خودکفایی در تولید کاغذ کتاب‌های درسی

امید نیک‌نژاد: آماده ممانعت از خروج ارز، با تولید و تامین کاغذ روزنامه‌های کشور هستیم

«جهان‌صنعت»- «خودکفایی در تولید کاغذ کتاب‌های درسی» خبری بود که امید نیک‌نژاد، مدیرعامل شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران روز پنجشنبه در یک کنفرانس خبری اعلام کرد. به گفته او، امسال 100درصد کاغذ مورد نیاز برای تامین کتب درسی در داخل کشور تولید می‌شود.
نیک‌نژاد در این کنفرانس خبری که در محل شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران واقع در ساری برگزار شد،‌ با اشاره به نیاز سالانه کشور به 12‌هزار تن کاغذ روزنامه و ارزبری بالای تامین این مقدار کاغذ اعلام کرد: مجموعه ما تنها واحد تولیدی کشور است که توان تولید کاغذ 8/48 تا 9/48 را که کاغذ مورد نیاز روزنامه‌هاست، دارد. اگر حمایت لازم صورت گیرد و این کاغذ در حجم کلان، توسط دولت خریداری شود و به قیمت یارانه‌ای در اختیار روزنامه‌ها قرار گیرد کارخانه ما کاملا آمادگی انجام و اداره این امر را دارد. در این حالت علاوه‌بر حمایت از تولید داخل از خروج ارز نیز جلوگیری می‌شود. ما به شرط وجود بازار مصرف تضمین‌شده با قیمت مشخص، آمادگی خود را برای تولید کاغذ روزنامه اعلام می‌کنیم.
آغاز بحران در سال 96
مدیرعامل شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران گفت: سال 96 با ابلاغ طرح تنفس جنگل در برنامه ششم توسعه، مواد اولیه مورد نیاز مجموعه صنعتی ما قطع شد و این امر موجب بروز بحران‌هایی برای شرکت شد که تا چندین سال بعد هم گریبانگیر شرکت بود چنانچه در سال 99 میزان تولید شرکت به 40‌هزار تن رسید. در حالی که ظرفیت عملیاتی کارخانه 150هزارتن و ظرفیت اسمی 170هزارتن است. تولید کاغذ تحریر که مزیت اصلی مجموعه ماست، در سال 99 حوالی 4550 تا 4600تن قرار داشت. امروزه مفتخر هستم که اعلام کنم در سال گذشته نزدیک به 46‌هزار تن، تولید کاغذ تحریر داشتیم و تولید ما طی یک بازه زمانی سه‌ساله حدود 10برابر شده است.
وی ادامه داد: در دو سال گذشته ما شاهد یک تغییر عظیم در ارتباط با تامین کتاب‌های درسی دانش‌آموزان بودیم. آموزش‌و‌پرورش در سال‌های اخیر کاغذ مورد نیاز کتب درسی را از خارج از کشور تامین می‌کرد، اما باعث افتخار است که اعلام کنم امسال 100درصد کاغذ مورد نیاز برای تامین کتب درسی در داخل کشور تولید می‌شود.
نیک‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا قیمت تمام‌شده کاغذ تولید داخل با کاغذ مشابه وارداتی رقابتی است یا خیر، گفت: در حال حاضر در بحث کاغذ تحریر برای واردات هرکیلو کاغذ اندونزی مشابه 1/1‌دلار ارز از کشور خارج می‌شود؛ روشنایی کاغذ‌های وارداتی به علت نوع صنعت شیمیایی ‌درصدی بالاتر است. البته نکته‌ای که وجود دارد این است که ما کدام قیمت ارز را مدنظر قرار می‌دهیم؛ ارز واقعی، ارز ترجیحی یا ارز یارانه‌ای؟ در حال حاضر قیمت تمام‌شده کاغذ ما برای هر کیلو 43‌هزار تومان است که کاملا رقابتی به‌حساب می‌آید.
وی اظهار کرد: موردی که نباید از آن غافل شویم فرهنگ‌سازی برای ذائقه مصرف‌کننده است. تا جایی که توان داشتیم کیفیت کاغذ را بالا بردیم و آن را رقابتی کردیم؛ تنها بحث باقیمانده روشنایی کاغذ است که در آن باید به دونکته توجه داشت؛ مورد اول این است که به اذعان اکثر کارشناسان مقداری کدری کاغذ به مطالعه بهتر و خستگی کمتر چشم کمک شایانی می‌کند و توجیه علمی پشت آن وجود دارد. مورد دوم هم این است که صنعت ما مکانیکی بوده و ما در فرآیند تولیدمان به جای ماده شیمیایی کلر از آب اکسیژنه که قابلیت تجزیه‌پذیری دارد استفاده می‌کنیم. لازم است خاطرنشان کنم تولید امسال ما با کسب استاندارد ملی و سیب سلامت انجام می‌شود و برای دانش‌آموزان، خصوصا دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر که ممکن است برخی مسائل بهداشتی را رعایت نکنند، نسبت به کاغذ شیمیایی ارجحیت دارد.
او همچنین گفت: در شرایط موجود و با قیمت فعلی ارز، برای دستگاه‌هایی که به دنبال کاغذ یارانه‌ای نباشند و قصدشان خرید باشد نسبت به قیمت 54هزارتومانی کاغذ اندونزیایی کاملا به‌صرفه است. دولت در مقاطعی با ارز ارزانقیمت دست به واردات کاغذ می‌زند که آن مدنظر ما نیست و در شرایط بازار آزاد قیمت تمام‌شده کاغذ ما رقابتی است.
نیاز به 12‌هزار تن کاغذ روزنامه
نیک‌نژاد درباره کاغذ روزنامه و اینکه آیا امکان تولید آن در داخل از کشور وجود دارد، گفت: بر طبق آخرین صورت‌حسابی که در دست ماست، تولید کاغذ روزنامه بهای تمام‌شده‌ای در حدود 46‌هزار تومان دارد. ما در حال حاضر تولید کاغذ روزنامه را به علت مشکلاتی که در بحث‌های بازگشت سرمایه وجود دارد، نداریم. البته در گذشته پیشنهاداتی از سمت ما خدمت وزیر محترم ارشاد در دولت قبل داده شد. با بررسی رقم تیراژ واقعی روزنامه‌های سراسر کشور متوجه می‌شویم که سالانه به 11 تا 12‌هزار تن کاغذ روزنامه در کشور نیاز داریم.
وی ادامه داد: مجموعه ما تنها واحد تولیدی کشور است که توان تولید کاغذ 8/48 تا 9/48 را که کاغذ مورد نیاز روزنامه‌هاست، دارد. اگر حمایت لازم صورت گیرد و این کاغذ در حجم کلان، توسط دولت خریداری شود و به قیمت یارانه‌ای در اختیار روزنامه‌ها قرار گیرد، کارخانه ما کاملا آمادگی انجام و اداره این امر را دارد. در این حالت علاوه‌بر حمایت از تولید داخل از خروج ارز نیز جلوگیری می‌شود. ما به شرط وجود بازار مصرف تضمین‌شده با قیمت مشخص آمادگی خود برای تولید کاغذ روزنامه را اعلام می‌کنیم.
نیک‌نژاد درباره دغدغه‌های محیط‌زیستی موجود و موانع مواد اولیه گفت: کاغذ از دسته صنایع آب‌بر و سلولزی است که نیازمند ماده اولیه چوب است. برداشت چوب از جنگل‌ها چندسالی است که در کشور ما اتفاق نمی‌افتد، اما بسیاری از کشور‌ها مانند روسیه، فنلاند و امثالهم یکی از صادرات مهم‌شان، صادرات انواع چوب‌آلات جنگلی بوده که با بهره‌برداری درست همراه با کاشت، داشت و برداشت اصولی است.
وی ادامه داد: این اتفاق در اکوسیستم هر کشوری اتفاق بیفتد مسلما به رشد اقتصادی فوق‌العاده‌ای ختم می‌شود، اما متاسفانه از آنجایی که ما نتوانستیم از تجربه مثبت کشور‌های دیگر استفاده کنیم، این امر در کشور ما میسر نشد. با کنار رفتن بهره‌برداری از جنگل‌ها، نیاز ما با زراعت چوب، کاشت داخل و بخشی هم واردات برطرف می‌شود. زراعت چوب در حال حاضر دارای بازدهی سریع و سوددهی بسیار بالاست که خوشبختانه در خود مجموعه ما و با خریداری از بیرون در حال انجام است. به‌علاوه نگرانی در بحث مصرف آب با گردش آب و استفاده مجدد از آن به علت وجود سیستم آب و فاضلاب خاصی که وجود دارد تا حد زیادی کمرنگ می‌شود.
افت تولید کاغذ در خاموشی برق
نیک‌نژاد در این قسمت از چالشی صحبت کرده است که تابستان گذشته بسیاری از واحد‌های تولیدی را تا مرز تعطیلی برد و گمان هم نمی‌رود به این زودی‌ها قصد پایان یافتن داشته باشد؛ ناترازی‌های برق. وی گفت: می‌رسیم به بحث ناترازی و کمبود برق که موجب شد در سه تابستان گذشته حداقل یک خط تولید ما خاموش باشد؛ رقمی که امسال به ظرفیت هر دوخط رسید. رقم عدم‌النفع تولید ما به رقمی بالغ بر 580‌میلیارد تومان رسید و ضرر مستقیم مجموعه ما از این امر که به علت عدم توانایی در به ثمر رساندن یک قرارداد تجاری بود، رقمی بالغ بر 200‌میلیارد تومان بود.
وی ادامه داد: صنعت ما صنعت پرمصرفی است به‌گونه‌ای که دیماند (مقدار برق خریداری‌شده) مصرف برق ما حدود 35مگاوات است و برای استقرار ژنراتورهایی با تولید این میزان برق به حدود 800‌میلیارد تومان نیاز است. در دولت قبل صحبت‌هایی مبنی بر استقرار یک نیروگاه ترکیبی از گاز و بخار به ما داده شد که عملا هنوز به سرانجامی نرسیده است. اگر دولت به ما در داشتن نیروگاه اختصاصی در منطقه کمک کند بسیاری از مشکلات ما رفع خواهد شد و راه‌حل دیگر این است که دولت در هنگام کمبود برق، صنایعی را که استراتژیک محسوب می‌شوند، مستثنا بداند.
او ادامه داد: آقای علی‌آبادی، وزیر سابق صمت و وزیر فعلی نیرو در سفر رییس‌جمهور شهید به این مجموعه قول‌هایی مبنی بر مستثنا دانستن ما دادند که متاسفانه این تابستان محقق نشد و امیدواریم در سال‌های آینده اتفاق بیفتد، چراکه ما کالایی را تولید می‌کنیم که برای آموزش‌و‌پرورش و کتب درسی دانش آموزان است و اگر سرموقع به دست‌شان نرسد مشکلات گسترده‌ای به دنبال
خواهد داشت.
نیک‌نژاد درباره مشکلات موجود در واردات مواد اولیه گفت: مانند تمام صنایع دیگری که بخشی از مواد اولیه آنها به واردات بستگی دارد، بحث‌های مرتبط با تخصیص ارز از چالش‌های عمده ما به‌حساب می‌رود. مواد اولیه‌ای که باید از خارج وارد شوند خصوصا خمیر کاغذ و لوازم پوششی موجب ایجاد چالش‌هایی برای ما شده است که به علت مباحث تخصیص ارز به سرانجام نمی‌رسد و در مدت‌های طولانی باید مناقصات جدیدی برگزار و قیمت‌های جدید اعلام شود.
وی درباره مشکلاتی که موجب شده است صادرات کاغذ در کشور عملا راه به جایی نبرد، گفت: تکنولوژی ما از چهارکشور فنلاند، کانادا، اتریش و آلمان بوده و طبیعتا مباحث تحریم در نو‌سازی ماشین‌آلات ما تاثیر گذاشته است. در بحث صادرات نخست باید گفته شود که کاغذ تحریر با توجه به نیاز کشور جزو کالاهایی که صادرات آنها ممنوع است دسته‌بندی می‌شود. افرادی که در بازار فعال هستند می‌دانند در بحث کاغذ مقوا و انواع کاغذ فلوت سه‌نوع کاغذ وجود دارد؛ کاغذ خارجی، کاغذ ایرانی و کاغذ مازندران که تنها برندی است که به عکس باقی شرکت‌های تولیدی که در فرمول‌شان افزودنی‌های دیگری به کاغذ‌های باطله استفاده می‌کنند از چوب در تولید کاغذ مقوای خود استفاده کرده که این به بحث افزایش کیفیت بهداشت کمک می‌کند.
نیک‌نژاد ادامه داد: سال گذشته ما قراردادی 10‌میلیون یورویی با شرکت عراقی داشتیم. 2‌میلیون و 800یورو از این قرارداد انجام شد، اما مشکل قطعی برق شروع شد و ما نتوانستیم به باقی تعهد خود عمل کنیم، چراکه در هر حال اولویت ما تامین کاغذ تحریر و تعهدی است که به آموزش‌و‌پرورش داریم. این خاطره ناخوشایند ناترازی انرژی موجب شد مشتری‌ای که ما می‌توانستیم در ارزآوری روی آن حساب کنیم به سمت کشور‌های دیگر رفت. تعرفه‌های گمرک و رفع تعهد ارزی که گمرک و صمت برای کاغذ مقوا درنظر گرفته‌اند، امکان رقابت‌پذیری را از ما در مقابل رقبای خارجی سلب کرده‌اند. یکی از درخواست‌های ما رفع تعهد ارزی بوده است تا صنایع بتوانند راه‌های صادرات را باز بگذارند.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار جهان‌صنعت در ارتباط با عدم حضور بخش خصوصی گفت: دعوت از بخش خصوصی از آنجا که این بخش حساسیت‌های خاص خود را به سود و زیان دارد، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در مواردی قرار بود واگذاری‌ها انجام شود و مذاکراتی نیز صورت گرفت تا برخی خطوط تولید جدای از خط تحریر که جزو کالاهای استراتژیک است به بخش خصوصی واگذار شود و نوسازی‌ها و بهسازی‌های لازم زیرنظر این بخش صورت گیرد که با توجه به وضعیت کشور و بالا و پایین رفتن نرخ ارز، میسر نشد.