استفاده از هوش‌مصنوعی و برنامه‌ریزی، 2 رکن اساسی در توسعه اکتشاف معادن

«جهان‌صنعت»- اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در سومین کنفرانس تخصصی اکتشاف ذخایر معدنی با موضوع چالش‌ها و فرصت‌های اکتشاف ذخایر معدنی، سرمایه‌گذاری، فناوری و نیروی انسانی گفت: ما باید به صورت هدفمند برنامه‌ریزی کنیم و اگر قرار است برنامه‌ریزی درستی صورت گیرد، باید هدفگذاری دقیقی در این زمینه طراحی شود.
وی اضافه کرد: در بخش معدن در حوزه آموزش مشکلات زیادی داریم. در حال حاضر در کشور ما مهندسی اکتشاف را به دانشجویان در قالب ۱۴۶‌واحد درسی آموزش می‌دهند اما هیچ واحدی به عنوان «طراحی اکتشافی» در این میان وجود ندارد.
سعدمحمدی بیان کرد: همانطور که من بارها گفته‌ام، با وجود آنکه در کشور ما حوادث معدنی به وفور اتفاق می‌افتد؛ ایمنی معادن در چه جایگاهی قرار دارد؟ پیشنهاد من این است که به ‌ویژه از طریق انجمن‌های حرفه‌ای مانند خانه معدن و سایر نهادهای مرتبط و دانشگاه‌های معتبر مانند دانشگاه‌های امیرکبیر، صنعتی شریف، تهران، اصفهان و دیگر دانشگاه‌ها، نفرات اول تا سوم این دانشگاه‌ها در رشته‌های مورد نیاز کشور، سربازی‌شان را در این مجموعه‌ها بگذرانند شاید بتوان تا حدی این چالش‌ها را رفع کرد.
وی اظهار داشت: این افراد باید انگیزه‌های خود را در دانشگاه پیدا کنند تا در مسیر درستی قرار بگیرند بنابراین نباید همه فقط در مسیر آموزش در دانشگاه‌ها باقی بمانند بلکه باید این افراد پس از فارغ‌التحصیلی در سیستم‌های صنعتی و معدنی کشور حضور داشته باشند تا در آینده نیروی انسانی ماهری پرورش یابند.
مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات توضیح داد: مجموعه‌های آموزشی ما هنوز از آنچه باید فاصله دارند. اکنون بسیاری از روش‌ها و امکانات حفاری ما با سیستم‌های قدیمی، حتی از روسیه یا اروپا فاصله زیادی پیدا کرده است. وی اضافه کرد: دستگاه‌های حفاری جدید به ‌صورت هوشمند حرکت می‌کنند و به سمت مسیرهایی که احتمال گسل و جابه‌جایی دارند هدایت می‌شوند اما هنوز از بسیاری از این دستاوردها استفاده نکرده‌ایم، همچنین سیستم‌های نشست نیز امروزه کاملا هوشمند هستند و هیچ دخالتی از سوی فرد در انتقال نمونه‌ها وجود ندارد بنابراین ما نیاز به آموزش صحیح و تجهیزاتی داریم که با برنامه‌ریزی هدفمند می‌توانند ما را به سطح موفقیت برسانند.
او در ادامه با اشاره به نرم‌افزارهای جدید که مورد استفاده برخی شرکت‌های دانش‌بنیان در حال توسعه هستند، گفت: پیشنهاد من این است که این نرم‌افزارها و برنامه‌ها به ‌طور جدی مورد استفاده قرار گیرند تا هزینه‌های اکتشاف کاهش یابد.
در حال حاضر داده‌های هوش‌مصنوعی و مدل‌های ریاضی تحلیل‌های دقیقی از اکتشاف‌ها ارائه می‌دهند. به ‌طور مثال، در اکتشاف کانسارهای رسوبی، چگالی شبکه به ‌طور دقیق محاسبه می‌شود و با کمترین هزینه می‌توان تا ۷۰‌درصد به قطعی بودن ذخیره معدنی نزدیک شد.
سعدمحمدی گفت: موفقیت از مرز تلاش عبور می‌کند، تلاش و برنامه‌ریزی هدفمند می‌تواند ما را به مرزهای دانش برساند. این نکته‌ای است که برای توسعه باید در نظر داشته باشیم.
معادن ما در مقایسه با تعداد زیاد معادن فعال، تولید کمی دارند و باید تلاش کنیم تا این مشکل در اسرع وقت حل شود.
در ادامه علیرضا غیاثوند، دبیر سومین کنفرانس تخصصی اکتشاف ذخایر معدنی استیل‌پرایس اظهار داشت: از مجموع مساحت یک میلیون و ۶۰۰‌هزار کیلومتر مربعی کشور، ۹۰‌درصد آن تحت بلوک و ممنوعیت‌های دولتی قرار دارد که این موضوع باعث محدودیت در انجام اکتشافات توسط بخش‌خصوصی شده است. وی در ادامه بیان کرد: دولت طبق تبصره۴ ماده۱۴‌ قانون معادن، به بخش معدن حدود ۸۰‌هزار میلیارد تومان بدهی دارد.
غیاثوند افزود: با روند فعلی تربیت نیروی انسانی، در آینده نزدیک با کمبود شدید نیروی متخصص در عرصه اکتشاف ذخایر معدنی مواجه خواهیم شد. این در حالی است که عدم تمایل خانواده‌ها به تحصیلات فرزندانشان در این بخش، لزوم اتخاذ تدابیر عاجل را بیش از پیش نمایان می‌کند.
وی همچنین اشاره کرد: امروز نیاز مبرم به ارتقای تکنولوژی در کاوش‌های سطحی و زیرسطحی داریم و به‌ویژه مهم‌ترین شیوه‌های اکتشاف نظیر دورسنجی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک و حفاری اکتشافی نیازمند پیشرفت و توسعه هستند.
او تاکید کرد: ذخایر کشف‌شده و در حال بهره‌برداری کشور به ‌طور کلی اندک هستند و بیشتر اکتشافات به منابع سطحی اختصاص یافته است. در حالی که با تکمیل اکتشافات، منابع سرشاری در کشور قابل کشف خواهند بود.