27 - 02 - 2025
سنگ بزرگ ترامپ علیه نفت ایران
گروه انرژی- در حالی که خزانهداری آمریکا از تشدید تحریمهای ایران خبر داده و برخی گزارشها بیانگر سخت شدن شرایط صادرات نفت ایران است، مدیرعامل شرکت پایانههای نفتی ایران که نامش اخیرا در لیست تحریمهای آمریکا قرار گرفته، اطمینان داده که آماده صادرات هر مقدار نفت تحویلی است.
عباس اسدروز، مدیرعامل شرکت پایانههای نفتی که از پایانه نفتی خارک بازدید کرده است، با اشاره به نقش حیاتی این شرکت در زنجیره ارزش نفت تاکید کرد: این شرکت با تکیه بر توان داخلی و زیرساختهای راهبردی خود به عنوان یک سازمان چابک، آماده صادرات هر مقدار نفت تحویلی است.
اظهارات اسدروز درست یک روز بعد از بیانیه خزانهداری آمریکا درباره تحریم پنج مدیر دولتی و دو شرکت نفتی مطرح میشود. نام او در میان پنج مدیر دیگر شامل حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، غلامحسین گرامی، رییس پایانه میعانات گازی پارس جنوبی، سیدعلی میری، رییس پایانه نفتی خارک، علی معلمی، رییس شرکت پایانه نفتی شمال و دو شرکت پایانههای نفتی ایران و پتروپالایش کنگان قرار گرفته است.
اسدروز با اشاره به اهمیت استفاده از توان داخلی در تامین تجهیزات صنعت نفت گفت: برخی تجهیزات مورد نیاز با همکاری شرکتهای دانشبنیان داخلی تولید شده است. به عنوان یک سازمان چابک، آمادگی کامل داریم هر مقدار نفتی که به ما تحویل داده شود، بدون وقفه صادر کنیم.
او اطمینان داد که برای حفظ جایگاه ایران در بازارهای جهانی نفت، توسعه و نوسازی مستمر پایانههای نفتی یک ضرورت اجتنابناپذیر است.
پایانه خارک یکی از مهمترین و استراتژیکترین تاسیسات نفتی ایران به شمار میرود و نقش حیاتی در صنعت نفت کشور دارد. این پایانه، بزرگترین پایانه صادرات نفت ایران شناخته میشود و به عنوان یک مرکز اصلی برای انتقال و صادرات نفت خام ایران به بازارهای جهانی عمل میکند. این پایانه امکان صادر کردن میلیونها بشکه نفت در روز را فراهم میآورد. در واقع صادرات نفت از پایانه خارک یکی از اصلیترین منابع درآمد ارزی ایران به شمار رفته و اهمیت اقتصادی و مالی زیادی برای کشور دارد. درآمدهای حاصل از نفت میتواند برای توسعه زیرساختهای داخلی و پروژههای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت پایانههای نفتی با اشاره به فعالیت این شرکت در پنج استان کشور، پایانه خارک را مهمترین پایانه از نظر زیرساختهای راهبردی، منابع فیزیکی و ترکیب نیروی انسانی دانست و گفت: «نزدیکی به مناطق تولید نفت» که هزینههای انتقال را کاهش میدهد، «ارتفاع مناسب جزیره» که امکان انتقال نفت به نفتکشها بدون نیاز به پمپاژ را فراهم میکند، «بستر مرجانی طبیعی» که نیاز به لایروبی دورهای را از بین میبرد و «عمق مناسب آبهای اطراف جزیره» که امکان پهلوگیری نفتکشهای غولپیکر را فراهم میکند، ازجمله مزیتهای کلیدی این پایانه به شمار میرود.
نفت در برابر غذا
اگرچه دولت اطمینان داده که تحریمهای تازه تاثیری بر فروش نفت ایران نخواهد گذاشت اما در دور قبلی تحریمها، صادرات نفت ایران به 500هزار بشکه در روز کاهش یافت.
این کاهش تاثیر بسیار زیادی بر توسعه صنعت نفت، درآمدهای نفتی و بازگشت درآمدها به کشور داشت. کاهش صادرات نفت به طور مستقیم بر درآمدهای دولت تاثیر گذاشت و موجب کسری بودجه گستردهای شده است. دولت ایران برای جبران این کسری به افزایش مالیاتها، کاهش هزینههای عمومی و چاپ پول روی آورد که خود منجر به افزایش تورم و کاهش ثبات اقتصادی شده است.
صادرات نفت ایران در شرایط تحریمهای بینالمللی با چالشهای جدی مواجه است، با وجود این محدودیتها، ایران روشهایی را برای ادامه صادرات نفت خود دنبال کرده که بعضا هم موفقیتآمیز بوده است. ازجمله فروش به صورت غیررسمی که از طریق واسطهها انجام شده و با استفاده از کشتیهایی که به دور از رادارها حرکت میکنند، انجام میگیرد. این کشتیها معمولا بارهای خود را در مسیرهای پیچیده و ناشناخته به فروش میرسانند.
مسیر سخت دیگر، تغییر مسیرهای حملونقل و فروش در حجمهای کوچکتر به مشتریان است یا فروش در بازارهای محلی و منطقهای که برخی کشورها از بازارهای محلی به خرید نفت ایران ادامه داده و ملاحظات تحریمی را کمتر تحت تاثیر قرار میدهند. با وجود این روشها، صادرکنندگان نفت ایران همچنان با مشکلاتی نظیر کاهش کیفیت نفت، افزایش هزینههای حملونقل و از دست دادن بازارهای بینالمللی روبهرو هستند.
اگرچه دولت به منظور مقابله با تحریمها در تلاش است که منابع درآمدی خود را تنوع دهد، با این حال این تلاشها به توسعه بخشهای مختلف اقتصاد منجر نشده است.
مسعود پزشکیان، رییسجمهوری در جریان رقابتهای انتخاباتی بارها نسبت به تخفیفهای نفتی و کاهش درآمدها در اثر تحریمها هشدار داد و خواهان مذاکره برای رفع تحریمها شد. با این حال پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا شرایط به نظر سختتر از گذشته شده است.
میرقاسم مومنی، کارشناس حوزه انرژی درباره تاثیر تحریمهای تازه بر اقتصاد ایران به ایلنا گفته است: سیاست ترامپ این است که صادرات نفت ایران صفر شود و همان اتفاقی که در عراق اجرا شد، یعنی نفت در برابر غذا را در ایران نیز اجرایی کنند، یعنی سازمان ملل نفت را بفروشد و در مقابل آن غذا به ایران بدهند. نباید بگذاریم این خواب شوم ترامپ تعبیر شود. اکنون نیاز است اقداماتی انجام دهیم تا تحریمها از طرق مختلف حذف یا بیاعتبار شوند.
به گفته او، از تحریم ما کشورهای دیگر مثل ترکیه، عربستان، امارات، قطر و بحرین هستند که سود میبرند در واقع ایران وسیله توسعه ترکیه، عراق، امارات، قطر و عربستان شده است. ما بهانه امتیازگیری این کشورها و در واقع وجهالمصالحه خیلی از قدرتها در سطح جهان شدهایم و خودمان بینصیب ماندهایم.
رقیبتراشی از طریق همسایهها
تحریمهای تازه فقط شامل اشخاص و شرکتها نیست. این بار آمریکا در تلاش است تا اثر عدم عرضه نفت ایران در بازار جهانی را کاهش دهد. از آنجا که ایران بر اساس گزارش تولید دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، با تولید روزانه ۳میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در ماه ژانویه امسال (دی- بهمن) سومین تولیدکننده بزرگ این سازمان است، غیبت نفت ایران آن هم در شرایطی که ترامپ به دنبال قیمتهای پایینتر برای نفت در بازار جهانی است، یک مانع محسوب میشود.
رییسجمهوری آمریکا برای حل این مانع، عرضه بیشتر نفت اقلیم کردستان عراق را دنبال میکند. میرقاسم مومنی، کارشناس انرژی در این رابطه میگوید: خط لوله انتقال انرژی به جای ایران از اقلیم کردستان عراق تا فاو و خلیجفارس میرود و در واقع ترکها در نظر دارند از مسیر عراق به خلیجفارس دسترسی داشته باشند و این نکته مهم است.
او اضافه میکند: موضوع دیگر افزایش صادرات نفت عراق از خط لولههای جدید از اقلیم کردستان به بندر جیهان است که بنا دارند این ظرفیت را افزایش دهند، ضمن اینکه تامین گاز مورد نیاز عراق از طریق ترکیه به جای ایران یک گزینه است زیرا افزایش تحریمها علیه ایران پرداخت هزینههای گاز را برای عراقیها دچار اختلال کرده بنابراین دو کشور ترکیه و عراق به این تفاهم رسیدهاند که وابستگی خود را از برق و گاز ایران کم کنند و در واقع ترکیه تامینکننده انرژی باشد و این موضوع جنبه اقتصادی و امنیتی دارد. در هر حال اکنون در منطقهای قرار گرفتهایم که در اطراف ما خط لولهها در جریان است اما هیچ سهمی نمیتوانیم داشته باشیم و این در بلندمدت برای کشور مشکلساز است.
مومنی تاکید کرد: اکنون ترکیه مسائل امنیتی خود را با انرژی تامین میکند؛ همان کاری که قبلا روسها انجام دادهاند، روسیه در گذشته گاز و انرژی به اروپا صادر میکرد و در قبال آن اروپا را نسبت به تحولات منطقهای مدیریت میکرد، اکنون همین کار را ترکیه میکند و با قرار دادن بسترهای صادراتی نفت و گاز به عراق و کشورهای عربی و همچنین حوزه خزر در نظر دارد زمینه را آماده کند و به هر شکل که امکان دارد مانع مشکلات امنیتی به خصوص در حوزه کردها شود. طی ماههای اخیر دولت قانونی سوریه با حمایت ترکیه از بین رفت و دولتی وابسته به آنکارا بر سر کار آمد، در واقع نفت و گاز سوریه تحت تاثیر سیاستهای ترکیه قرار میگیرد و در حقیقت ترکیه درصدد است با استفاده از موقعیت خود در سوریه و عراق کردهای مستقر در ترکیه و عراق را سرکوب کند و فرصت پیدا میکند که امنیت داخل کشور خود را نیز تامین کند.
به گفته وی، مدیریت کل امور با آمریکا است یعنی تمام سیاست کلان انرژی که در منطقه خاورمیانه در حال اجراست را آمریکاییها مدیریت میکنند. این کشور بعد از سقوط صدام هنوز از عراق خارج نشده و میادین نفتی عراق را در دست دارد. در سوریه نیز هنوز مستقر هستند و چاههای نفت را در اختیار دارند یعنی آمریکا اجازه نمیدهد نفت این دو کشور سوریه و عراق به دست کسی حتی دولتهایشان بیفتد. آمریکا سیاستگذاری کلان را انجام میدهد و این سیاست میتواند بسیاری از مسائل را در پی داشته باشد، ازجمله اینکه تحریمهای ایران را افزایش میدهد تا وابستگی عراق را از انرژی ایران قطع کند، به عبارت دیگر به دنبال این است همانگونه که ترکمنستان صادرات گاز به ایران را قطع کرده، عراق هم واردات از ایران را قطع کند و ترکیه نیز حجم واردات گاز را کاهش دهد و به نوعی ایران بیشتر تحریم شده و فشار را بیشتر کرده، نتیجه اینکه در مذاکرات احتمالی با ایران امتیاز سیاسی بگیرند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد