تفاوت‌های کلیدی هوش‌مصنوعی و هوش تجاری

پریسا حاجی‌محمدی*
تفاوت‌های کلیدی بین Artificial Intelligence یا AI وBusiness Intelligence یا BI
بدین صورت تفصیل می‌یابد که‌ هر دو هوش‌مصنوعی AI و هوش تجاری BI اغلب در تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرند و گاهی حتی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.
دقیقا چه تفاوت‌هایی بین هوش‌مصنوعی و هوش تجاری وجود دارد؟مرزهای مربوط به آنها چیست و هر دو فناوری طرح شده در دنیای کسب‌و‌کار امروزی در کجاها همپوشانی دارند؟ و چرا سازمان‌ها مشخصا از هوش‌مصنوعی برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها در تعیین استراتژی کسب‌و‌کارشان و بهبود فرآیندهای کاری برای رقابت در بازار استفاده می‌کنند؟
گزارش در مقابل پیش‌بینی یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هایی است که می‌توانیم مفصلا به آن بپردازیم. اصطلاحات BI و AI اغلب با همدیگر یا گاهی به‌جای یکدیگر در زمینه‌های مختلف تجاری استفاده می‌شوند.
هر دو این ابزارها یعنی هم هوش‌مصنوعی و هم هوش تجاری رویکرد و دیدگاه مشخصی مبتنی‌بر داده‌های دریافت شده را برای شکل دادن به اهداف و تقویت نیروی تصمیم‌گیری به صاحبان کسب‌و‌کار ارائه می‌کنند. در حالی که این تعریف به صورت کلی برای هر دو فناوری صادق است، به سرعت مشخص می‌شود که هوش‌مصنوعی و هوش تجاری کاملا متفاوت هستند و متفاوت عمل می‌کنند. هم در تئوری و هم در عمل این تفاوت در یک جمله خلاصه می‌شود که هوش تجاری بینش قابل قبولی از عملکرد گذشته را به صاحبان کسب‌و‌کار ارائه می‌دهد در حالی که هوش‌مصنوعی روندهای آینده و کارآمدترین اقدامات را نیز پیش‌بینی می‌کند، البته خالی از لطف نیست که داده‌های دریافتی اولیه از طریق هوش‌مصنوعی را نیز همیشه در ذهنمان لحاظ کنیم و اگر انتظار داریم راهکار و پیش‌بینی متفاوت‌تری بیابیم تعداد پارامترهای دخیل در تصمیم‌گیری را زیاد کنیم یا داده‌های ورودی را تغییر دهیم. هوش‌مصنوعی به طور خلاصه، اصطلاحی گسترده برای سیستم‌های رایانه‌ای هوشمند است که تفکر و یادگیری را شبیه انسان تقلید و تکرار می‌کند. هوش‌مصنوعی از روند گذشته درس می‌گیرد و سعی می‌کند شهود و قضاوت‌های انسانی ما را شبیه‌سازی کند. حل مسئله یادگیری مستقل مستمر و تصمیم‌گیری موقعیتی کلیدهای اصلی عملکرد هوش‌مصنوعی هستند. هدف هوش‌مصنوعی در سازمان‌ها تنها تجزیه و تحلیل و تفسیر مقادیر زیادی از داده‌های ورودی دریافتی مسبوق به سابقه نیست بلکه بر‌اساس یافته‌ها و درک‌های حاصله برای پیش‌بینی آینده نیز عمل می‌کند.
هوش‌مصنوعی قادر است نقاط مختلف یک کسب‌و‌کار را به هم متصل کند و برای این تجسم خلاق جدید به‌وجود آمده‌اش فرآیند تصمیم‌گیری مستقلی از خود پیش‌بینی کند و این به کسب‌و‌کارها کمک می‌کند تا نتایج ملموس را تشخیص دهند. تیم‌های فروش می‌توانند تلاش و فعالیت آتی خود را براساس داده‌ها با سرنخ‌های با پتانسیل بالاتر متمرکز کنند.
اهداف هوش‌مصنوعی و هوش تجاری بسیار متفاوت هستند. اهداف اصلی BI ساده‌سازی فرآیند جمع‌آوری، گزارش‌دهی و تجزیه و تحلیل داده‌ها است. استفاده از BI به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا کیفیت داده‌هایی را که جمع‌آوری می‌کنند و سازگاری جمع‌آوری آنها را بهبود بخشند.جالب است بدانید اساتید مدیریت عملیات و علوم تصمیم‌گیری می‌گویند: «هوش تجاری به شما نمی‌گوید چه کاری انجام دهید. به شما می‌گوید که چه چیزی بوده است و آن چیست؟»به‌عبارت دیگر، ابزارهای هوش تجاری می‌توانند مجموعه‌ای از داده‌های شلوغ و درهم برهم را به شکل یک تصویر منسجم تبدیل کنند اما برای ارائه نسخه‌های واضح برای پیشنهاد نحوه استفاده از آن داده‌ها در تصمیم‌گیری طراحی نشده‌اند. شرکت‌هایی مانند ‌Microsoft، Oracle و Tableau ابزارهای BI را برای طیف وسیعی از عملکردهای تجاری از جمله منابع انسانی، فروش و بازاریابی استفاده کرده و توسعه داده‌اند. با نظارت بر هر کاری که یک کسب‌وکار، روزانه انجام می‌دهد و استفاده از داده‌ها برای ایجاد عملیات گسترده، معیارهای عملکرد، داشبوردها، نمودارها و سایر تجسم‌های مفید، داده‌ها را سازماندهی کنند و تصمیمات دشوار را بسیار آسان‌تر بگیرند. پذیرش راه‌حل‌های BI در سه سال گذشته نزدیک به 50‌درصد رشد برای کسب‌و‌کارها داشته حال آنکه اهداف اصلی هوش‌مصنوعی مدل‌سازی است. با مدل‌سازی رفتارهای انسانی و فرآیندهای فکری در تصمیم‌گیری، برنامه‌های هوش‌مصنوعی می‌توانند یاد بگیرند، برگزینند و تصمیمات منطقی بگیرند. متخصصان فناوری که برنامه‌های هوش‌مصنوعی را می‌سازند و اجرا می‌کنند اغلب سعی می‌کنند به سوالات خاصی پاسخ دهند: آیا ماشین‌ها می‌توانند با اهداف کسب‌و‌کار ما سازگار شوند؟ آیا ماشین‌ها می‌توانند شهود قابل اعتمادی را برای تصمیم‌گیری بی‌نقص در آینده توسعه دهند؟
بررسی این سوالات می‌تواند مزایای قابل‌توجهی را برای مشاغلی که مایل به سرمایه‌گذاری و آزمایش هستند به همراه داشته باشد. استفاده از برنامه‌های کاربردی مبتنی بر هوش‌مصنوعی می‌توانند کارایی و سود بیشتری را برای کسب‌و‌کارها به‌همراه داشته باشند.
* مدیر اجرایی شرکت توسعه بازرگانی بین‌المللی آرتین تجارت پایا