تقویم تاریخ

سالروز مرگ ابوالحسن صبا (۱۲۸۱-۱۳۳۶)
ابوالحسن صبا در سال ۱۲۸۱ در تهران به دنیا آمد‌. پدرش‌، ابوالقاسم کمال‌السلطنه‌، فرزند محمد جعفرخان صدرالحکما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلندآوازه عهد ناصری‌ و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود‌.
کمال‌السلطنه طبیب و ادیب و دوست‌دار موسیقی بود‌. سه‌تار را دلنشین می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود‌.
استاد ابوالحسن صبا از اساتید بزرگ موسیقی اصیل ایران است‌‌. صبا علاوه بر نوازندگی‌، گاه آهنگ نیز می‌ساخت و علاوه بر موسیقی‌، ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان انگلیسی را می‌دانست‌‌. ابوالحسن صبا، ۴۰ سال ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و در تمام جریان‌های موسیقی ایران تاثیر مستقیم و مثبت داشت‌.
او در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت و دانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود‌. ساز اصلی وی ویولن بود که آن را نزد حسین‌خان هنگ‌آفرین فراگرفت‌‌.
همچنین سنتور را نزد علی‌اکبر شاهی و حبیب سماعی‌، کمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده‌، ضرب را نزد حاجی‌خان ضربی‌، نی را نزد اکبرخان‌، تار را نزد استاد علی‌نقی وزیری و سه‌تار را در مکتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به کمال فراگرفت‌. در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و نقاشی را فراگرفت‌‌. همچنین‌، مهارت‌هایی چون سوهان‌کاری‌، نجاری‌، ریخته‌گری‌، معرق‌کاری و خاتم‌کاری به دست آورد که بعدا در ساختن آلات موسیقی به کار بست‌.
استاد صبا در سال ۱۳۰۶ از طرف استاد علینقی وزیری مامور شد تا در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تاسیس کند‌.
او نزدیک دو سال در رشت اقامت کرد و در آنجا ضمن تعلیم موسیقی، به روستاها و کوهپایه‌های شمال رفت و به جمع‌آوری آهنگ‌های محلی پرداخت و ارمغان‌های بی‌نظیری از این سفر به همراه آورد‌. زرد ملیجه، دیلمان، رقص چوبی قاسم‌آبادی، امیری مازندرانی و چند قطعه دیگر یادگار همین دوره از زندگی اوست‌. در سال ۱۳۱۸ که رادیو تهران تاسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی در همه حال در هنرستان موسیقی به کار تدریس و تحقیق موسیقی اشتغال داشت و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و علاقه‌مندان را تعلیم می‌داد‌. شاگردان معروف صبا عبارتند از: علی تجویدی، فرامرز پایور، حسین تهرانی، حسین ملک، حسن کسایی، غلامحسین بنان، محمد بهارلو، ابراهیم قنبری، رحمت‌الله بدیعی، مهدی خالدی، عطاءالله خرم، همایون خرم، داریوش صفوت، لطف‌الله مفخم پایان و…
صبا علاوه بر اینکه ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می‌شناخت، زبان انگلیسی را خوب می‌دانست و از ادبیات جدید ایران نیز اطلاع داشت‌. این موسیقیدان بزرگ، آثار نیما و هدایت را می‌خواند و با نیما و شهریار روابط نزدیک داشت‌. او با شهریار از ایام جوانی دوست بود‌. این دوستی تا پایان عمر او دوام کرد و در زمان مرگ نیز شهریار بر بالین او حضور داشت‌. استاد ابوالحسن صبا پس ار سال‌ها کوشش و پرورش شاگردان فراوان، در ۲۹ آذر سال ۱۳۳۶ و به علت ناراحتی قلبی در سن ۵۵ سالگی چشم از جهان فروبست و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد‌.