توسعه اقتصادی با اهرم نوآوری

«جهان صنعت»- ایران در میان کشورهایی که واجد نوآوری موثر هستند رتبه قابل قبولی ندارد.
براساس یازدهمین گزارش شاخص جهانی نوآوری تحت عنوان «جهان را با نوآوری تقویت کنیم» رتبه نوآوری ایران با ۱۰ پله صعود نسبت به سال ۲۰۱۷، در جایگاه ۶۵ جهانی قرار گرفته است. اگرچه این ارتقای رتبه نویدبخش تحولات مثبت در نظام ملی نوآوری کشور است اما نباید از دیده پنهان داشت که ما همچنان در فهرست رقبای منطقه‌ای مثل امارات متحده عربی (رتبه ۳۸)، ترکیه (رتبه ۵۰) قطر (رتبه ۵۱)، کویت (رتبه ۶۰) و عربستان سعودی (رتبه ۶۱) واقع شده‌ایم.
قرار گرفتن ایران در پایین فهرست مرتبط با این شاخص حکایت از عدم توانمندی کشور در ترغیب صاحبان کسب‌و‌کار به خلق نوآوری در تولید‌ فرآورده‌ها و کالاها و خدمات پیچیده و دانش- پایه دارد.
به بیان دیگر ضعف نهادی در نظام ملی نوآوری کشور، تلاطمات فاحش اقتصادی در نظام پولی و مالی ایران و ضعف کشور در شاخص پیچیدگی کسب‌و‌کار، خلق و توسعه نو‌آوری را با مشکل مواجه ساخته است.
با این تفاسیر وقت آن رسیده است تا برای بقا در بازارهای متحول و رو به رشد آینده، تحول صنعتی و اقتصادی ایران کلید بخورد و فرآیند توسعه صنعتی کشور آغاز شود. بر همین اساس اتاق بازرگانی ایران با برگزاری رویداد تجاری‌سازی فناوری‌های پیشرفته ایران بستری فراهم آورد تا امکان تقویت اقتصادی ایران با نوآوری به وجود آید. اقدام برای برگزاری این رویداد تجاری گامی است مقدماتی که شاید پیش درآمدی باشد‌ بر جلب نظر صاحبان فکر، ایده، سرمایه و صنعت و لزوم همسویی و همگرایی در طراحی هوشمندانه بازار نوین کسب‌‌و‌کار داخلی که مهم‌ترین ویژگی آن اتکا به دارایی‌های فکری و ایده‌های نو‌آورانه است.
رییس اتاق بازرگانی ایران در اولین رویداد تجاری‌سازی فناوری‌های پیشرفته ایران که با هدف مرتبط‌سازی صاحبان ایده و خلاقیت با صنعتگران و بنگاه‌های اقتصادی برگزار شد، گفت: از مهندس پورفلاح به عنوان مشاور عالی رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران صمیمانه تشکر می‌کنم چرا که وی یکی از تاثیرگذارترین افرادی است که در اتاق بازرگانی همواره شاهد ابداعات جدید ایشان هستیم.
غلامحسین شافعی با تاکید بر اینکه بیایید جهان را با نوآوری تقویت کنیم و جلو ببریم، اظهار کرد: شعاری که در مطلب گزارش شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۱۸ نقش بسته، حاکی از ضرورت پرداختن به موضوع نوآوری برای حل چالش‌های صنعتی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور است. به ویژه این که این موضوع در شرایط فعلی برای کشور ما از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
وی افزود: در طول سال‌های گذشته به دلایل مختلف که شاید مهم‌ترین آن تحریم‌های بین‌المللی باشد، کشور ما با شکاف عمیق تکنولوژیکی مواجه شد. از این رو همچنان در حال تولید کالاهایی در کشور هستیم که شاید به زودی از بازار مصرف داخلی نیز حذف شوند. این در حالی است که این کالاها باید در رقابت با کالاهای جهانی ظاهر شوند.
شافعی تاکید کرد: پر کردن این شکاف تکنولوژیکی جزو ضروریات بخش‌های مختلف کشور ماست و با چنین روش‌هایی می‌توان نقص‌های موجود را جبران کرد. به گفته وی، در حال حاضر ما در کشور کالاهایی را تولید می‌کنیم که به لحاظ کیفیت عمومیت ندارد اما سطح بزرگی از اقتصاد کشور ما را در بر می‌گیرد.
چالش‌های بخش‌های مولد
رییس اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: فرسودگی ماشین‌آلات، تکنولوژی قدیمی و پس رفته، مصرف انرژی بالا و در نهایت تولید کالاهایی با قیمت تمام شده بالا از معضلات حوزه تولید و صنعت کشور ما هستند که خسارت بزرگی را به اقتصاد وارد کرده‌اند. از این رو این ما ملزم هستیم که در ارتباط جور دیگری رفتار کنیم و با سرعت عمل بالا این مسائل را مورد توجه قرار دهیم.
شافعی بیان کرد: نتیجه مطالعات گذشته و آنچه تا‌کنون در این ارتباط شاهد بودیم نشان می‌دهد که ما همه در خواب بودیم. به این معنا که وقتی یک قافله از ما عبور می‌کند و می‌رود، ما تازه از خواب بیدار می‌شویم. به گفته وی، در شرایط فعلی که با محدودیت منابع مالی روبه‌رو هستیم، به جای اینکه از جوانان مبتکر و خلاق برای افزایش بهره‌وری استفاده کنیم، از این موضوع غافل هستیم.
رییس اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: در حال حاضر خوشبختانه با دانشگاه‌های فعال و خصوصا جوانان مبتکر روبه‌رو هستیم که وجود این همه استعداد از جانب آنها برای ما غیر‌قابل باور است اما میدان را برای آنها باز نکرده‌ایم. از این رو استعداد این جوانان بدون استفاده باقی مانده است. وی ادامه داد: در حوزه سرمایه‌های جدید و نوآوری‌ها، منابع مالی را صرف نقاطی می‌کنیم که هیچ بهره‌ای از آن بیرون نمی‌آید.
اتلاف منابع
شافعی با هشدار در مورد اتلاف منابع افزود: منابع مالی به برخی واحدهای تولیدی اختصاص داده می‌شود که هیچ گاه به روز نمی‌شوند و در نهایت از بازار حذف خواهند شد‌ در حالی که اتلاف منابع در این زمینه بسیار زیاد است.
وی به یکی دیگر از چالش‌های موجود در حوزه تولید و صنعت اشاره کرد و گفت: حاضریم برای ورود تکنولوژی‌ها و ماشین‌آلات جدید میلیون‌ها دلار هزینه کنیم اما حاضر نیستیم برای تربیت نیروی انسانی که راه استفاده از تکنولوژی‌های جدید را بلد باشند یا آن را فرا بگیرند، هزینه‌ای صرف کنیم. به گفته شافعی، من سراغ ندارم که عادت داشته باشیم حتی یک درصد منابع مالی را به ارتقای دانش انسانی در بخش‌های اقتصادی تخصیص دهیم. از این رو امیدوارم هم بخش دانشگاهی و هم بخش اقتصادی این موضوع را به عنوان نقیصه مهم مورد توجه قرار دهند تا بتوانیم این نقص بزرگ را به زودی برطرف کنیم.
افزایش تعامل نخبگان و صنعتگران
شافعی با بیان اینکه راهی را شروع کرده‌ایم که امیدواریم به وسیله آن بتوانیم میدان را برای جوانان مبتکر دانشگاهی باز کنیم، افزود: یکی از محل‌هایی که باید برای این جوان‌ها میدان را باز کند، همین اتاق بازرگانی است. رییس پارلمان بخش خصوصی اظهار کرد: ما در گذشته رفتار و عادت‌های خوبی داشتیم که نه تنها آنها را از دست دادیم بلکه فعالیت بهتری را جایگزین آن نکردیم. به عنوان مثال کودکان در سنین پایین چه فقیر، چه غنی در سه ماه تابستان که مدرسه‌ها تعطیل بود، سراغ یادگیری حرفه‌ای خاص می‌رفتند که این حرکت، بهترین نوع آشنایی با تجارت، اقتصاد و بازار در عمل بود. اما در شرایط فعلی مسیری را در پیش گرفته‌ایم که ما را به سمت نتیجه مطلوب هدایت نخواهد کرد .وی ضمن اظهار خوشحالی از حرکت‌های ایجاد‌شده در مسیر افزایش تعامل نخبگان و صنعتگران گفت: امیدوارم این موضوع نقطه شروع خوبی باشد تا با کمک دوستان دانشگاهی به نتایج مطلوب دست پیدا کنیم. همچنین آرزوی بنده این است که دست کم در این ارتباط خاص به آینده‌ای بهتر از گذشته دست پیدا کنیم.