا‌حسین ساعت‌ساز» و «سیدحسین طاهر زاده».