انتخابات اسفندماه؛ از تحریم تا قدرت گرفتن اقلیت تندرو

مجید سلیمی‌بروجنی*
انتخابات مجلس دوازدهم چند روز دیگر برگزار می‌شود، اما هنوز خبری از شور و شوق انتخابات در جامعه، به ویژه در کلانشهرها دیده نمی‌شود و طبق نظرسنجی‌ها، نیمی از مردم حتی خبر ندارند که چه انتخاباتی قرار است در اسفندماه برگزار شود!

در کنار خالی بودن جامعه از هیجان انتخابات، به نظر می‌رسد حاکمیت و دولت ابراهیم رییسی نیز برنامه‌ای برای پرشور کردن انتخابات مجلس ندارد و ظاهرا از شرایط موجود آنچنان ناراضی نیستند. این روزها سخن گفتن در مورد انتخابات بیشتر با واکنش‌های تند روبه‌رو می‌شود. نسل جوان تصوری کاملا متفاوت از صندوق رای دارند و میانسالان و پیران نیز دیگر انگیزه‌ای برای رای دادن ندارند. اکثر افراد با تصور اینکه قانون و قانونگذاری، کارکرد خود را از دست داده، رای دادن را امری بیهوده می‌دانند. بخشی از جامعه بر این عقیده‌اند که رای دادن و رای ندادن هیچ کمکی به بهبود شرایط اسفناک اقتصادی موجود نمی‌کند. خیلی‌ها می‌گویند یاد‌شان نمی‌آید آخرین باری که نمایندگان مجلس قانونی به سود زندگی و کسب‌وکار مردم تصویب کرده‌اند، چه زمانی بوده است. این گروه معتقدند که در چند دوره اخیر مجلس، بیشتر نمایندگان منافع سیاسی و گروهی خود را بر بهبود شرایط اقتصادی و رفاهی جامعه ترجیح داده‌اند. همین یکی، دو دهه پیش بود که هنگام برگزاری انتخابات، شور و حال خاصی در کشورمان می‌شد. یکی وعده‌های بامزه اقتصادی می‌داد، یکی اعتراض می‌کرد، یکی برای رقبا خط‌ونشان می‌کشید، یکی با شام و ناهار دادن به ملت، آنها را ترغیب به رای دادن به خودش می‌کرد. بالا تا پایین دیوار با پوسترهای کاندیداها چسبانده می‌شد، اما این روزها دیگر اثری از انتخابات در خیابان‌ها و جامعه نمی‌بینیم. دیگر کاندیداها به دنبال جور کردن ساختمان برای ستاد نیستند. کسی دیگر پوستر چاپ نمی‌کند. اصلاح‌طلبان دو گروه شده‌اند؛ یک بخش اعتقاد به تحریم انتخابات دارند و یک بخش به دنبال روزنه‌گشایی هستند. اصولگرایان نیز هر روز در ساختمان‌های مرمری دور هم گعده می‌کنند که چگونه با هم ائتلاف کنند و سهم هر گروه از صندلی‌های مجلس چقدر می‌شود. در این حال‌وهوای سرد انتخابات، هر روز شاهدیم که مجریان بی‌‌مزه و کارنابلد تلویزیون و رادیو با جملاتی اغراق‌آمیز مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنند. متاسفانه اولین بار است که می‌بینیم اقلیت حاکم با اکثریت مردم به یک نظر واحد رسیده‌اند و هر دو می‌خواهند که کسی پای صندوق نرود. اقتصاد ایران حال و روز بسیار بدی دارد. در سال‌های اخیر رشد اقتصاد بسیار کم بوده و رفاه مردم روزبه‌روز کاهش پیدا کرده، مصرف سرانه مردم در حال کاهش بوده و به تبع آن مصرف مواد غذایی اصلی همچون گوشت و شیر و دیگر اقلام غذایی در حال کاهش است و کشورمان روزبه‌روز در حال عقب افتادن از سیاست‌های توسعه‌ای همسایگانش است. در چنین شرایطی نمی‌توان از مردم انتظار حضور پررنگ در انتخابات داشت.
اقلیت نواصولگرایان تندرو علاقه وافری به تندروی و پوپولیسم دارند. در طول چهار دهه گذشته کم پیش آمده که یک گروه سیاسی اقلیت تا این حد در همه ارکان حاکمیت قدرت پیدا کرده باشد. جبهه پایداری که به شدت دنبال اسلامی شدن اقتصاد و فرهنگ و… است، به شدت مدافع تداوم تحریم‌هاست و آن را نعمت می‌داند. این گروه سیاسی که به خاطر رویگردانی مردم از انتخابات فرصت عرض‌اندام پیدا کرده، به شدت طرفدار مداخله در اقتصاد و زندگی و کسب‌وکار مردم است و نقش عمده‌ای در تشدید تنش‌های داخلی و منطقه‌ای دارد. متاسفانه با تحریم انتخابات توسط مردم، طیف اقلیت تندرو قدرت بیشتری در مجلس آینده پیدا خواهد کرد و باید منتظر سقوط هرچه بیشتر اقتصادمان باشیم. در مجموع می‌توان گفت این گروه علاقه چندانی به توسعه و رشد اقتصادمان ندارند و بیشتر به دنبال خرج کردن و حامی‌پروری هستند. در تمام سال‌هایی که این گروه در قدرت بوده، حتی یک سیاست و برنامه از جانب اینها به سود جامعه و مردم به تصویب نرسیده است. برخی از مردم ظاهرا در انتخابات شرکت نخواهند کرد،‌ برخی هم با وجود دلخوری از شرایط موجود، به پای صندوق‌ها خواهند رفت و مثل همیشه بخش خاکستری تصمیمی نخواهد گرفت، اما باید امیدوار باشیم آنانی که به پای صندوق‌ها می‌روند حداقل به افراد اصلح و میانه‌رو رای دهند. در اکثر کشورها رای‌دهندگان انرژی و شور و حال انتخابات را تامین می‌کنند، اما در کشور ما، تحریم‌کنندگان انتخابات نقش اصلی را بالاجبار بازی خواهند کرد و احتمالا همین امر منجر به ورود چهره‌های تندرو به مجلس آینده خواهد شد. متاسفانه در شرایط موجود انتخابات عرصه هنرنمایی سیاستمدارانی می‌شود که پوپولیسم و عوام‌فریبی را خوب یاد گرفته‌اند و بلدند چگونه برای جذب توده مردم وعده‌های عجیب و غریب بدهند. این نگرانی وجود دارد که منازعات سیاسی بر اولویت‌های اقتصادی غالب گردد و در آخر انبوهی از شعارهای عملی‌نشده روی دست باقی بماند و مطمئنا هزینه این تندروی‌ها در ماه‌ها و سال‌های نه‌چندان دور بر دوش مسوولان خواهد افتاد.
* کارشناس اقتصادی