مرگ فلاویوس کلادیوس ژوویانوس با گاز زغال

فلاویوس کلادیوس ژوویانوس (ژوویان) ۱۷ فوریه سال ۳۶۴ میلادی در راه بازگشت به ایتالیا، در آناتولی غربی (جنوب‌غربی ترکیه امروز) «گاز زغالی شد» و درگذشت. ژوویانوس ۲۶ ژوئن سال ۳۶۳ پس از مرگ ژولیان که در جنگ با شاپور دوم‌- شاه وقت ایران از دودمان ساسانیان مجروح و براثر شدت جراحت وارده درگذشته بود به سمت امپراتور انتخاب شده بود. درباره علت مرگ ژوویان؛ روایات، متعدد است. بیشتر مورخان نوشته‌اند که چون با وجود مخالفت افسران ارتش روم، به شاپور دوم- شاه ساسانی ایران امتیاز فراوان داده بود طبق نقشه این افسران در اثنای خواب، زغال نیم‌سوز به خوابگاهش برده و اورا با [گاز زغال] مسموم کرده بودند. برخی هم مرگ اورا براثر گاز زغال، ولی به سبب بی‌مبالاتی [نه توطئه] نوشته‌اند. چند مورخ نیز نوشته‌اند که با گاز زغال خودکشی کرده بود. ژوویانوس در مسیر قسطنطنیه عازم بازگشت به شبه جزیره ایتالیا بود که درگذشت و ۹ روز بعد‌ـ ۲۶ فوریه والنتینیان (والنتینیانوس) ۴۳ ساله به امپراتوری روم انتخاب شد. والنتینیان یک ژنرال رومی بود که در کنار ژولیان و ژوویان با ارتش ایران جنگیده بود. بسیاری از مقامات رومی و پاره‌ای از افسران ارتش این کشور از امتیازاتی که ژوویان به ایران داده بود و ایران را به صورت ابرقدرت برتر در جهان در آورده بود راضی نبودند. ژوویان پذیرفته بود که از همه اراضی مورد ادعای ایران در شرق مدیترانه خارج شود و در امور ارمنستان مطلقا مداخله نکند و به ایران غرامت مالی بدهد و هرسال نیز مبلغی به ایران بپردازد تا مانع عبور اقوام با تمدن عقب‌مانده از کوه‌های قفقاز شمالی و ورود به قلمرو روم شود.
ژوویان یکی از افسران ارتش در حال عقب‌نشینی روم ‌ برابر ایرانیان بود که سمت ژولیان را به دست آورده بود. ژوویان که قبلا به مسیحیت گراییده بود با حمایت افسران مسیحی ارتش روم به سمت امپراتور انتخاب شده بود و بی‌درنگ به شاپور دوم پیشنهاد ترک مخاصمه داده و شرایط شاپور دوم (ذوالاکتاف) را که به او دیکته شده بود نوشته و امضا‌ کرده بود تا بتواند بقیه لشکریان رومی را از کشته شدن و یا اسارت نجات دهد. ایرانیان نظامیان اسیر را به کار اجباری در امور عمران کشور می‌گماردند و بر‌خلاف سایر ملل آنان را به صورت برده نمی‌فروختند و در نیمه دوم عمر پس از این که مطمئن می‌شدند که دیگر قادر به جنگیدن نخواهند بود آزاد می‌کردند.