«ناسا» در حال ساخت نسل بعدی هلی‌کوپتر مریخی است

«جهان‌صنعت»- بزرگ‌ترین و جاه‌طلبانه‌ترین پهپاد مریخی قرار است چندین کیلوگرم محموله را در فواصل دور حمل کند و با اتکا به خود از مدار مریخ روی سطح سیاره فرود بیاید. ناسا مشغول کار روی برنامه‌هایی برای ارسال یک هلی‌کوپتر دیگر به مریخ است. هواگرد مریخی بعدی ناسا به‌ جای حمل به ‌وسیله یک فضاپیمای دیگر، قرار است با اتکا به خود درون جو مریخ شیرجه بزند و مستقیم روی سطح سیاره فرود بیاید. این هلی‌کوپتر همچنین قادر به پرواز در مسافت‌های چند کیلومتری و حمل محموله‌های علمی خواهد بود. تا چند سال پیش، کاوش‌های سطحی در مریخ متکی به فضاپیماهای ثابت و چرخدار بوده است. تاکنون چندین فضاپیمای سطح‌نشین با استفاده از چتر نجات و موشک پَسران (ترمزی) برای کاهش سرعت نزول، به‌ طور ایمن روی سطح سیاره سرخ فرود آمده‌اند. برخی از این فضاپیماها دارای سطح‌نوردهای چرخدار با قابلیت پیمایش سطح مریخ بودند. سپس در سال ۲۰۲۱ هلی‌کوپتر اینجنیوتی (نبوغ) ناسا از راه رسید. این هواگرد هرچند با بودجه پایینی طراحی شده بود، موفق شد پیش از آنکه در اواخر سال گذشته بازنشست شود، به ‌طرز شگفت‌انگیز ۷۲‌مرتبه از روی سطح سیاره سرخ برخیزد و در مجموع بیش از دو ساعت و ۱۷‌کیلومتر بر فراز مریخ پرواز کند.
اکنون آژانس فضایی آمریکا مشغول کار روی برنامه‌ای به‌ مراتب بلندپروازانه‌تر برای کاوش هوایی در مریخ است. هواگرد مریخی بعدی یک هگزاکوپتر (پهپاد شش‌پره) با برد پیمایش و ظرفیت بار بسیار بیشتر به نام «چاپر» خواهد بود. «تئودور زانتوس»، مدیر برنامه هلی‌کوپتر مریخی در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا که بر ساخت اینجنیوتی نظارت داشت، به نیوساینتیست گفت چاپر ۳۵‌کیلوگرم، یعنی نزدیک به ۲۰‌برابر اینجنیوتی وزن خواهد داشت. چاپر قادر خواهد بود یک کیلومتر را در یک دقیقه یا چندین کیلومتر را در طول یک روز مریخی (که تقریبا ۴۰‌دقیقه بیشتر از روز زمینی است) بپیماید. زانتوس می‌گوید: «ایده این است که هگزاکوپتری به اندازه خود مریخ‌نورد پرسویرنس بسازیم که بتواند در هر روز مریخی 3کیلومتر پرواز و 3 تا 5کیلوگرم محموله علمی را در تقریبا هر نقطه از سیاره حمل کند. هدف ما رسیدن به چنین نقطه‌ای است.» زانتوس می‌افزاید: مهندسان همچنین در حال کار روی یک دستگاه جت‌پک هستند که با ورود چاپر به جو مریخ، روشن شود و آنقدر سرعت نزول را کاهش دهد تا هگزاکوپتر بتواند پره‌های خود را بچرخاند، پرواز کنترل‌شده را شروع و با دقت نقطه فرودش را انتخاب کند.
استفاده از جت‌پک مزایا و مشکلات خاص خود را به همراه دارد. چنین رویکردی از یک طرف به پیچیدگی پهپاد می‌افزاید و از طرف دیگر، نیاز به سامانه فرود نرم و پیچیده را رفع می‌کند. توانایی فرود با اتکا به خود همچنین بدین معنی است که نیاز نیست نقطه ورود چاپر به جو مریخ به اندازه ماموریت‌های قبلی دقیق باشد؛ در نتیجه از آنجایی که هگزاکوپتر دیگر نیازمند مانورهای دقیق قبل از ورود به جو نخواهد بود، می‌توان وزن پرتابگر و میزان مصرف سوخت را کاهش داد. با این ‌حال، هلی‌کوپتر جاه‌طلبانه‌تر بعدی باید بر همان مشکلات پیش‌روی اینجنیوتی غلبه کند. از جمله چگونگی پرواز و کنترل یک هواگرد در جو بسیار رقیق مریخ و متقاعد کردن مدیریت ناسا. زانتوس می‌گوید حتی ایده اینجنیوتی در ابتدا از سوی برخی افراد اجرانشدنی تلقی می‌شد. بسیاری از کارشناسان فقط به فیزیک بنیادی نگاه می‌کردند و می‌‌گفتند هیچ هوایی در آنجا وجود ندارد. نمی‌توانید چیزی را در مریخ بلند کنید. زانتوس تاکید می‌کند که چاپر خود هنوز صرفا یک طرح مفهومی محسوب می‌شود و به مرحله اختصاص بودجه یا تعیین ماموریت نرسیده است اما وی می‌گوید تیمش سرسختانه تلاش می‌کند تا اطمینان یابد که در زمان برنامه‌ریزی ماموریت‌های بعدی مریخ، چاپر بتواند به ‌عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود. زانتوس می‌گوید: «ما قرار است یک روز ناوگان هواگردها را در مریخ داشته باشیم. من از این چشم‌انداز مطمئن هستم و دیر یا زود اتفاق می‌افتد.»