3 - 12 - 2024
فرصتها و تهدیدهای نیروی کار خارجی
محمدحاج زمانی*
1- حضور نیروی کار افغانستانی در محیطهای تولیدی بدون تردید موجب کاهش هزینهها، رقابت نسبی در جذب نیروی کار و استفاده از ظرفیتهای تخصصی در برخی رشتهها نظیر صنایع چوب و کفش شده است. «مطالبه دستمزد کمتر نسبتبه نیروی کار ایرانی»، «عدم درخواست بیمه تامین اجتماعی که تا 30درصد هزینه را کاهش میدهد» و «عدم پرداخت هزینههای جانبی مثل ایاب و ذهاب، غذا و امور رفاهی» عمدهترین شاخصهای نیروی کار افغانستانی و خارجی است. ازاینرو برآورد میشود که حضور یک نیروی افغانستانی تا 50درصد صرفهجویی در دستمزد را بهدنبال دارد که با فضای امروز کسبوکار و رقابت فشرده بین واحدها عدد قابل اعتنایی است.
2- کارفرمایان بهدلایل مختلف از جمله کاهش سرجمع هزینههای دستمزد و هزینههای جانبی تا حد 50درصد مایلند از این نیروها استفاده کنند. از طرفی اطمینان از عدم شکایت آنها در زمان اخراج و مطالبه نکردن حقوق و سنوات در زمان بیکاری یک عامل مهم تلقی میشود. ضمن آنکه به کار گماشتن آنها در کارهای سخت و زیانآور موجب فرار کارفرمایان از بازنشستگی زودهنگام نیروی کار باسابقه خود میشود و بالاخره تعدیل نیروی انسانی بیشترین قربانی خود را به دلیل عدم تبعات اجتماعی سیاسی آن از جمع نیروهای افاغنه خواهد گرفت و ازاینرو کارفرمایان ترجیح میدهند زمانی که از سوی دستگاههای نظارتی کنترل انجام نمیشود یا ضعیف انجام میشود از این فرصت بهرهبرداری کنند.
3- بررسی برآیند عمومی مزایا و معایب استخدام نیروی کار افغانستانی نشان میدهد برخلاف مزایایی که استخدام این نیروها برای واحدهای تولیدی دارند اما بهطور قطع در سطح کلان دارای معایب برجسته خواهد بود. بهطور اجمال معایب آن را میتوان اشغال برخی فرصتهای شغلی هموطنان توسط اتباع خارجی برشمرد، همچنین عدماطمینان از پایداری نیروی انسانی که احتمالا هزینه آموزش، یا تجربهاندوزی آنها را زائل میکند. مهمترین حسن آن نیز کاهش هزینه تمامشده و تزریق یک نوع آرامش محیطی برای کارفرمایان بهلحاظ توقعات پایین و تاثیرگذار آنها در محیطهای تولیدی است.
4- بهطور طبیعی حضور افراد خارجی به ویژه آنهاییکه دارای هویت قانونی و رسمی نیستند، یک ضایعه ملی است اما با توجه به پارامترهای دیگر ازجمله حمایت از نیروی کار مسلمان و پناهنده و همچنین سطح مهارت برخی آنها در رشتههای تخصصی میتواند مکمل فعالیتهای تولیدی تلقی شود. به عنوان مثال، در برخی شاخههای فعالیت ساختمانسازی و عمران، یا خراطی چوب و تولید صنایع مبلمان فاخر و قابل صادرات که در این استان مزیت نسبی و ترجیحی محسوب میشود، افغانستانیها نقش بسیار زیادی در توسعه صنایع داشتهاند چراکه متاسفانه انجام این کارها برای نیروی کار ایرانی بهویژه در سطوح عملیاتی و تکنسین جاذبه شغلی ندارد و حلقه مفقوده توسط این نیروها تکمیل میشود. نیروی کار ایرانی ترجیح میدهد در اسنپ کار کند.
5- کیفیت کار بالاتر از نیروهای مشابه کشور، تعهد به انجام مسوولیت پذیرفتهشده، عدم مقاومت در برابر آموزشهای اعمالشده یا دستورات صادره، افزایش کار مفید در ساعات تعیینشده روز و پرهیز از اتلاف وقت و کشتن زمان، پاکدستی و عدم سرقت ابزار کار از مهمترین ویژگیهای نیروی کار افغانستانی بهشمار میرود. در پایان باید گفت براساس آمارهای موجود، حدود 20درصد جمعیت استان قم را افاغنه تشکیل میدهند و اکثر آنها در امور عمرانی، اقتصادی و کشاورزی مشغول به کار هستند و از همین رو، تصور حذف آنها، صنعت را دچار اختلال میکند و چالش جدی بهوجود میآورد.
* دبیرکل خانه صمت قم
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد