دغدغه‌های اروپایی در سایه جنگ و رکود اقتصادی

عرفان ناظریه- انتخابات یکی از رویدادهای مهم سیاسی در جهان مدرن است. در این میان برخی از انتخابات‌ها رنگ و بوی متفاوتی دارند و معمولا چینش نفر یا نفراتی که در پی آن روی کار می‌آیند می‌تواند تاثیراتی فراتر از منطقه خودشان داشته باشد. در همین جهت یکی از این رویدادها، انتخابات پارلمان اروپا است که از ۶ تا ۹ ژوئن ۲۰۲۴ (۱۷ تا ۲۰ خرداد ۱۴۰۳) در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا برگزار می‌شود و در پی آن شهروندان اروپایی ۷۲۰ نماینده پارلمان اروپا را برای یک دوره پنج‌ساله انتخاب می‌کنند.
چه چیزی برای رای‌دهندگان مهم است؟
دغدغه‌های شهروندان اروپایی برای انتخاب نمایندگان مورد نظرشان که تا دو ماه آتی قرار است بر مسند قدرت تقنینی در اروپا بنشینند، متفاوت و مختلف است. هرچند که دغدغه‌های گوناگون اقتصادی، امنیت سبز و مسائل اقلیمی و آب و هوایی، مهاجرت، موضوعات اجتماعی و دیگر موارد از جمله نگرانی‌های رای‌دهندگان اروپایی است، اما طبق نظرسنجی‌ها ظاهرا اقتصاد و چالش‌های آن اصلی‌ترین نگرانی شهروندانی است که زیر سایه اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند. طبق گزارشی که در این خصوص یورونیوز منتشر کرده، نتایج مرکز افکارسنجی ایپسوس در ۱۸ کشور اروپایی که ۹۵درصد رای‌دهندگان را تشکیل می‌دهد و به درخواست خبرگزاری مذکور انجام شده بود، حاکی از این است که آن دسته از رای‌دهندگان که می‌خواهند در رای‌گیری ماه ژوئن به راست‌افراطی رای‌ دهند بیش از دیگران دغدغه هزینه‌های زندگی و افزایش قیمت‌ها را دارند. در میان کشورهای عضو اتحادیه نیز دغدغه اقتصادی در کشورهای یونان و پرتغال پررنگ‌تر از دیگر کشورها است.
این مسائل در حالی مطرح می‌شود که افزایش قیمت‌ها در حالی همچنان دغدغه اصلی رای‌دهندگان اروپایی است که نرخ تورم در کشورهای عضو اتحادیه در ۱۲ ماهه منتهی به فوریه سال ۲۰۲۴ از ۹/۹ درصد به ۸/۲درصد کاهش یافته است. به همین جهت بود که نیکولا اشمیت سیاستمدار سوسیالیست و کمیسر مشاغل و امور اجتماعی اتحادیه اروپا در واکنش به نتیجه نظرسنجی انجام‌شده، بر لزوم حصول اطمینان از اینکه دستمزدها در این اتحادیه برای یک زندگی مناسب کافی هستند، تاکید کرده است. طبق نظرسنجی اختصاصی یورونیوز، موضوعات اجتماعی مانند آینده نظام بهداشت و درمان و حفاظت از نظام بازنشستگی در جایگاه‌های بعدی مسائل بااهمیت قرار گرفته‌اند.
خواسته‌های سیاسی
باید توجه داشت دغدغه‌ها فقط به مسائل اقتصادی و اجتماعی محدود نشده و خواسته‌های دیگری همچون نقش، جایگاه و عمق بازیگری اتحادیه اروپا در صحنه بین‌الملل از دیگر موضوعات مورد توجه رای‌دهندگان است. به استناد نظرسنجی اختصاصی یورونیوز، شهروندان اتحادیه اروپا خواستار آن هستند که این اتحادیه نقش قوی‌تری در امور بین‌الملل داشته باشد.
در همین راستا، ۴۰ درصد از اروپایی‌ها، تقویت نقش جهانی این اتحادیه را برای خود یک اولویت می‌دانند در حالی که ۴۲درصد معتقدند اگرچه این موضوع مهم است اما اولویت آنها نیست. ۱۸درصد از پاسخ‌دهندگان نیز چنین چیزی را یک هدف ثانویه برای آینده اتحادیه می‌دانند. در واقع این مسائل زمانی مطرح می‌شود که چالش‌های جهانی و فرامرزی همچون جنگ غزه، پاندمی کرونا و هوش مصنوعی و آثار آن باعث شده که این اتحادیه در تحولات نقش پررنگ‌تری داشته باشد. برای مثال می‌توان به بازیگری در مسائلی همچون میانجی‌گری برای آتش‌بس در غزه و صحبت از ایجاد ائتلاف برای مقابله با انصارالله در دریای سرخ اشاره کرد.
یکی دیگر از خواسته‌های رای‌دهندگان، موضوع برنامه‌های دفاعی اتحادیه و تقویت آن است. پس از حمله روسیه به اوکراین و احساس خطر از سوی خرس سیبری و همچنین برخی خطرات احتمالی که در صورت روی کار آمدن مجدد ترامپ، ساختار و کارکرد ناتو که اصلی‌ترین عامل امنیتی- دفاعی اروپا به حساب می‌آید را تهدید می‌کند، نظر گروهی از سیاستمداران و شهروندان اروپایی را به سوی استقلال و تکیه بیشتر بر توانمندی‌های خود اروپا برای برنامه‌های دفاعی و امنیتی سوق داده است.
تقویت بنیه دفاعی اروپا به طور خاص در کشورهایی مانند فنلاند و لهستان که خطر روسیه را بیشتر احساس می‌کنند، محبوبیت بیشتری دارد. در مقابل در مجارستان که دولتش تاکنون بارها بر سر راه کمک نظامی به اوکراین مخالفت کرده برای تقویت بنیه دفاعی اروپا رغبت کمتری نشان داده است. در اتریش نیز با توجه به قانون اساسی این کشور که بی‌طرفی نظامی را تضمین می‌کند وضعیت مشابهی مشاهده می‌شود.
چالش‌های زیست‌محیطی
مقوله حفاظت از محیط‌زیست و امنیت سبز از دیگر دغدغه‌های مدنظر رای‌دهندگان است. بحث امنیت زیست‌محیطی یا به اصطلاح امنیت سبز، از جمله ابعاد نوین امنیت است که از گفتمان امنیتی دوران پساجنگ سرد نشات می‌گیرد. این بعد از مطالعات امنیتی که جنبه‌ای نرم‌افزارانه داشته، اشاره به تهدیداتی دارد که موجب ناپایداری، تخریب، توزیع نامناسب و محدودیت در برخی منابع زیست‌محیطی می‌شود؛ مساله‌ای که بر حوزه امنیت ملی کشورها تاثیر مهمی می‌گذارد. البته امنیت سبز فقط به سطح امنیت ملی و حتی بین‌المللی محدود نشده و اساسا در سطح امنیت جهانی می‌تواند کره زمین و بقا بشر را با چالش مواجه کند.
در همین راستا، براساس نظرسنجی اختصاصی یورونیوز- ایپسوس، اکثر رای‌دهندگان معتقدند که مبارزه با تغییرات آب و هوایی از جمله اولویت‌های مهم است. در این نظرسنجی اروپایی که در نوع خود بی‌پیشینه است و از یک جامعه آماری ۲۵هزار و ۹۱۶نفری از ۱۸ کشور، پرسش‌هایی در زمینه‌های مختلف مورد مطرح شد، ۳۲درصد پرسش‌شوندگان موضوع حفاظت از محیط‌زیست را مهم اما نه دارای اولویت و ۱۶درصد نیز آن را موضوعی فرعی می‌دانند. شاید بتوان گفت این دغدغه در بین کنشگران سیاسی جوان نسبت به نسل‌های قبل از آنها بیشتر احساس می‌شود. به همین جهت نظرات چند تن از اعضای پارلمان جوانان اروپا جالب توجه است. به نظر کوین فان هِفِل ۲۲ساله از کشور بلژیک، تغییرات آب و هوایی، یک تهدید قریب‌الوقوع است. تتیس گئورگیو ۱۸ساله و اهل قبرس می‌گوید که وضعیت اضطراری آب و هوا یکی از مواردی است که خواب را از چشمان او ربوده است.
نگرانی اصلی
این انتخابات قرار است از تاریخ ششم تا نهم ژوئن ۲۰۲۴ میلادی (۱۷ تا ۲۰ خرداد ۱۴۰۳) برگزار شود؛ انتخاباتی که مشارکت‌کنندگان آن دلمشغولی و نگرانی‌های خاص خود را دارند، از جوانان و فعالان محیط‌زیستی گرفته تا آنهایی که نگران آینده معادله امنیت در قاره سبز هستند.
به جز دغدغه‌هایی که پیش‌تر ذکر شد، به استناد نظرسنجی‌های معتبر، چالش‌های دیگری همچون آینده سیاست‌های مهاجرتی و وضعیت مهاجران و پناهجویان در اروپا، نگرانی از آزار و اذیت‌های روسیه و کارزارهای اینترنتی و تبلیغاتی آن همچون پروپاگاندا، ضداطلاعات و همچنین آینده کنشگری نظامی و سیاسی مسکو نیز از جمله چالش‌های گروهی از مردم اروپا همچون جوانان آن است. در هر صورت با بررسی دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرهای مختلف، به نظر می‌رسد وضعیت اقتصادی و معیشتی در صدر لیست نگرانی‌‌های اروپایی‌ها باشد؛ موضوعی که به نظر کارشناسان باعث سوق پیدا کردن مردم به سوی احزاب راست‌گرا (راست‌افراطی) شده است. علت این پدیده یعنی اقبال مردم به احزاب راست‌گرا در اروپا که حداقل از یک دهه پیش شروع شده است، تک‌بعدی نبوده و دلایل و ابعاد دیگری نیز دارد، اما در نهایت باید منتظر بود و دید که مردم، آرایش سیاسی اتحادیه را چگونه رقم زده و برای حل مشکلات خود به کدام جریان اعتماد می‌کنند.