ضرورت توانمندسازی بنگاه‌ها برای عبور از شرایط اقتصادی موجود

پنجمین رویداد مشاوره به کسب‌وکارها با هدف ارائه راهکارهای مؤثر در بهبود فعالیت‌های اقتصادی، تقویت محیط کسب‌وکار کشور، توانمندسازی و تاب‌آوری کسب‌وکارها در سال پیش‌رو با همکاری معاونت کسب‌وکار اتاق ایران و همراهی فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار ایران و با مشارکت علمی انجمن مشاوران مدیریت ایران برگزار شد.
در حاشیه این رویداد میزهای تخصصی‌ای در نظر گرفته‌ شده تا صاحبان بنگاه‌ها، مشکلات خود را با مشاوران مدیریت و کسب‌وکار در میان گذاشته و راه‌حل‌های لازم را دریافت کنند. از طرفی نمایشگاهی برپا شده تا توانمندی‌های بنگاه‌ها را به نمایش بگذارد و زمینه انتقال تجربیات را بین واحدهای اقتصادی فراهم سازد.
در مراسم افتتاحیه این رویداد، پیام باقری نایب‌رییس اتاق ایران با اشاره به ضرورت توانمندسازی و تاب‌آوری کسب‌وکارها گفت: انطباق‌پذیری با حفظ گردش کار در یک بنگاه اقتصادی با صیانت از کارکنان، برند و داشته‌های آن بنگاه، معنای مفهوم تاب‌آوری است. در واقع پیشرفت بنگاه و فرصت‌طلبی در وضعیتی که متغیرهای ویژه‌ای بر یک بنگاه حاکم است به معنای تاب‌آوری است؛ هرچند که اصولی بر آن حاکم بوده و باید رعایت شود؛ اولین اصل، سازگاری و دومین مورد، برنامه داشتن برای مقابله با ریسک‌هایی است که به مدیریت چابک نیاز دارد. او ادامه داد: سرعت تغییرات بالاست و یک بنگاه تاب‌آور با مدیریت درست و دقیق سیگنال‌ها را نسبت به ریسک‌ها دریافت و پیش‌بینی می‌کند. این بنگاه باید بتواند در برابر این ریسک‌ها مقاومت و خود را به سرعت ‌ترمیم کند. در این بین فرصت‌طلبی بنگاه می‌تواند به استمرار فعالیت آن بینجامد. به باور این فعال اقتصادی، یک بنگاه توانمند توان و تاب‌آور است؛ یعنی باید خود پیش از اینکه دچار مشکل شود، توانمند کرده باشد که در این مسیر، اتاق‌ها مأموریت توانمندسازی بنگاه‌ها را به‌عهده دارند.
باقری تصریح کرد: برگزاری این رویداد که از سال ۹۸ شروع شده و امروز پنجمین دوره آن را برگزار می‌کنیم، در راستای رسالتی است که بر عهده اتاق گذاشته شده است. اتاق به دنبال آن است که راهکارهای خلاقانه را به بنگاه‌ها معرفی کند و آنها بتوانند در برابر چالش‌ها، تاب‌آور شوند.
براساس اظهارات نایب‌رییس اتاق ایران، صنعت مشاوره در مسیر رشد و توسعه اقتصادی، جایگاه و نقش مهمی برعهده دارد و اتاق ایران با حمایت از آن سعی دارد به توانمندسازی بنگاه‌های اقتصادی و بهبود محیط کسب‌وکار کمک کند.
باقری پیشنهاد داد تا این رویداد در اتاق‌های سراسر کشور برگزار شود که در سطح جغرافیای کشور، بنگاه‌های اقتصادی را توانمند کرده و توسعه فراگیر را دنبال کنیم.
چالش‌های کسب‌وکارها در سال ۱۴۰۳
محمود اولیایی رییس فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار ایران در ادامه به پیش‌بینی وضعیت کسب‌وکارها در سال ۱۴۰۳ پرداخت و گفت: ابرروندها اولین موضوعی هستند که همه کسب‌وکارها در دنیا با آنها مواجه خواهند بود. تحولات دیجیتال و مسائل اجتماعی از جمله این ابرروندها هستند. لایه دوم که آن هم روی همه کسب‌وکارها در دنیا اثر دارد، مسائل سیاسی و پیامدهای ناشی از جنگ‌های جاری است. لایه سوم به داخل ایران مربوط می‌شود که آن هم اثرات در حال عمیق شدن تحریم‌هاست.
او ادامه داد: لایه چهارم، موضوعاتی با منشاء داخلی است؛ مهم‌ترین آن بودجه ۱۴۰۳ است که بدون شک روی کسب‌وکارهای داخلی اثرات نامطلوبی دارد. در این بین نبود استراتژی توسعه صنعتی را نیز باید به عنوان یک نقطه ضعف جدی در نظر گرفت.براساس اظهارات این فعال اقتصادی سال آینده اگر کسب‌وکارها با نگاه علمی حرکت نکنند با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند. بنگاه‌ها باید با رویکردهای جدید و بهره‌ور وارد سال جدید شوند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند؛ در غیر این صورت توان ادامه نخواهند داشت. باید پیوند خود را با مشاوران کسب‌وکار بیشتر کنند و از علوم جدید مدیریت، بهره ببرند.
اولیایی خاطرنشان کرد: ابزارهای علمی در دسترس هستند تا ریسک‌ها را به فرصت تبدیل کرده یا اثرات ریسک‌ها را کاهش دهند. هم‌افزایی بین مشاوران مدیریت و مدیران بنگاه‌ها و مدیران دولتی باید در سال پیش‌رو شکل بگیرد تا بتوانند در قالب تعامل سازنده و چندوجهی از شرایط سخت قابل پیش‌بینی، عبور کنند.
تدوین برنامه هفتم با تکیه بر تاب‌آوری بنگاه‌ها و تحولات دیجیتال
حمیدرضا فولادگر رییس شورای راهبری بهبود محیط کسب‌وکار اتاق ایران همچنین با نگاه بر تاب‌آوری بنگاه‌ها در شرایط حاکم بر اقتصاد ایران، گفت: از سال‌ها قبل ایده‌های اولیه سیاست‌های برنامه هفتم مطرح شد و از همان زمان دنبال جامعیت و مانع بودن برنامه‌ها و سیاست‌ها بودیم. بر همین اساس تاب‌آوری و پیش‌بینی اقتصاد دنیا با تکیه بر تحولات دیجیتال به عنوان محور برنامه هفتم قرار گرفت.
او تاکید کرد: تلاش شد در تدوین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز از همه صاحب‌نظران استفاده شود و در آنجا باید روی تاب‌آوری کسب‌وکارها تمرکز شد.
فولادگر ایجاد پویشی از سوی تشکل‌ها و مطالبه‌گری آنها درباره بهبود محیط کسب‌وکار را به عنوان ایده اولیه تشکیل شورای راهبری عنوان کرد و گفت: ظرف یک‌سال گذشته جلسات شورای راهبری را دنبال کردیم و توانستیم در این مسیر اقدامات پژوهشی انجام دهیم و برخی قوانین فراموش شده را اجرایی کنیم که در این‌ باره می‌توان به ماده ۲۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار اشاره کرد.
رییس شورای راهبری بهبود محیط کسب‌وکار ادامه داد: ماده ۸ قانون اصل ۴۴ از دیگر مواردی است که اجرایی نشده و عملیاتی شدن آن به تقویت کسب‌وکارها منجر خواهد شد. شورای راهبری، پیگیری اجرای این ماده را در دستور کار قرار داده و در این راستا می‌توان از ظرفیت این رویداد استفاده کرد تا به‌زودی شاهد اجرای ماده ۸ باشیم.
ایجاد فرهنگ استفاده از مشاوره در کسب‌وکارها
علیرضا شاه‌میرزایی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از فعالیت دفتر خدمات کسب‌وکار در وزارتخانه خبر داد و گفت: در گذشته حوزه مشاوره به کسب‌وکارها هویت‌سازی نشده بود، اما امروز در درگاه مجوزها صنعت مشاوره در قالب شخصیت حقوقی، شناخته می‌شود و کد آیسیک نیز برای آن تعریف شد. این دولت معتقد است باید کار را به تشکل‌ها واگذار کرد. جامعه بزرگی از اقتصاد را خدمات شکل می‌دهند و لازم است در این چارچوب، تشکل‌ها فعال شوند و امور را در دست بگیرند.
این مقام مسوول از مشاوران کسب‌وکار به عنوان طبیبان بنگاه‌های اقتصادی یاد کرد و افزود: مشاوران می‌توانند درد و درمان را تشخیص دهند و وظیفه بسیار مهمی برعهده دارند چون کار تخصصی انجام می‌دهند و وظیفه آنها از توان کارشناسان دولتی خارج است. از طرفی قرار شده تا در تمام شهرک‌های صنعتی واحدهای مشاوره شکل بگیرند.
کمک عاملان انسانی هوشمند به بهبود شرایط کسب‌وکار
در بخش بعدی مراسم افتتاحیه، مقصود فراست‌خواه پژوهشگر مسائل اجتماعی به بررسی تاب‌آوری بنگاه‌ها پرداخت و تصریح کرد: در هر کسب‌وکاری متغیرهایی وجود دارند که امروز این متغیرها در ایران به وضعیت بحرانی رسیدند.او به تورم، افزایش جمعیت و نبود فرصت شغلی، فرسایش توان تولیدی، چاپ پول بدون پشتوانه و‌… اشاره کرد و گفت: زمانی که این چالش‌ها تداوم پیدا می‌کنند، توان فکری و مالی صاحبان بنگاه‌ها رو به کاهش می‌گذارد. این وضعیت ادامه دارد و می‌بینیم که حکمرانی اقتصادی با موضوعات سیاسی در هم تنیده شده‌اند. نتیجه این وضعیت، رشد سیستم فسادپرور است. این پژوهشگر اجتماعی از فرسایش سرمایه اجتماعی و کاهش اعتمادها به نهادها، قوانین و آینده صحبت کرد که به دنبال آن مهاجرت سرمایه رخ می‌دهد.
فراست‌خواه معتقد است در محیط کسب‌وکار، شرایط ذهنی و روانی فعالان حوزه و عاملان این محیط بسیار مهم است. زمانی که محیط کسب‌وکار از این انرژی‌ها تهی شود، حرکت آن ممکن نیست. در این وضعیت می‌بینیم که طبق رتبه‌بندی‌های جهانی، ایران پنجمین کشور از منظر درک تجربه‌های احساسی منفی در یک شبانه‌روز بوده که مانع جدی در مسیر کسب‌وکار است.
استاد موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی ادامه داد: برای بهبود شرایط کسب‌وکارها در ایران مدلی طراحی شده که برای اجرای آن باید مدیران، مشاوران، مشتری‌ها و به‌طور کلی عاملان انسانی هوشمند وارد میدان شوند و ایران را از بحران عبور دهند. این افراد باید عملکرد مناسبی داشته باشند و توان آن در ایران وجود دارد، چون مردم ایران براساس مطالعات جهانی میل بسیار بالایی در رسیدن به موفقیت دارند. به باور او، تنها لازم است به افراد شایسته، حرفه‌ای و توانمند میدان داده شود. در پی آن شفافیت شکل می‌گیرد و شبکه‌ای ایجاد خواهد شد که نتیجه آن ارتقای سطح اعتماد و تولید سرمایه اجتماعی است.
*صنعت مشاوره، دومین خوشه بزرگ صنعتی در محیط کسب‌وکار
علی چاغروند معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران از برگزاری این رویداد طی دوره‌های قبل و نتیجه‌بخش بودن آن خبر داد و گفت: اهمیت جایگاه مشاوره نیازی به بیان استدلال ندارد. نیاز به مشورت گرفتن در همه حوزه‌ها وجود دارد و برای همین صنعت مشاوره به عنوان دومین خوشه بزرگ در محیط کسب‌وکارهای دنیا شناخته می‌شود. از طرفی با نگاه به تحولات پیش‌رو می‌توان تاکید کرد که نیاز به آن در آینده بیشتر هم می‌شود.
به اعتقاد چاغروند، ضرورت وجود مشاوران در دنیای جدید مورد تاکید است و باید داده‌ها و اطلاعات را به درستی تحلیل کنیم تا به کمک آن توان نقش‌آفرینی در محیط کسب‌وکار را داشته باشیم.
چاغروند افزود: پایداری‌های زیست‌محیطی حکمرانی شرکتی را در اتاق ایران مورد توجه قرار دادیم، چون می‌دانیم تا سال ۲۰۲۷ حرکت دنیا به این سمت‌وسو، فزاینده است و تقاضاهای زیادی در این بخش شکل می‌گیرد.
*تمرکز بودجه سال ۱۴۰۳ روی درآمدهای مالیاتی
محمد قاسمی رییس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نیز با تمرکز بر محیطی که بنگاه‌های کشور سال ۱۴۰۳ ناشی از نتایج حاصل از اجرای قانون بودجه با آن روبه‌رو هستند، گفت: بودجه سال ۱۴۰۳ برخلاف سال‌های قبل یکجا ارائه نشده است و بنابراین هنوز قسمت دوم آن را نداریم. طبق داده‌ها، بودجه ۱۴۰۳ روی مالیات بسته شده است و چون هزینه‌های کشور در بررسی‌های لایحه بودجه توسط نمایندگان مجلس افزایش یافت، سهم درآمدهای مالیاتی نیز بیشتر از پیشنهاد اولیه دولت شد و در نهایت ۱۰۰ هزار میلیارد تومان، پیشنهادهای درآمد مالیاتی اولیه دولت بالا رفت.
براساس اظهارات او، در یک ارزیابی کلی، رویکرد بودجه سال آینده انقباضی است. در این بین تعرفه خدمات دولتی به نسبت سنوات قبل، افزایش بیشتری دارد. همچنین استرداد مالیات ارزش‌افزوده مربوط به صنایعی که از فرآورده‌های نفتی به عنوان نهاده استفاده می‌کنند، دیگر اتفاق نمی‌افتد و به نوعی سود این صنایع کاهش خواهد یافت، بخشی از معافیت‌های مالیاتی هم حذف خواهد شد. قاسمی افزود: از سال آینده دولت تنها بابت تهیه نان، گندم را به قیمت تضمینی خرید می‌کند و در نهایت به نظر می‌رسد از نظر سیاست‌های مالی، شرایط رکودی را تجربه می‌کنیم. سیاست‌های ارزی هم بسیار مبهم تنظیم شده است و بابت سیاست‌های پولی پیش‌بینی می‌شود نرخ سود حقیقی مثبت ‌شود و روی بورس اثر رکودی بگذارد، بنابراین در سال ۱۴۰۳ با نرخ تورم ۳۰ درصدی و نرخ رشد اقتصادی ۲ تا ۴ درصد روبه‌رو هستیم.پس از مراسم افتتاحیه پنجمین رویداد مشاوره کسب‌وکار، چهار پنل تخصصی با موضوعات راهکارهای مقابله با چالش کاهش بهره‌وری و کاربرد نظام‌های مدیریتی در توانمندسازی و تاب‌آوری کسب‌وکارها، تامین مالی اثربخش و سازوکارهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر، توانمندسازی و تاب‌آوری سرمایه انسانی در شرایط ناپایدار و فضای جهانی‌شونده و مدیریت زنجیره تامین در مسیر توانمندسازی و تاب‌آوری کسب‌وکارها، برگزار می‌شود.