چگونه و کی سهام بخریم

بزرگ‌ترین اشتباهی که عموم مرتکب آن می‌شوند این است که به جای توجه به ارزش ذاتی سهام به قیمت آن توجه می‌کنند. به گزارش سنا، اکثر سرمایه‌‌گذاران تازه‌وارد دوست دارند سهام ارزان بخرند. البته انجام این کار اشکالی ندارد به شرطی که هدف سرمایه‌گذار مذکور از ارزان بودن سهام، ارزان بودن سهام در برابر ارزش ذاتی آن باشد، نه کم بودن قیمت سهام. به این معنی که سرمایه‌گذار هنگام تصمیم‌‌گیری در مورد خرید سهم، قیمت را کنار بگذارد و به این توجه کند که آیا این قیمتی که در بازار مورد معامله می‌شود بالاتر از ارزش ذاتی سهام است یا پایین‌تر از آن؟ پایین بودن یا بالابودن قیمت سهم دلیل بر پایین بودن یا بالا بودن ارزش ذاتی یک سهم نیست و برعکس. عموما این دسته از سرمایه‌گذاران دوست دارند در یک دامنه قیمتی از سهام که برای آنها از لحاظ منطق سرمایه‌گذاری‌‌شان توجیه‌پذیر است سرمایه‌گذاری کنند. در واقع متناسب با بازارهای متفاوت این‌گونه سرمایه‌‌گذاران همیشه علاقه‌مند هستند با میزان سرمایه خود سهام با قیمت پایین ولی تعداد زیاد خریداری کنند چون تجربه خاصی در زمینه سرمایه‌گذاری ندارند و از سرمایه‌‌گذاری در سهام با قیمت بالا می‌هراسند. این دسته از سهامداران، در واقع حاضر نیستند سهام با قیمت بالا بخرند به این دلیل که احتمال می‌‌دهند در صورت خریدن سهام گرانقیمت و با تعداد کم، سرمایه آنها بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرد تا سهام ارزان، که این اشتباهی بزرگ در منطق سرمایه‌گذاری است.
تحلیل حرفه‌‌ای‌ها
اما سرمایه‌گذاران باتجربه و حرفه‌ای تفسیر کاملا متفاوتی از ارزان بودن سهام دارند به‌گونه‌ای که امکان دارد از نظر آنها حتی سهمی که دارای قیمتی بالاتر از دامنه قیمت بازار است ارزان‌تر از سهام با قیمت پایین باشد. به عنوان مثال اگر فرض کنیم دامنه قیمتی سهام بازار حول و حوش ۵۰۰ تومان باشد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ممکن است چنین تصور کنند که سهام با قیمت ۱۵۰۰ تومان در یک شرایط خاصی از بازار، ارزان‌تر از سهام ۳۵۰ تومانی است. یعنی به طور خلاصه می‌توان گفت سرمایه‌‌گذاران ارزشی، به دنبال سهامی هستند که نسبت P/E آن به صورت غیرعادی پایین است. یعنی سهامی که دارای ارزش ذاتی بالایی هست ولی به قیمتی پایین‌‌تر از ارزش آن معامله می‌شود.این گونه سرمایه‌گذاران برخلاف سرمایه‌گذاران قبلی معیار تصمیم‌گیری‌ خود را روی ارزش ذاتی سهام پایه‌گذاری می‌کنند نه قیمتی که در بازار معامله می‌شود. نسبت P/E در بازار سرمایه یکی از متداول‌‌ترین معیارهای ارزیابی ارزش سهام است. نه تنها در بازار کشور ما، بلکه در اکثر بازارهای سرمایه دنیا سرمایه‌گذاران عموما براساس نسبت p/e تصمیم به خرید یا فروش می‌کنند. سرمایه‌گذاران به نسبت p/e به عنوان یک عامل مشخص‌کننده و تعیین‌‌کننده قیمت نگاه می‌‌کنند. یا به عبارتی اعتقاد دارند p/e منعکس‌کننده قیمت است و این شاخص است که سرمایه‌گذاران فعال باید به آن توجه کنند و درک درستی از آن داشته باشند.ترجمه مفهومی نسبت p/e این است که قیمت سهام را بر سود هر سهم آن سهام تقسیم می‌کنیم برای مثال * قیمت سهمی که ۱۰۰۰ تومان و سود هر سهم آن ۲۵۰ تومان است در نتیجه p/e آن که از تقسیم قیمت بر سود هر سهم به دست می‌آید ۴ خواهد بود. قیمت سهمی ۶۰۰ تومان و سود هر سهم آن ۱۰۰ تومان است در نتیجه p/e آن شش می‌شود. از لحاظ مفهوم ارزشی سهم ۱۰۰۰ تومانی با نسبت p/e 4 ارزان‌تر از سهم ۶۰۰ تومانی با سود هر سهم ۱۰۰ تومانی است همانطور که مشاهده می‌شود ارزان‌ بودن قیمت (پایین بودن قیمت) دلیل بر ارزنده بودن سهم نیست. اکثر سهام مرغوب (Blue cheap) در بازارهای جهانی دارای p/e بین ۱۵ تا ۳۰ است و سرمایه‌گذاران ارزشی ترجیح می‌دهند در سهام دارای p/e‌های ۱۰ یا پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری کنند. اگر شما تعداد زیادی سهامد با p/e‌های مختلف در اختیار داشته باشید و از روش فوق پیروی کنید عمدتا سراغ سهامی خواهید رفت که دارای p/e‌های پایین هستند. یعنی اگر چنانچه شما بتوانید سهم شرکتی که دارای قیمت ۱۰۰۰ تومان و سود هرسهم ۲۵۰ تومان است ۴ p/e = بخرید ممکن است چنین به نظر آید که از نظر ارزش، خرید چنین سهامی از خرید سهامی که دارای قیمت ۶۰۰ تومان و سود هر سهم ۱۰۰ تومان است ارزشمند باشد.اما موضوعی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا عده‌ای به خریدن سهامی با پایین‌ترین p/e ممکن علاقه‌مند هستند؟ اولین دلیل که می‌‌شود گفت عمده‌ترین دلیل انتخاب سهام با پایین‌ترین p/e است؛ اینکه بعضی از شرکت‌ها واقعا از بعضی دیگر ارزشمندتر هستند. قابل ذکر است که شرکت‌های بزرگ با رشد سود سریع معمولا یک صرف بیشتری را در مقایسه با شرکت‌هایی که دارای رشد آرامی در سود هستند ارائه می‌دهند. شرکت‌‌هایی که هنوز به سودآوری کامل نرسیده‌‌اند در صنایعی واقع شده‌‌اند که دارای چشم‌‌انداز آتی مطلوبی و p/e بالایی هستند. سرمایه‌گذاران به دلیل آینده مطلوب چنین شرکتی، حاضر هستند قیمت بالایی را برای چنین سهامی بپردازند و به دلیل تقبل ریسک بالا انتظار بازدهی بالایی از چنین سهامی را دارند. حالا متوجه شدید چرا نباید به دلیل ارزان بودن یک سهام آن را خریداری کنید؟ ارزان بودن با ارزشمند بودن تفاوت دارد. نکته‌‌ای که باید در نظر بگیرید این است که شما در بازار سهام تنها نیستید، هزاران سرمایه‌‌گذار دیگر در حال معامله و خرید و فروش سهام هستند. به نظر شما اگر آنها سهام ارزان را خریداری می‌کردند، قیمت سهام مزبور همچنان پایین باقی می‌‌ماند؟